جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پايان نامه پيشگفتارى در شرح طبرسى دارد و مطالب آن در دو بخش آمده است. بخش اول: معناى طهارت و اقسام آن، احكام مطهرات، چيزهايى كه طهارت در آنها لازم است، نجاسات و احكام آن. بخش دوم: معناى صلاة در لغت و اصطلاح، تقسيمات نماز، جايگاه نماز در قرآن، تشريع نماز، اهل بيت و نماز، تارك نماز، نمازهاى يوميه و اوقات آن، قبله و احكام آن، احكام مساجد، مقارنات نماز، متعلقات نماز، نماز شب، ساير نمازها، نماز جماعت و نماز جمعه.

‫اين پژوهش در سه فصل، حکم تکليفي و وضعي سقط جنين از ديدگاه فقه و حقوق را بررسي کرده است. در کليات و مفاهيم، پس از تعريف چند واژه، به پيشينه فقهي و حقوقي سقط جنين، مراحل تکوّن جنين (چون نطفه، علقه و مضغه)، اقسام سقط جنين از ديدگاه حقوق (تسبيبي و مباشرتي، جنايي، انتخابي و درماني)، و سقط جنين از ديدگاه فقه اهل سنت و اماميه پرداخته است. سپس حکم اولي سقط جنين از منظر فقه و حقوق بررسي شده است. نگارنده ذيل اين مبحث، نخست به سقط جنين تسبيبي و پس از آن، سقط جنين مباشرتي را بررسي کرده است. حکم اولي هر دو حرمت است و از نظر فقه و حقوق ممنوع است. حکم ثانوي آن، قبل از ولوج روح، در صورت ضرورت و اضطرار و وجود خطر نسبت به جان مادر، از نظر فقه و حقوق جواز است. نويسنده سپس به سقط جنين از ديدگاه حقوق جزاي افغانستان و ايران و حکم تسبيبي سقط جنين در فقه اهل سنت پرداخته است. فصل پاياني، به حکم سقط جنين بعد از ولوج روح اختصاص يافته است که در آن، سقط جنين تسبيبي، حکم اولي سقط جنين در فقه اماميه، حکم ثانوي آن در فقه اماميه، سقط جنين مباشرتي عدواني بعد از ولوج روح و سقط جنين در صورت عسر وحرج بررسي شده است. سقط جنين بعد از ولوج روح، از نظر فقه و حقوق جايز نيست؛ مگر در صورتي که ادامه حاملگي براي مادر خطر داشته باشد. قائلين به جواز در اين صورت، دلايل متعددي را ارائه کردهاند. ادله قائلين به عدم جواز سقط جنين بعد از ولوج روح اطلاق دارد و شامل سقط جنين ناقصالخلقه و جنين حاصل از روابط نامشروع نيز ميشود. در صورتي که سقط جنين بعد از ولوج روح، عمدي و عدواني باشد، دو ديدگاه وجود دارد: قصاص و عدم قصاص. با توجه به عدم قوت کافي ادله قائلين به قصاص و ضعف ادله منکران حق قصاص، بايد به اصل اولي و احتياط در دماء مراجعه کرد. بنابراين، جز ديه و تعزير، مجازات ديگري براي آن وجود نخواهد داشت.

‫نوشتار حاضر، به بررسی مکتب شناسی فقهی ابن‌ابی‌عقیل عمانی؛ پرداخته است، به این صورت که اين رساله، متشکل از پنج فصل می باشد، که در فصل اول: به شخصیت شناسی ابن‌ابی‌عقیل پرداخته شده است؛ از مباحثی همچون، طبقه و عصر ‏، کنیه، لقب ، ابتکارات، جایگاه علمی ،آثار وتألیفات، رویکرد علمی ، و ویژگیهای مکتب ابن‌ابی‌عقیل، و ... سخن به میان آمده است. در فصل دوم: به آراء خلاف مشهور وی اشاره شده است، و در ضمن هر فتوا نظر مشهور نیز آورده شده است. در فصل¬سوم: مبانی¬فقهی وی استخراج شده است، و در آن ذکر شده است که وی برای استنباط¬ احکام¬شرعی هم¬چون دیگر فقیهان به ادله¬ی¬اربعه تمسک می¬کنند، و اثبات شده که وی اولین فقیه شیعی است که، بحث ازعقل و استنباطات¬عقلی را در فقه داخل کرد. در فصل¬چهارم: به مقایسه¬ی بین مکتب¬قم و بغداد با مکتب ¬ابن‌ابی‌عقیل اشاره شده است. در این فصل جمله¬ای از آراء موافق او با مکتب قم، و تعدادی از آراء موافق وی با مکتب¬بغداد، و تعدادی از آراء مشترک بین مکتب ابن¬ابی¬عقیل و این دو مکتب ذکر شده است. در فصل¬پنجم: به بررسی میزان توجه فقها به ابن¬عقیل پرداخته شده است، و میزان ذکر نام وی در کتب¬فقهی مختلف، استخراج شده و در آن ثابت شده است که، بیشترین فقیهی که بعد از ابن¬ادریس¬حلی در کتب¬فقهی، نام برده شده است، ابن‌ابی‌عقیل¬عمانی می¬باشد. كليد واژه: ابن¬ابی¬عقیل عمانی، آراء، فتوا، مشهور، عقل، شبه عقلی، کتاب، سنت، اجماع، مکتب، بغداد، قم، مبانی، استدلال.

