جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محدث و متکلم شیعی. از متقدمین راویان شیعه.

محدث متکلم . از معتزله و از تابعان ابوهذیل علاف.

محدث فقیه متکلم امامیه . نجاشی او را اعفر می داند و ابن داوود و علامه حلی او را عفیر می دانند. نجاشی کنیه او را ابا الاحوص می داند. قدمای شیعه او ر ا فقیهی از اصحاب حدیث می دانند و ابوالحسن اشعری او را از کبار متکلمان شیعه می داند. حسن بن موسی نوبختی از او دریافت علم کرده است. عبد الجبار معتزلی معتقد است که ابا الاحوص و نوبختیه در "اکثر موارد به راه سمع قائل بودند بسا که گاهی هم به راه عقل پناه می برند". شریف مرتضی این مساله را در عبدالجبار مورد نقد قرار می دهد و معتقد است که عبدالجبار به تلبیس یا به سهو مساله لطف در آرا و نوشته های اینان را انکار می کرده است. او دارای مؤلفاتی است که در ضمن کتب نسل دوم متکلمان شیعه مانند ابو عیسی وراق و حسن بن موسی نوبختی و دیگران می توان به محتوای آنها راه یافت و اسامی برخی کتب او به ما رسیده است : کتاب الامامة، کتاب الرد علی العثمانیة، و کتابی هم در امامت دارد که در آن صرفا دلائل و براهین بر مساله امامت وارد شده است.

محدث، فقیه شافعی و متکلم به شیوه سلف . خداوند را محدود در مکان می دانست و معتقد بود که ملائکه خداوند را در حالی که روی عرش است حمل می کنند و معتقد بود که خداوند به حس ادراک می کند.

عالم ادیب متکلم از معتزله . به سبب اشتباه در استنساخ او را شعبی و بعد شیعی خوانده اند که درست نیست. چندی از شاگردان احمد بن الحسین هاروی از عالمان زیدی بوده است. صاحب کتب "حقائق الاشیاء" و "یاقوته الایمان و واسطة البرهان" در علم اصول دین و کلام.

از لقب او معلوم است که همچون داوود بن علی الظاهری پیرو حدیث و ظاهر نص بوده است. اشعری در ضمن مرجئه و همچنین جهمیه از او بحث می کند و البزدویّ او را از قدریه و معتزله می شمارد این در حالی است که ابن مرتضی به او نسبت تشبیه و عدل می دهد. اصحاب او را با نام الزهیریّة می شناسند. مهمترین آراء او به قرار زیر است : - خداوند همه جا حاضر است و مستوی بر عرش است جسم و محدود نیست و حمل حلول و مماسة بر او مجاز نیست. خداوند از ازل متکلم بوده است یعنی از ازل قادر بر کلام بوده است. خلق، غیر مخلوق است و خلق آن چیزی است که از اراده خداوند و امر کن پدید می آید کلام الله جسم و عرض و مخلوق نیست و محدث است و در زمان واحد در مکان های کثیر حاضر است و قائم بالله است . امر مرتکب کبیره بر عهده خداوند است که عذاب کند یا عفو. عقیده او در این باب همانند قول اصحاب استثناء در میان مرجئه است. رای او در باب قدر همانند رای معتزله است.

متکلم معتزلی. ظاهرا از شاگردان واصل بن عطاء بوده است که او را برای نشر آراء معتزله به بلاد دیگر و از جمله مغرب فرستاده است.

از متکلمان خراسان و ابتدا از مناظره کنندگان مامون با امام رضا (ع) برای اثبات عجز امام در مناظره بود. شیخ طوسی او را از اصحاب امام رضا(ع) می شمارد و برخی از علمای رجال گمان می کنند که او به طریقه امام رضا (ع) راه یافته است. شیخ صدوق در عیون اخبار الرضا و توحید از او یاد کرده است.

فقیه و متکلم . قاضی القضاة مصر بوده است و به همین روی ظن آن می رود که از اشاعره بوده است.