جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 69
رابطه اخلاق کاربردی و عرفان عملی
نویسنده:
محمدرضا احمدی طباطبایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: انجمن علمی عرفان اسلامی ايران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
مباحث و گفتمان مربوط به اخلاق به دو بخش عمده تقسیم می گردد. اخلاق نظری و اخلاق کاربردی و عملی. اخلاق نظری و مباحث پیرامون آن در علم اخلاق و فلسفه اخلاق مورد مطالعه و مداقه قرار می گیرد. تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی اخلاق در فلسفه اخلاق و چیستی رفتار خوب و بد و علل و آثار آن در علم اخلاق بررسی می شوند. عرفان ملهم از آموزه های دینی و اسلامی نیز به دو شاخه نظری و عملی قابل تقسیم است. آموزه های عرفان نظری به تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی آدمی با خالق بی همتا می پردازد و عرفان عملی ناظر به آموزه هایی است که پس از تحلیل مبادی تصوری و تصدیقی عرفان و تبیین مفاهیم عرفانی در رفتار و سلوک آدمی، به حوزه اخلاق و رفتار عملی معطوف می گردد. اخلاق کاربردی و عرفان عملی صرف نظر از تحلیل گفتمانی نظری متفاوت در حوزه عمل و رفتار، دارای وجوه اشتراک و قرابت قابل مداقه ای است. این نوشتار به اختصار با تشریح ابعاد اخلاق کاربردی در آموزه های اسلامی در تلاش است تا پیوند آموزه های مربوط به اخلاق عملی با آموزه های عرفانی عملی مستظهر به شریعت را تا حدودی تبیین نماید.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
فهم دینی کرکگور از «سوبژکتیویته»
نویسنده:
محمد اصغری، ندا محجل
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع),
چکیده :
در این مقاله سعی شده است فهم دینی کرکگور از «سوبژکتیویته» با استناد به گفته‌های او به ویژه در دست‌نوشته‌ها و سایر نوشته‌هایش تبیین شود. او مفاهیم کلیدی نظیر «مسیحیت»، «حقیقت»، «شور»، «خدا»، و «ایمان» را برای توصیف و تبیین «سوبژکتیویته» به کار می‌برد. برای مثال تلقی وی از مسیحیت به مثابۀ «سوبژکتیویته» با تلقی رایج و عمدتاً تاریخی از مسیحیت که عمدتاً درک ابژکتیو از آن دارند کاملاً متفاوت است. مسیحیت از نظر این متفکر عمدتاً در قالب آموزه‌ها مطرح می‌شود و چیزی که برای او حائز اهمیت است مسیحی شدن است، نه این که مسیحیت چیست. کرکگور به دنبال آن است که در برابر سوبژکتیویتۀ فلسفی (معرفت‌شناختی) فلسفۀ مدرن نظیر تفکر دکارتی و کانتی موضعی انتقادی اتخاذ کند. باید گفت که کرکگور با سوبژکتیویته سروکار دارد، نه سوبژکتیویسم که یک مسئلۀ معرفت شناختی است و او علاقه‌ای به آن ندارد. بنابراین هدف این مقاله این است که ماهیت دینی سوبژکتیویته و فهم دینی از آن را در نوشته‌های این متفکر دانمارکی نشان دهد.
صفحات :
از صفحه 1 تا 21
کانت و بازیابی خدا در اخلاق
نویسنده:
ابوالقاسم خوشحال، حسین سیدموسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها : دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
کانت با تحقیقاتش درباره اخلاق، خواسته است برای مسائل دشوار بشر راه حل مفیدی ارائه کند. کانت مسیر معمول رسیدن به الهیات را که از طریق عقل نظری حاصل می شود مسدود، و نتایج به دست آمده از آن را در قالب ماوراء الطبیعه زمانه بی اعتبار دانسته است. او در ازاء این کار مسیر دیگری را از منظر عقل عملی می گشاید و می خواهد از منظر اخلاق به الهیاتی نوین و علمی دست یابد. او هنگامی که اثبات وجود خدا و دیگر امور ماوراء حس را از طریق برهان های عقلی غیر ممکن می یابد، خدا را از طریق اخلاق و اصول قانونمند شده آن اثبات می نماید. این مقاله در بررسی چگونگی رسیدن کانت به این نتیجه و میزان اعتبار آن مسئله این مقاله است.