---

‫فقهاي گرانقدر با استفاده از منابع اسلامي و سيره و روش پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، مباني فقهي تعامل با غير مسلمانان را در ابواب مختلف کتب فقهي مورد بحث و بررسي قرار دادهاند. اين پژوهش در پنج فصل، به دنبال تبيين برخي از اين مباني است. پس از کليات، دو واژه اسلام و کفر و اقسام کفر بررسي شده است. در زمان پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، در جزيرة العرب، دين حنيف ابراهيم عليه السلام، مسيحيت، مجوسها، يهوديها، صابئين، مشرکان و بتپرستان وجود داشتند. اصول و ارزشهاي حاکم بر روابط مسلمانان با غير مسلمانان عبارت بود از: اهميت و ضرورت ارتباط با غير مسلمانان، تقدم رابطه با اهل کتاب، پايداري بر اصول و ارزش ها مانند اصل دعوت، اصل عدالت و اصل وفاي به عهد. گونه هاي روابط مسلمانان با غير مسلمانان عبارت است از: رابطه اخلاقي و اجتماعي، فرهنگي، سياسي، اقتصادي، و حقوقي. در بحث از روابط اخلاقي واجتماعي، طهارت يا نجاست غير مسلمانان، سلام بر آنها، احوال پرسي، عيادت بيماران و شرکت در تشييع جنازه آنها، نيکي و احسان، بخشش و گذشت، دوستي با آنها، و هديه دادن و گرفتن، و ازدواج با آنها بررسي شده است. درباره رابطه فرهنگي، برخي پرسشهاي يهود از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم و بحث تغيير قبله بحث شده است. نسبت به تعامل سياسي، رابطه با مجوسيان، مسيحيان، يهوديان و مشرکان از جمله وفد نجران، پيمان صلح مدينه و پيمان صلح حديبيه بررسي شده است. نتيجه بحث از رابطه اقتصادي با آنها، جواز معامله با کافر غير حربي به عنوان اصل اولي است. نسبت به رابطه حقوقي، در موارد زيادي، غير مسلمانان براي حل دعاوي خود، به پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم مراجعه ميکردند و حضرت به حق و عدالت در ميان آنان حکم ميکرد. فصل پاياني مربوط به مباني فقهي روابط مسلمانان با غير مسلمانان در حکومت نبوي صلي الله عليه و آله و سلم است که عبارت است از: اصل صلح و همزيستي مسالمت آميز، اصل تأليف قلوب، اصل کرامت انساني، اصل وفاي به عهد. نويسنده در هر مورد، مدارک قاعده را از کتاب و سنت بررسي کرده است.

‫نوشتار حاضر فراز و نشيب‌هاي فقه اماميه در "حلّه" و دوران گسترش و رکود فقهي در اين ديار علمي و فرهنگي را تجزيه و تحليل تاريخي کرده و آثار و برکات اين شهر از لحاظ گسترش علوم اسلامي را تبيين مي‌کند. نگارنده در هفت فصل به بيان ابعاد مختلف اين موضوع و روند تاريخي فقه در سرزمين حلّه پرداخته است. وي نخست تاريخچه‌اي از حلّه و چگونگي شکل‌گيري مدارس و مکتب‌هاي فقهي در اين شهر ارائه داده، سپس چگونگي تبديل شدن آن به يک مرکز بزرگ فقهي را بررسي کرده است. نويسنده در ادامه کيفيت شکل‌گيري مکتب بزرگ فقهي اماميه و ابزار و علل گوناگون اين شکل‌گيري را بررسيده و به معرفي برخي علماي بزرگ برخاسته از اين شهر و آثار مهم آنان پرداخته و فراز و نشيب‌هاي صورت گرفته در اين شهر از لحاظ علمي به ويژه در عرصه فقه و اصول و نقش علمايي مانند ابن ادريس حلي را در گشودن باب اجتهاد، تأسيس فصلي نو در عرصه فقه اماميه، تحولات شگرف در قرن هفتم هجري و پس از آن را برجسته ساخته است. نگارنده در همين زمينه به فضاي علمي و فرهنگي و شرايط اين شهر براي شکل‌گيري مکتب‌هاي علمي و فقهي اشاره کرده، وجود عالماني چون: شيخ طوسي، ابن ادريس، ابن داوود حلي، علامه حلي، فخرالمحققين، شهيدين، ابن طاووس و نقش آنان در گسترش علومي مانند حديث، کلام، تفسير، رجال و.. را در شکوفايي علوم اهل بيت( در اين شهر بررسي کرده است. نويسنده در بخش پاياني پژوهش خود به ابداعات علمي ابن‌ادريس مانند تنظيم ابواب فقه، نقش محقق حلي در گنجاندن اصل استصحاب در فقه و اصول فقه، تقسيم‌بندي احاديث و نقش اين عالمان در ظهور نوع جديدي از اجتهاد و ايجاد رويکردي مقارن در فقه و همچنين ديدگاه‌هاي صاحب ساير مذاهب فقهي را بررسي کرده و تأسيس مدارس مختلف حديثي، رجالي، تفسيري، کلامي و فقهي در حله را شرح مي‌دهد.