جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحثی که افکار متکلّمین مسلمان را تقریباً از همان آغاز تاریخ کلام اسلامی به خود مشغول داشته، مسأله‌ی عصمت پیامبران، می‌باشد. دیدگاه متکلمین در باره‌ی عصمت پیامبران، در دیدگاه ایشان در تفسیر قرآن کریم و دفاع از تنزیه پیامبران در آیات مؤثر است.در بین فرق مختلف مسلمین، متکلمین شیعه سخت گیرترین بوده و معتقد بوده‌اند که پیامبران از تمامی مراتب عصمت چه قبل از بعثت و چه پس از آن برخوردار بوده‌اند. مسئله‌ی این پژوهش است، این است که:آیا ادله‌ی متکمین شیعه، ادعای جمهور ایشان مبنی بر عصمت تمامی پیامبران از تمامی مراتب عصمت قبل و بعد از بعثت را اثبات می‌کند؟ و اگر پاسخ منفی است، چه راه حلی برای این مطلب وجود دارد؟در این پژوهش، ضمن آن‌که مشخص شد که مفهوم عصمت فراتر از گناه ‌نکردن است، برخی از مهمترین دلایل شیعه و میزان دلالت هر یک بر اثبات مراتب عصمت مورد بررسی قرار گرفت. این بررسی نشان می‌دهد که این دلایل نمی‌توانند عصمت از تمام مراتب و هرگونه خطا قبل و بعد از بعثت را مورد اثبات قرار دهند.در ادامه، ضمن تفکیک سرچشمه‌های توحید عملی قبل و بعد از بعثت، به عنوان راهی دیگر، تأثیر دریافت وحی در ایجاد عصمت بعد از عصمت مورد بررسی قرار گرفت، امری که مورد توجه متکلمین نبوده است. با این بیان، می‌توان درک بهتری از آیات مربوط به عصمت پیامبران ، عصمت معصومین و پاکی اولیای خاص الهی پیدا کرد.

تلقی همگانی متدینان از ادیان توحیدی از بعثت پیامبران الهی این است که کار اصلى آن بزرگواران، راهنمایى انسان است و خداوند متعال انبیا را برای هدایت او فرستاده است. اما بلا فاصله پرسـش اساسی دیگر مطرح می شودکه انسـان چـه کاستی هایى داشته است که با بعثت پیامبران و وحى الهى برطرف مى شود؟اصولاچرا انسان عاقل نیاز به راهنمای خارجى دارد و چرا خـرد و قوای ادراکى او برای یافتن راه صحیح،کفایت نمى کند؟ دانشمندان و متکلمان بنام اسلامی، این پرسشها را از زوایای مختلفى مورد کاوش قرار داده وکوشیده اند به آنها پاسـخى مناسب دهند . محور اصلی این تحقیق پاسخ هایی دو متکلم پر اوازه جهان اسلام: فخر رازی و نصیرالدین طوسی است، که با توجه به مراتب عقل نظری و عقل عملی و نیازآنها درگذار از مراتب نقص به مراتب کمال به داده های وحیانی به این پرسش پاسخ داده اند وعقل و خـرد آدمـى منهای دین را بدون استمداد از وحی، کافی نمی دانند. تحقیق حاضرمشتمل برچهار بخش و سیزده فصل است. در بخش نخست مبادی و مقدمات بحث، مورد تحقیق قرار گرفته است. ونیز ، به عقل نظری و عملی و تعریف ها،کار برد ها و مراتب عقل عملی وعقل نظری و تعریف نبوت از منظر فخررازی و نصیرالدین طوسی، اختصاص یافته است. در بخش دوم رویکرد فخررازی در نقش بعثت نبی اکرم در تکامل عقل نظری وعملی و مبانی ایشان در این مساله موردکاوش قرار گرفته است. بخش سوم به بررسی رویکردخواجه نصیرالدین طوسی در نقش بعثت نبی اکرم در تکامل عقل نظری وعملی و مبانی ایشان در این مساله، اختصاص یافته است. دربخش چهارم ، مواضع وفاق و خلاف فخرالدین رازی وخواجه نصیرالدین طوسی در مساله مورد بحث، بیان شده و در پایان به این نتیجه رسیده است، که فخررازی ونصیرالدین طوسی عقل نظری و عقل عملی را درفهم بسیاری از مسایل مربوط به اعتقادات و فروعات عاجز می شمارند و بعثت نبی اکرم،آن دو را در وضـع قوانین برای اداره اجتماع، رساندن انسان به سعادت ابدی و کمال مطلوب ودرک احکام غیر مستقل عقلی یاری نموده واز این طریق به تکامل می رساند.

