جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

: لسان ماده 1133 قانون مدنی گویای ماهیت حقی طلاق به نفع مردان است، این مهم در حالی است که تفحص در بطن آن نه‌تنها مثبت ماهیت حقی نیست بلکه سویه‌های حکمی‌بودن آن‌ را به دست‌ می‌دهد. بنابراین ازآن‌رو که نتیجه این فرضیه متضمن تغییر‌ عمیقی در حقوق خانواده است نیازمند غوری دقیق در منابع ‌اصیل است. بدین منظور بایسته است دو مفهوم «حق و حکم» مورد تعریف واقع‌شوند و سپس بیان گردد که اولاً طلاق در قالب هریک از آن‌ دو چه ساحتی می‌یابد و ثانیاً نظرات فقها پیرامون این بحث بر چه عللی استوار ‌است. سپس به نقد هر‌یک از ادله پرداخته ‌می‌شود و در آخر نیز اصول حاکم بر خانواده از منظر قرآن کریم و آرای امام خمینی در این باب ارائه ‌می‌گردد تا میزان تعارض نظریه حقیه با آنان روشن گردد. درنهایت نیز ضروری است تأثیرات این نتایج در قالب پیشنهاد‌هایی به مقنن ارائه شود که به ‌نظر‌می‌رسد در رأس آن حذف ماده مذکور قرار گیرد. لازم به‌ ذکراست که روش به کار گرفته‌شده در پژوهش روبرو توصیفی-تحلیلی بوده و در نوع نگاه خود دارای عمق فقهی بسیار توأم با نوآوری در استنباط است.

حدود یکی از کامل‌ترین قوانین جزایی اسلام در جهت تحقق عدالت جزایی است. برای تحقق آن باید ضمانت اجرای قوی و مطمئن وجود داشته باشد؛ چون در غیر این صورت، جامعه و به‌تبع آن عدالت مورد تهدید قرار می‏گیرد. اصل لزوم اجرای حدود الهی از مسلمات است و یکی از اقتضائات مقام ولایت آن است که متصدى اجراى احکام جزایی اسلام ازجمله حدود و تعزیرات، در موارد حقوق الله‏ و حقوق الناس و تخلفات حکومتى باشد. در این نوشتار با رویکردی تحلیلی - توصیفی به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا ولی‌فقیه در تغییر مجازات حدی در حکومت اسلامی اختیاری دارد؟ با تدبر در معناى ولایت درمى‏یابیم که امر ولایت، درواقع همان امامت امت اسلامى است و فقط بیان احکام الهى نیست. با مداقه در ادله عقلی و نقلی و با تأکید بر روایات پیرامون اختیارات ولی‌فقیه در حکومت اسلامى در زمان غیبت اثبات‌شده که ولی‌فقیه می‌تواند بنا به مصالحی و امور اهم دیگر اجرای مجازات حدی را کاهش یا تغییر دهد.

چند روز پیش به دنبال انتشار یک قطعه برگرفته از یک برنامه تلویزیونی در شبکه قرآن سیمای جمهوری اسلامی که در آن فردی با لباس طلبگی ادعایی را منسوب به حضرت امام رحمه الله علیه دال بر خبر دادن جبرئیل از پیروزی انقلاب اسلامی به حضرت زهرا سلام الله علیها مطرح ساخته بود، واکنشهایی را در کشورمان برانگیخت. با وجود پیشنهاد و درخواست برخی دانشجویان عزیز برای اعلام نظر این ناچیز در این زمینه، به ادله مختلف همچون موارد مشابه پیش از این، تمایلی به این کار نداشتم و وظیفه‌ای متوجه خود نمی‌دیدم؛ اما بر پایه نوشته دریافت شده از یکی از دوستان عزیز در باره بازتاب یافتن این بخش از برنامه تلویزیون رسمی جمهوری اسلامی در بین علاقه‌مندان انقلاب اسلامی در دیگر کشورها و سؤال‌برانگیز بودن آن، چند سطر زیر ذیل سه محور، به ناچار قلمی می‌شود: درستی یا نادرستی انتساب این سخنان به امام خمینی ـ درستی یا نادرستی مفاد این سخنان صرف نظر از گوینده آن ـ فضای گفتمانی بیان و نشر این سخنان.

قِرابَتِ مبارکی است. بیستم جمادی الثانی. میلاد امام خمینی (ره) و حضرت فاطمه زهرا (س). اگر حتی حکمتی هم در آن نهفته نباشد، اما نمی‌توان این تقارن را به فالِ نیکی نگرفت. امام تفسیری از مَرام فاطمی نشان داده بود و مواجهه‌ای با مَنشِ حضرت زهرا (س) داشت که در حوزه‌های دینی کمتر مسبوق به سابقه‌ای بود. شاید بد نباشد که برخی تعابیر عالمان در مواجهه با زنان را در مقابل قرار دهیم تا سِرّ سخن دریافته گردد.