صفحات :
از صفحه 9 تا 38
انسانی شدن علم و دین در فلسفه کانت
نویسنده:
قدرت اله قربانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
کانت یکی از تاثیرگذارترین فیلسوفان غرب در دوره مدرنیته بر اندیشه فلسفی و نیز بر مساله علم و دین بوده است، اهمیت این مساله از آنجاست که تاریخ فلسفه مدرن را می توان به دو دوره ماقبل و مابعد کانت تقسیم کرد؛ زیرا بر اثر فلسفه کانت بود که نگرش جدید انسان به هستی، که از دکارت شروع شده بود و به کمال نهایی خود رسید تا آنجا که بعد از کانت، فلسفه و مابعدالطبیعه به مسیر جدیدی قدم گذاشتند که در این رهگذر علم و دین معنا و هویت جدیدی را به خود گرفتند. موضوعات اندیشه فلسفی کانت را از جهتی می توان انسان، خدا و جهان و از جهتی دیگر علم، مابعدالطبیعه، اخلاق، دین و هنر دانست. در هر حال، کانت در آثار اساسی خود چون «نقد عقل محض»، «نقد عقل عملی و دین در محدوده عقل تنها»، انسان و تواناییهای او را محور اساسی پژوهش فلسفی خود قرار می دهد و این انسان دارای تواناییهای شناسایی، اخلاقی، دینی، هنری و غیره است که معرفت، اخلاق و دین برای ما در این پژوهش دارای اهمیت خاص است. کانت محور هستی را انسان قرار می دهد؛ زیرا او تقسیم عالم، فهم حقیقت، اخلاق، علم و دین را تنها در پرتو تواناییها و اراده و تکلیف انسان دارای معنا و اعتبار می داند که این همان علم و دین انسان مدار یا انسانی شدن علم و دین است. ضمن اینکه جهان واقعی این انسان نیز، همان جهان پدیداری و تجربی است؛ یعنی واقعیت دین و علم بیشتر در همین دنیای تجربی و تنها در حد و توانایی فهم و اراده انسان دارای اعتبار و ارزش است. در نتیجه، برای انسان هیچ واقعیتی فراتر از دنیای مادی و خواستها و تواناییهای او وجود ندارد.
صفحات :
از صفحه 145 تا 172
دین و استقلال اخلاق در دیدگاه کانت
نویسنده:
محمد محمدرضایی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم : دانشگاه قم,
چکیده :
در این نوشتار رابطه دین و اخلاق از دیدگاه کانت، یکی از بزرگ‌ترین متفکران مغرب زمین، بحث و بررسی می‌شود. مکتب اخلاقی کانت که یک مکتب وظیفه‌گرایانه است، بر آن است که عقل عملی با ارائه معیارهایی می‌تواند خوبی و بدی تمامی اعمال را مشخص کند. او اوامر عقل را به دو دسته شرطی و مطلق تقسیم می‌کند و اوامر مطلق که تنها اوامر اخلاقی است، از طریق فرمول‌ها و صورت‌بندی‌های قانون کلی، قانون کلی طبیعت، غایت فی نفسه بودن انسان، خودمختاری اراده و کشور غایات، قابل تشخیص است. در بحث ارتباط دین و اخلاق، صورت‌بندی خودمختاری اراده از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار است.این صورت‌بندی بر آن است که چنان عمل کن که اراده بتواند در عین حال به واسطه دستور اراده خود را واضع قانون عام لحاظ کند. از این رو، به نظر کانت، هر قانونی که از طریق اراده بشری نباشد، غیراخلاقی است. بنابراین، به نظر او، اخلاق مستقل از دین است و اوامر خداوند با خودمختاری انسان منافات دارد. او هم‌چنین از طریق اخلاق، خدا و جاودانگی نفس را اثبات می‌کند. بنابراین، اخلاق سرانجام به دین می‌انجامد. بررسی اشکالات دیدگاه کانت در این زمینه موضوع این مقاله است.