پس از شناخت و معرفت حق تعالی، شناخت انسان کامل، شریف‌ترین علم و از والاترین کمالات انسانی به حساب می‌آید. این شناخت نیز همانند معرفت رب که در بردارنده‌ معارف مختلفی مربوط به ذات، صفات و افعال است، متضمن معارف متعددی است. در پژوهش حاضر تلاش شده تا با بهره‌گیری از مبانی فلسفی، از مسئله استکمال پیامبر خاتم(ص) که یکی از مسائل مربوط به شناخت انسان کامل است، تبیینی عقلانی ارائه شود. یافته‌های حاصل از گردآوری و تحلیل اطلاعات در پژوهش حاضر که به روش کتابخانه‌ای، تحلیلی و توصیفی می‌باشد، چنین است که تغییر اعم از خروج قوه به فعل و نیز ظهور امر مکنون است از سوی دیگر عالی‌ترین مرتبه وجود پیامبر خاتم(ص)، صادر نخستین است. بر این اساس نه تنها اعمال و عبادات مؤمنین تأثیری در فزونی کمالات آن جناب(ص) ندارد بلکه اگر مقصود از استکمال معنای متعارف و فلسفی آن باشد، اعمال و عبادات پیامبر(ص) موجب استکمال ایشان نخواهد شد اما چنان‌چه منظور از استکمال پیامبر(ص) ظهور تدریجی کمالات در عالم طبیعت و نیز ترتب صور معقول و فوق آن در مراتب مجردات باشد، اعمال و عبادات پیامبر(ص) سبب ظهور تدریجی کمالات پیامبر خاتم(ص) در عالم طبیعت و نیز ترتب صور عقلی و در مرتبه فوق آن، ترتب تجلیات اسماء و صفات خواهد شد.

ترجمه ماشینی: این کتاب ابتدا با ارائه گونه‌شناسی جامع و تفسیری زمینه‌ای از روایات قرآنی مرتبط با این مفهوم، تحلیل انتقادی و بررسی مجدد مفهوم آزمایش الهی را ارائه می‌کند. سپس محاکمه الهی با مروری تاریخی بر سنت نبوی (حدیث) و ادبیات تفسیری (تفسیر) مورد بررسی قرار می گیرد. به دنبال آن بحثی در نبوت شناسی و مروری بر بالا در زندگی پیامبران انجام شد. این کتاب بیشتر جنبه های کلیدی الهیات و عرفان مسلمانان را از طریق بررسی آثار مولانا و غزالی توسعه می دهد.

فلاسفه، مبدا سلسله عقول؛ یعنی «عقل اول» را صادر نخستین می ‌دانند و عرفای مسلمان، حقیقت محمدی (ص) را اولین مخلوق می ‌خوانند و در روایات از عقل، قلم، روح و نور پیامبر (ص) به عنوان مخلوق اول یاد می‌ شود. این مقاله به تبیین دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا در مورد صادر اول می ‌پردازد و در این مسیر توجه خود را بر این مساله معطوف می ‌کند که آیا واقعیت همه این تعابیر مختلف، بر هم منطبق است و به طور خاص، آیا حقیقت و باطن پیامبر خاتم (ص) می‌ تواند مصداق صادر اول باشد یا خیر؟ نویسنده می ‌کوشد مبانی اختلاف نظر ابن سینا و ملاصدرا در این موضوع را روشن کند و معتقد است که این اختلاف مبتنی بر رد یا قبول اصالت و تشکیک وجود، حیات قبلی نفس و متفاوت یا برابر دانستن ذات و ماهیت پیامبر (ص) با ذات و ماهیت سایر انسان ‌هاست.

اهم موارد مطرح شده توسط ایشان عبارتند از: - چرا در همه جای دنیا و درمیان همه اقوام مختلف، پیامبرانی وجود نداشتند؟ - چرا کتب پیامبران تحریف شده است؟ - چرا همه پیامبران مرد بودند؟ - چرا بعضی سخنان در کتب مقدس در تضاد با علم هستند؟ و بعد هم نتیجه گرفته اند که پیامبران مورد وحی الهی قرار نگرفته اند بلکه از خود سخنانی را به خداوند نسبت می دهند و پیامبری همین است و هرکس بخواهد چه زن و چه مرد با تلاش میتواند پیامبری کند.

یکی از ادله خانم وسمقی در کتاب اخیرشان با عنوان «مسیر پیامبری» مبنی بر اینکه مسیر پیامبری نه از سوی خدا به انسانها که از جانب برخی انسانها به سوی خدا بوده است این است که «چرا در همه زمانها و مکانها پیامبر فرستاده نشده است؟» بدین معنا که لازمه جهانشمولی هدایت الهی این است…