جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از بدو بعثت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) دو شیء مهم در کنار یکدیگر بودند: قرآن کتاب خداوند و پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله). یکی به عنوان کتابی نظری و مملو از دستورات مهم و حیات‏بخش و دیگری الگویی عملی که مفاد قرآن را به صورت عینی و عملی نشان می‏داد. این دو در کنار هم بهترین وسیله برای هدایت بشر بودند. لکن پس از رحلت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) این امر کجا محقق می‏شود و به دست چه کسی سپرده می‏شود؟ حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) پاسخ این سوال را در مکان‏های مختلف و با بیانات گوناگون مطرح نمود. یکی از آنها حدیث شریف «ثقلین» است که در آن به همراهی قرآن و عترت خودش (علیهم السلام) تا روز قیامت اشاره می‏کند. تحقیق حاضر با هدف ارتقای سطح علمی نگارنده و محققین، درصدد اثبات حجیت سنت اهل بیت (علیهم السلام) بر اساس حدیث شریف هست. نتایج پژوهش نشان میدهد پس از بررسی سندی و متنی روایت نزد شیعه و اهل سنت و بررسی دلالت آن، ثابت می‏کند همانگونه که قرآن دارای عصمت، علم و وجوب اطاعت است، عترت پیامبر(صلی الله علیه و آله) هم معصوم، عالم و واجب الاطاعه هستند و این همان حجیت سنت اهل بیت (علیهم السلام) است.

مقاله حاضر ابتدا با معرفی و تعریف «حدیث ثقلین» به اهمیت آن در اعتقادات شیعه و نیز در تقویت جریان تقریب میان مذاهب اسلامی می پردازد. حدیث ثقلین بیان گر اعتقاد شیعه به تحریف ناپذیری قرآن، عصمت ائمه (ع)، استمرار امامت، و زنده بودن امام زمان (عج) است. هم چنین این حدیث با خطابی جهان شمول جانشینان پیامبر اکرم (ص) و مرجعیت علمی اهل بیت رسول خدا (ص) را تبیین می کند. در این زمینه برخی مناقشات نیز مطرح است، از قبیل انحصار وجوب تمسک به قرآن با استفاده از حدیث صحیح مسلم و یا ترجیح احادیثی که اصطلاح عترت و اهل بیت پیامبر در آن ها نیامده است، که بدان ها اشاره می شود.سپس با توجه به اهمیت علمی و تاریخی حدیث الثقلین اثر قوام الدین محمد وشنوی قمی، به بررسی شیوه خاص و آموزنده او در بررسی اسناد و طرق روایی حدیث ثقلین می پردازیم و بر جایگاه مهم این کتاب در مناسبات تاریخی تقریب میان مذاهب اسلامی تاکید می شود.

«حدیث ثقلین»، از احادیث بسیار مهم نبوی است که بیش از سی نفر از صحابه پیامبر (ص)، شمار بسیاری از تابعین و عالمان اسلامی در قرن های مختلف، آن را روایت کرده اند. اهتمام پیامبر اکرم (ص) به این حدیث تا حدی است که در مکان ها، زمان ها و مناسبت های مختلف آن را بیان کرده و با تاکید بسیار، آن را یادآور شده است. ایشان قرآن و عترت خویش را به عنوان دو میراث گرانبها در میان امت اسلامی باقی می گذارد. آن دو، تا قیامت هرگز از هم جدا نخواهند شد و هدایت مسلمانان در گرو تمسک به آن دو می باشد. مفاد روشن حدیث، عصمت و افضلیت عترت پیامبر (ص) است؛ لذا جز بر اهل بیت عصمت و طهارت (ع) قابل انطباق نخواهد بود. از طرفی، عصمت و افضلیت از شرایط اساسی امامت است. لذا حدیث ثقلین بر امامت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) دلالت می کند. مضافا این که وجوب تمسک به آنان که مدلول دیگر حدیث است، دلیل دیگری بر امامت آنان است. از سوی دیگر، جدایی ناپذیری عترت از قرآن کریم و بالعکس، گویای آن است که زمین و زمان، هرگز از امامت اهل بیت عصمت و طهارت (ع) خالی نخواهد بود. بدین جهت، این حدیث شریف از دلایل روشن بر وجود امام عصر (عج) می باشد.

فقدان حجاب شرعی برای زنان، به مثابه ترک واجبی الهی در جامعه اسلامی، عنوان مجرمانه‌ای است که در قانون برای آن مجازات منظور شده است. در روایات اسلامی، از این رفتار و مصادیق آن به «تبرج» یاد می‌شود. نوشتۀ پیش رو، فارغ از نگاه کسانی که به پیروی از روشن­فکرهای سدۀ اخیر، تبرج را چندان مذموم نمی‌دانند، به دنبال جست‌و‌جوی حکم رفتار مزبور از رهگذر آیات و روایات مربوط است. با جست‌وجو و تأمل در منابع و مستندات اسلامی به دست می‌آید که تبرج از جمله محرّمات آشکار شرعی و از گناهان کبیره به شمار می‌رود و مرتکب آن، بر اساس مبانی حقوقی و قضایی اسلام، از ادای شهادت در محاکم محروم خواهد بود. محور اصلی پژوهش در این نوشته، آیه شریفه سی و سوم سوره مبارکه احزاب، با استفاده از دیدگاه مفسران و واژه­شناسان کهن قرآنی و تأملی نو در پیوند اجزای مختلف آیات مربوط به آن است.