یکی از وجوه تمایز مکاتبی چون اسلام، لیبرالیسم، سوسیالیسم، در نسبت و رابطه ای است که میان مفاهیم عدالت و کارآمدی قائلند. دو مکتب لیبرالیسم و سوسیالیسم بر اساس اولویت قائل شدن برای هر یک از این مولفه ها موجب به حاشیه راندن دیگری می شوند. در حالیکه اسلام با نگاه طولی به شبکه منسجم و یکپارچه توحید و نبوت، عدالت و اصول اساسی دین را مطرح می سازد. در این پژوهش پرسش اصلی این است که چه نسبتی میان عدالت و کارآمدی در اندیشه امام خمینی(ره) وجود دارد؟ یافته های پژوهش بیانگر آن است که در اندیشه امام(ره) و بر مبنای دیدگاه اسلام برخلاف دو مکتب فوق، عدالت و کارآمدی در یک نظام طولی قابل ارزیابی می باشد و رابطه عموم و خصوص مطلق بین این دو مفهوم برقرار است. لذا از نگاه وی عدالت، مفهومی عام تر و گسترده تر می باشد؛ به گونه ای که مفهوم کارآمدی را نیز در برمی گیرد. در واقع برقراری عدالت شرط اصلی کارآمدی است و کارآمدی در یک سیر طولی، تقویت عدالت اجتماعی را به همراه دارد. روش بکار گرفته در این پژوهش، توصیفی– تحلیلی می باشد و داده های پژوهش، کتابخانه ای است.

در دین اسلام امنیت و نظم در جامعه، پایه و اساس تشکیل و استمرار یک نظام اجتماعی محسوب می‌شود و این مهم را می‌توان در اندیشه بزرگان دین یافت. نظام در مفاهیم و مراتب گوناگونی مثل سامان داشتن زندگی اجتماعی، کیان کشور، حکومت، مجموعه احکام و موازین اسلام و خرده‌ نظام‌های سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی به کارمی‌رود و زمانی که گفته می‌شود اختلال درنظام جایزنیست منظور از نظام؛ نظام اسلامی، نظام و سرزمین اسلامی، نظام حکومت اسلامی و نظام زندگی و معیشت مردم و منع اختلال در آن است که در این تحقیق آنچه مورد نظر می‌باشد منع اختلال در نظام اجتماعی و معیشت مردم است. از جمله بزرگان معاصر که بحث منع اختلال در نظام را مطرح و به آن پرداخته است امام خمینی(ره) است. از نظر ایشان حفظ نظام به حکم عقل از اوجب واجبات و اختلال در آن حرام است و هیچ حکمی توان و یارای تزاحم با آن را ندارد. این تحقیق با روشی توصیفی – تحلیلی و با مطالعه کتابخانه‌ای اصل منع اختلال در نظام را با رویکردی برمنظر امام خمینی(ره) به عنوان یک اصل معرفی کرده است.

هدف این پژوهش بررسی جایگاه اقشار محروم در اندیشه امام خمینی است. پرسش های پژوهش ناظر به جایگاه و نقش محرومان و مستضعفان در پیروزی انقلاب اسلامی و تدوام جمهوری اسلامی می باشد. یافته های این پژوهش که از نوع پژوهش های توصیفی-تحلیلی بوده و با روش اسنادی انجام شده است نشان می دهد که بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بر خلاف بسیاری از تحلیل گران انقلاب ایران، که این انقلاب را محصول طبقه متوسط سنتی یا جدید و یا ائتلاف میان آنان می دانند، انقلاب اسلامی را رهاورد محرومان و مستضعفان جامعه می داند. ایشان همیشه طبقه محروم و مستضعف جامعه را مورد ستایش قرار می داد؛ محرومان را نور چشم خود و اولیای نعم همه می دانست و خدمت به آنان را خدمت به خدا به حساب می آورد.مهمترین وعده های ایشان به محرومان در مورد آب و برق مجانی و مسکن و بهداشت در اوج قدرت و محبوبیتشان در اسفند 57 بعد از پیروزی انقلاب صورت گرفت؛ وعده هایی که برای جلب حمایت آنان نبود؛ آرمانی بود که تا آخر حیاتشان بر آنها پافشرد و نهادهای مهمی برای تامین آنها تاسیس کرد. در نگاه امام خمینی محرومان، خاستگاه انبیا، پیروان اسلام، پدیدآورندگان انقلاب و حامیان جمهوری اسلامی محسوب می شوند. آنها نقش مهمی در تحولات اجتماعی سیاسی دارند و به تعبیر ایشان در صف مقدم جامعه اند. انقلاب اسلامی دستاورد آنهاست؛ جنگ تحمیلی مرهون فداکاری آنان است و دوام نظام برآمده از انقلاب نیز مدیون خدمات و حمایت آنان. افتخار انقلاب اسلامی نیز حمایت از پابرهنگان است.

