جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش در صدد آن است که نیازهای انسان را از دیدگاه قرآن کریم و روایات، ترسیم و تحلیل نماید و برای رسیدن به این هدف کلی، اهداف فرعی: اهمیت انسان شناسی، ویژگی های انسان شناسی اسلامی، مفهوم نیاز و انواع نیازهای انسان طراحی گردیده است. با توجه به موضوع و هدف پژوهش و همچنین امکانات موجود، روش تحقیق تحلیلی-توصیفی برای موضوع انتخاب و با استفاده از فن فیش برداری، مطالب جمع آوری گردید. پس از بررسی و تحلیل یافته های پژوهش نتایج ذیل حاصل گردید: با توجه به نقشی که انسان شناسی در خداشناسی، اعتقاد به نبوت، معاد، تعیین تکالیف و وظایف انسان، شناخت استعدادها و نیازهای او و تربیت و اخلاق دارد، با اهمیت تلقی گردید. انسان از دیدگاه اسلام موجودی جسمانی - روحانی است که با پایان دنیا جسم او از بین می رود ولی روح او به حیات جاودانی خود ادامه می دهد و در جهان آخرت از نتیجه اعمالش بهره مند می شود. انسان شناسی اسلامی دارای ویژگی های مهمی از قبیل جامعیت، همگانی بودن، تناسب با فطرت انسان، اتقان و استحکام و توجه به مبدأ و معاد است. از دیدگاه اسلام و قرآن نیاز به مجموعه عواملی اطلاق می شود که انسان در طول حیات مادی و معنوی خود به آن ها احتیاج دارد. از دیدگاه قرآن کریم نیازهای انسان دو دستة مادی و معنوی می باشند که مهمترین نیازهای مادی او عبارتند از: تغذیه، پوشاک، مسکن، نیاز جنسی، کار و ثروت، و مهمترین نیازهای معنوی او عبارتند از: عبادت، کمال طلبی، علم، تعلیم و تربیت، قانون، عدالت، آزادی، اجتماع، دین، امنیت، احترام، هدفمندی، محبت، زیبایی و میل به جاودانگی. مهمترین محدودیت این تحقیق این بود که هیچ کتاب تحلیلی و یا اختصاصی در زمینه مذکور وجود نداشت و در کتب مختلف اسلامی صرفاً به ذکر آیات و یا روایاتی در این زمینه و بدون هیچگونه تحلیل اکتفا شده است. پیشنهاد می شود نیازهای انسان بصورت تطبیقی از دیدگاه اسلام و روانشناسی مورد مطالعه قرار گیرد.

این رساله با موضوع «قلب و نقش آن در معارف الهی از دیدگاه قرآن» در یک مقدمه، چهار بخش و یک خاتمه تنظیم شده است: بخش اول: کلیات بحث این بخش داری پنج فصل است؛ فصل اوّل به مفهوم واژه قلب در لغت و اصطلاحات مختلف علمی، فصل دوم به حقیقت و ماهیت قلب، فصل سوم به واژگان هم افق یا مترادف قلب، فصل چهارم به روابط قلب و فصل پنجم به انواع قلب و رنگ های آن اختصاص دارد. بخش دوم: معرفت قلبی، دلایل، منابع، ابزار و مراتب آن این بخش دارای پنج فصل است؛ فصل اوّل به امکان شناخت قلبی با دلایل قرآنی، فصل دوّم به منابع معرفت قلبی، فصل سوم به ابزار معرفت قلبی، فصل چهارم به خداشناسی، انسان شناسی و طبیعت شناسی قلبی و فصل پنجم به مراتب معرفت قلبی اختصاص دارد. بخش سوم: زمینه ها و شرایط معرفت قلبی این بخش دربردارنده سه فصل است؛ در فصل اوّل به زمینه های معرفت قلبی، شامل: بیداری، توبه و دوام آن، مراقبه و محاسبه پرداخته شده و در فصل دوّم، شرایط نظری معرفت قلبی مورد بررسی قرار گرفته و در فصل سوم شرایط عملی معرفت قلبی بیان شده است. بخش چهارم: موانع معرفت قلبی در این بخش، موانع نظری، عملی و دائمی معرفت قلبی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

این مقاله تلاشی است برای بررسی دیدگاه فلسفۀ وجودی یا مکتب اگزیستانسیالیسم دربارۀ یکی از موضوعات فلسفۀ متعارف در عرصۀ وجود شناسی. این مسأله بویژه از این جهت اهمیت دارد که پیروان این مکتب، بجای پرداختن به مفاهیم کلی و انتزاعی، می کوشند به شناخت وجود انسان اصیل که در متن زندگی با مسایل گوناگون درگیر است بپردازند؛از این رو بازخوانی آرای ایشان در مباحث هستی شناختی با ارزرش می نماید. در این مقاله برای پرهیز از پراکنده گویی به سراغ کارل یاسپرس روانشناس و فیلسوف آلمانی (1883-1969) رفته ایم که پس از کرکگارد مهم ترین شخصیت در میان فیلسوفان اگزیستانسیالیسم الهی است. در میان موضوعات فراوان فلسفۀ یاسپرس، ابتدا تقریری از آرای وجودشناسی و انسان شناسی یاسپرس (شامل جهان ، امر متعالی، وجود تجربی انسان یا دازاین، آگاهی کلی، روح، و هستی انسانی و برخی از اوصاف اصلی وجود خاص انسانی) ارائه شده و سپس به موضوع علیت پرداخته شده که از یک سو موضوع مهمی در میان مباحث وجودشناختی در فلسفۀ متعارف است و از سوی دیگر با عنایت به بحث ارتباط ضروری میان علت فاعلی و معلول، و چالش تعارض با موضوع آزادی اراده و اختیار انسان، اهمیت مضاعف می یابد. یاسپرس سخنانی هم در قبول و هم در انکار علیت دارد که در پایان مقاله به راه حل هایی جهت رفع این تعارض و ایجاد سازگاری میان سخنان او اشاره شده از جمله اینکه می توانیم دیدگاه یاسپرس را مشابه نظر فیلسوفان مسلمان بدانیم و بگوییم او نیز قائل به علیت طولی است.