صفحات :
از صفحه 69 تا 81
بررسی دیدگاه‌های اندیشمندان مسلمان درباره حقیقت ایمان
نویسنده:
فاطمه صادق زاده قمصری
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
ایمان نخستین ارزشی است که در آموزه‌های دینی، مردم بدان فرا خوانده می‌شوند، ایمان، فعلی قلبی و یا فعالیتی عقلی و یا امری قلبی ـ زبانی ـ بدنی است که هر سه در تحقق آن نقش دارند و در کنار این سه، عقل نیز با تأملات خود سهمی بر عهده‌ دارد و یا آنکه انسان با اطاعت و تسلیم عملی خود، ایمان را محقق می‌سازد. هر یک از متکلمان و صاحب‌نظران مسلمان، بر حسب موضعی که در این مقام اختیار کرده، تعریف خاصی از ایمان ارائه داده است. اندیشمندان مسلمان حقیقت ایمان را به صورت‌های زیر تفسیر نموده‌اند: علم و آگاهی؛ معرفت کشف و شهودی؛ اعتقاد و باور قلبی؛ جزم و اذعان قلبی، گرایش قلب و گردن نهادن به یک مطلب؛ عواطف و حالات قلبی؛ اطاعت عملی؛ مجموع باور قلبی؛ اقرار و اطاعت؛ باور قلبی توأم با کشف عرفانی و یقین علمی. از آن جا که ایمان حقیقی ابعاد گوناگونی دارد و از این رو دارای ماهیتی پیچیده است، برخی از اندیشمندان به تمامی وجوه ایمان توجه نکرده‌اند و ایمان را به بعضی از وجوه آن فرو کاسته‌اند. با تحلیل این دیدگاه‌ها و برگرفتن نکات مثبت هر یک، چنین به نظر می‌رسد که گوهر ایمان حقیقی، گرایش و باور قلبی و مقدمه آن علمی یقینی است؛ اما حقیقت ایمان، به عنوان یک امر وجودی با تمامی شخصیت انسان ارتباط پیدا می‌کند. از سویی، میان ایمان حقیقی و عمل به لوازم آن، هیچ فاصله‌ای وجود ندارد و از سوی دیگر ایمان با ایجاد حالات احساسی خاصی چون عشق، توکل، اعتماد و رضایت، در ساحت عاطفی و تجربی انسان، متبلور می‌شود. این لوازم عملی و حالات عاطفی، بی‌آنکه ‌کنه ایمان باشند، در پس ایمان بی‌هیچ تأخیری حاصل می‌شوند.
صفحات :
از صفحه 112 تا 137
مراتب تکامل نفس از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
علی ارشد ریاحی، حمیدرضا اسکندری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
ملاصدرا کمال نفس را در شدت وجود و قوت مدرکات می داند. از حیث وجودی، نفس قابلیت رسیدن به تمام مراتب امکانی وجود را دارد. بر همین مبنا وی مراتب نفس را به نفس نباتی، نفس حیوانی، انسان نفسانی و انسان ملکی یا شیطانی تقسیم می کند. نفس از حیث مدرکات نیز دارای سه مرتبه طبیعی، نفسی و عقلانی است که بر اساس ادراک مخلوقات در عوالم سه گانه طبیعت، مثال و مجردات شکل می یابند. در آخرت، انسان طبیعی در زمره اصحاب شمال، انسان نفسانی از جمله اصحاب یمین و انسان عقلانی در جمع سابقون خواهد بود. نفس در مرتبه انسان معقول، واجد عقل عملی و عقل نظری می گردد. ملاصدرا برای نفس عماله چهار مرتبه کلی (تهذیب ظاهر، تهذیب باطن، آراستن نفس به صورت های قدسی و رفع حجاب منیت) و برای نفس علامه نیز چهار درجه (عقل هیولانی، بالملکه، بالفعل و بالمستفاد) را برشمرده است.