امام خمینی+ و مایستر اکهارت، دو تن از عارفان مشهور مسلمان و مسیحی هستند و در تفکر عرفانی آنها نفس سالک در‌نهایت در وجود خداوند فانی می‌شود. بر این اساس، در مقاله پیش‌ رو به این پرسش پرداخته‌ایم که آیا آموزۀ فنا در آرای این دو متفکر مبانی مشترکی دارد؟ بررسی تطبیقیِ تفکر آنها به صورت تحلیلی- استنباطی و با هدف شناخت چیستی فنای نفس صورت گرفته است. تجرد نفس مبنای مشترک در آرای این دو اندیشمند است که زمینۀ تبیین فنای معرفتی نفس را فراهم می‌آورد. سفر نفس در آرای امام خمینی+ و اکهارت با قدم عشق آغاز می‌شود. از نظر امام خمینی+ با تجلّی الوهیت (در مقام احدیت)، فنا و تحول در نفس سالک رخ می‌دهد؛ در‌حالی‌که فنا نزد اکهارت در مرتبۀ واحد که فراتر از مرتبۀ الوهیت و فراتر از مرتبۀ وجود است صورت می‌گیرد. به هر حال تجلّی الوهیت و شهود آفریدگار در مرتبۀ الوهیت یا در مرتبۀ واحدِ اکهارتی که از نظر امام خمینی+ مرتبۀ تعین الهی و واحدیت است، رخ می‌دهد؛ بنابراین فنا تحول معرفتی و وجودی نفس و تأثیر‌پذیری آن از اسما و صفات الهی است؛ نه نابودی نفس. رهاورد مهم فنای نفس، «شهود وحدت وجود» در آراء این دو متفکر است و تهی‌وارگی نفس از غیر‌خداوند به هنگام شهود دیگر نتیجۀ بنیادی به شمار می‌آید.

از خلال آموزه هاي عرفاني مي توان تصويري از «انسان مطلوب» را به دست آورد. آنچه در اين راستا مد نظر است، آرمان هر انسان مي باشد. افراد به تناسب توانمندي هاي دروني خود قادرند در راستاي هدف مطلوب و آرماني خود حرکت کنند. ميل دروني انسان براي تعالي يافتن و نيل به کمال، امري است که به انحاي مختلف مورد توجه انسان بوده است. در اين مقاله به تبيين اين مسئله خواهيم پرداخت که آيا ابزار هاي نيل به اين مرتبه، در ذات و خلقت انسان ريشه دارد يا در خارج از ذات او؛ و آدمي چگونه مي تواند با در نظر گرفتن ابزارهاي مذکور، به مقام مطلوب خود نائل شود؟ در اين پژوهش سعي بر اين است که تبيين موضوع مورد بحث، با تکيه بر آراي امام خميني ره و آيت‌الله شاه‌آبادي صورت گيرد. در اين آرا به مبحث ذات و فطرت انسان برمي خوريم که از اين طريق، نه تنها تصويري از مقصد آرماني او ارائه مي شود، بلکه نقطة آغاز و مسير يک سير کمالي نيز تبيين مي گردد.

موفقیتهای انقلاب اسلامی و ایدئولوژی امام خمینی(ره) با پافشاری موفقیت آمیز بر «اسلام مردمی»، تا حدود زیادی اجتناب ناپذیر بوده است. آراء و افکار امام خمینی(ره) نقش بسزایی در صدور ارزش‌های انقلاب اسلامی به خارج از مرزهای ایران داشته است. این اندیشه‌ها و افکار بخش اعظمی از تحولات جهان اسلام را رقم زده است.شروع تحولات جهان عرب در قالب بیداری اسلامی، بار دیگر نفوذ و اثرگذاری اندیشه‌ها و افکار امام خمینی(ره) برجسته گردید که نیازمند پژوهش و بررسی جدی است. ترس و هراس غربیان از بازگشت به اسلام رادیکال و آموزه‌های آن و ظهور گروه‌های تندرویی مانند طالبان، القاعده و داعش، توجه به انقلاب اسلامی ایران را مهمتر می‌نماید. اندیشه‌ها و افکار امام خمینی(ره) چه تأثیری بر جنبش‌های اسلامی و تحولات جهان عرب داشته است؟ اندیشه‌های امام خمینی(ره) در اصولی چون بازگشت به اسلام راستین، استقلال خواهی و مقابله با نفوذ بیگانگان، مبارزه با دیکتاتوری، حاکم بودن بر سرنوشت خویش، مردم سالاری و حکومت ملت، تساوی و عدالت اقتصادی، دفاع از مظلومان و استکبارستیزی در تحولات جهان عرب برجسته بوده و بر روشن شدن افکار انقلابیون تأثیر مستقیم داشته است.