صفحات :
از صفحه 125 تا 137
نقد نگاه تطبیقی محمد ارکون به عقل اسلامی و عقل غربی
نویسنده:
محمد عرب صالحی، سعید متقی فر
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات) , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامی ,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
یکی از موضوعات مورد توجه اندیشـمندان اسـلامی، واکـاوی در علـت هـای انحطـاط جامعـه مسلمانان است که ضرورت و اهمیت پرداختن به آن، بر کسی پوشیده نیست. در ایـن واکـاوی برخی روشنفکران مسلمان عقل اسلامی را یکی از مهمترین علل انحطاط جهان اسلام می داننـد . محمد ارکون از دو روش آسیب شناختی و تطبیقی برای نقد عقل اسلامی بهره می گیرد. نوشتار حاضر، بررسی روش تطبیقی وی در نقد عقل اسلامی است. او در این روش با یکسان پنداشـتن عقل کلیسا و عقل اسلامی، می کوشد ناکارآمدی عقل دینی را اثبات کند. ارکون عقل دینی را با عقل های فلسفی،علمی، مدرن و پست مدرن مقایسه کرده و معتقد است، به حاشـیه رفـتن عقـل دینی در غرب توسط عقل های مذکور، علت آغاز پیشرفت های مادی غرب است. در اینجا سؤال اول این است که آیا یکسان پنداری عقل کلیسا و عقل اسلامی صحیح است؟ دوم اینکه نگاه تطبیقی ارکون بین عقل اسلامی و عقل های پیشگفتۀ غربی چه انـدازه اعتبـار دارد؟ مقالۀ حاضر بعد از مفهوم شناسی واژگان کلیدی، در چهار بخش به نقد و بررسی نگـاه تطبیقـی ارکون بین عقل اسلامی با عقل فلسفی، عقل علمی، عقل مدرن و در نهایت عقـل پسـت مـدرن می پردازد. نظر نویسندگان این است که بی توجهی به تفاوت های عقل کلیسا و عقل اسلام اصیل، باعث اشتباه ارکون در نگاه تطبیقی بین عقل اسلامی و عقل غربی شده است؛ بلکه فاصله گرفتن از ویژگی های عقلانیت اسلام اصیل که توسط مفسرین واقعی آن یعنی اهل بیت نبی مکرم اسلام تبیین می گردد، خود یکی از علل اصلی عقب ماندگی مسلمانان است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 36
جایگاه طور اعظم یا طامه الکبری در اندیشه سهروردی
نویسنده:
فاطمه صمدی سروکلایی، رضا اسدپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
طامه الکبری به معنای واقعه ای است که عارف با عقل فعال که دهمین عقل از عقول مشایی و یا جبرییل در شریعت است، دیدار می کند. در واقع در مکتب سهروردی، که بر پایه فکر، ذکر و ریاضت می باشد، سالک با اجرای احکام و آداب طریقت و تبعیت از پیر هدایتگر، از طریق ریاضت های مادی و معنوی به تجربه ای عرفانی دست می یابد. در طی مسیر سلوک و کسب مقامات عرفانی، شخص سالک به مقام فنا نائل می شود. در این مقام او عقل فعال را رویت و مشاهده می نماید. عروج پیامبر اسلام به عنوان انسان کامل و کسی که به معراج رسید، می تواند گواهی باشد که دیگر انسان ها نیز می توانند همچون روح والای وی، جبرییل را ملاقات کنند و حتی از آن نیز گذر کرده و در ذات اقدس حق تعالی فانی شوند. این مقاله به بررسی چنین معنایی از طامه الکبری می پردازد.
صفحات :
از صفحه 109 تا 135
چیستی وهم، نسبت آن با عقل و نقش آن در اخلاق و عرفان نزد ملاصدرا
نویسنده:
نفیسه ترابی، محسن جوادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه پیام نور,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
واهمه در میان قوای نفس قوه ای مهم است که علاوه بر جایگاه مهمی که در نفس شناسی دارد در سایر حوزه های پژوهشی مانند معرفت شناسی، اخلاق و عرفان نیز نقش آفرینی می کند. واهمه در نسبت با عقل دو جنبه مطیع و سرکش دارد. از یک سو در درک معانی جزئی به عقل خدمت می کند و از سوی دیگر، سبب خطای ذهن در امور کلی می شود. بنا بر نظر ملاصدرا، وهم قوه ای غیرمستقل و دارای مرتبه ای از تجرد و به منزله عقل نازل است. قوه واهمه از این حیث که سبب به خطا افکندن ذهن می شود، بیش از جنبه دیگر آن مورد توجه فلاسفه است. به گونه ای که ملاصدرا آن را شیطان درون و راه نفوذ شیطان به نفس آدمی می داند. طبق دیدگاه او جنبه گمراه کننده واهمه به مدد خواطر شیطانی، علاوه بر آن که منشأ بروز برخی رفتارهای انسان است، در مسیر سلوک نیز موانعی برای سالک راه حق ایجاد می کند. در این مقاله ضمن بررسی چیستی وهم و نسبت آن با عقل نزد ملاصدرا، نقش آن را در اخلاق و عرفان بررسی می کنیم.
صفحات :
از صفحه 55 تا 69
  • تعداد رکورد ها : 69