جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در رد بعضي از صوفيه. (احسان شكراللهي) [مجلس شورا 47. ]

تأليف معين بن حسن بن محمد قاضي توني طبسي بر شرح ابوالثناء شمس الدين محمود بن عبدالرحمن اصفهاني درگذشته 749 بر متن بيضاوي و ناظر به حاشيه سيد شريف گرگاني بر اين شرح. متن «طوالع الانوار» در علم كلام و نگارش قاضي بيضاوي (م685) عبدالله پسر عمر است آغاز طوالع: الحمد لمن وجب وجوده ... چون اين كتاب مدتها درسي شده بود، شرحها و حاشيه ها بر آن نگاشته شد كه چلبي چند تاي آنها را در كشف الظنون ج1ص1116 ياد كرده گويد: ابوالثناء شمس الدين محمود پسر عبدالرحمان اصفهاني (674-749) اين كتاب را براي ملك ناصر محمد بن قلاوون شرح نگاشت و «مطالع الانظار» نام داد، كه خود حاشيه ها دارد، مانند: حاشيه مصلح الدين محمد لاري (م979)، حاشيه حميد الدين بن افضل الدين حسيني معروف به ابن افضل (م908)، حاشيه شريف گرگاني (740-816). چلبي از حاشيه معين بر طوالع ياد نمي كند ليكن صاحب ذريعه در ج 6 دو حاشيه به معين توني طبسي نسبت مي دهد يكي به شماره 676 بر طوالع الانوار بيضاوي كه جاي گفتگوي ما است و نسخه آن را صاحب ذريعه نزد آقاي مدرس رضوي ديده و احتمالا ً همين نسخه باشد كه به كتابخانه ملي آمده و شماره 2290/ع بدان داده شده است. ديگري حاشيه معين توني بر مطالع الانوار ارموي است كه در ذريعه ج6ش400 از فهرست رضوي نقل شده و در فهرست فكرت ص 192 سه نسخه آن را با تاريخهاي 894 و 966 و 933 معرفي كرده كه نسخه اول و سوم آن در نخستين مجلدات فهرست رضوي چاپ 1305 ص 16فصل دوم منطق معرفي شده است. طوالع همراه شرح آن «مطالع الانظار» در استانبول به سال 1305 در 494ص چاپ شده است (معجم المطبوعات سركيس ص 454). نگارنده حاشيه جاي گفتگو خود را در ديباچه اين كتاب، معين ابن حسن بن محمد توني مي نامد و در فهرست كتابخانه رضوي ج1فصل دوم منطق ص 16 در معرفي حاشيه اين مرد بر مطالع منطق تأليف ارموي (594-682) او را معين الدين توني و در ذريعه ج6ش400 او را معين طبسي توني نوشته اند (علينقي منزوي) بر مطالع الانظار - شرح مشهور شمس الدين اصفهاني طوالع الانوار بيضاوي. توني (بطوري كه در ديباچه مرقوم است) حواشي مير سيد شريف گرگاني بر مطالع الانظار را در اين شرح گنجانيده و هر جا از آن نقل ميكند در آغاز آن چنين ميگويد: «قال قدس سره» و عبارت مطالع را با عنوان «قوله» ميآورد. بروكلمان در شمار كساني كه درباره طوالع الانوار بيضاوي كار كرده اند از مؤلف بدينگونه ياد كرده «معين بن حسن توني اصفهاني» و به فهرست رامپور (132: 1) و بانكي (5: 4/523) و مصر (28072: 1) ارجاع كرده است. حاشيه اي است با عناوين (قوله-قوله) بر شرح شمس الدين محمود اصفهاني (-749ق) موسوم به «مطالع الانظار » بر كتاب «طوالع الانوار» قاضي عبدالله بيضاوي (-685ق) محشي به گفته خودش در مقدمه، حواشي مير سيد شريف جرجاني (-816ق) بر «مطالع الانظار» را در اين حاشيه گنجانده و با عبارت «قال قدس سره» متمايز كرده است. اين حاشيه ظاهرا -طبق نسخه هاي موجود -فقط بر مبحث ممكنات (طبيعيات) نگاشته شده است. [معجم المؤلفين 12/312؛ الذريعة 6/125؛ آستان قدس 4/375؛ کتابخانه ملک 1/180؛ كتابخانه ملي 11/732؛ مجلس شورا 10/1276؛ بروكلمان ذيل يكم: 742، ذريعه 125: 6، معجم المؤلفين 312: 12 و ديباچه كتاب؛ خزانة مفتي 5/55]

مؤلف ناشناس. شايد كاتب حسن شكري كه از شاگردان عمر وصفي است اين حاشيه را نوشته باشد. (احسان شكراللهي) [مجلس شورا 47]

مجموعه رسائل و پرسش و پاسخ هايي است از علماي اهل سنت در ردّ ادعاهاي محمد بن عبدالوهاب در مسائلي چون توسل و زيارت اهل قبور، تكفير نذر براي مخلوق، دعا براي اموات و حاجت خواستن از آنها كه برخي از آنها عبارت است الف) سوال عمر بن حامد سندي نجدي در مورد محمد بن عبدالوهاب و پاسخ محمد طبيب مغربي مالكي مدني كه آورده «فلا مريه في خروجه عن الدين و انخراطه في سلك الكافرين بجراته علي هذه الدعاوي» ب) سوال عده اي از علماي مكه از عثمان بن عمر. ج) رديه عبدالوهاب بن احمد بركات مصري و تقاريظ ساير عما بر آن. د) سوال برخي ديگر در مورد محمد بن عبدالوهاب و پيروان وي و پاسخ عبدالمحسن بن علي نجدي احسايي. (مرعشي؛ صالحي، محمدعلي) [مرعشي 41/228؛ ]

و هي رسالة في الرد علي بعض الاقوال التي تمس العقيدة الاسلامية. «اسامة ناصر النقشبندية» [المورد77/120]

كتابي است در دفاع از اسلام و رد مسيحيت كه مؤلف سني آن در ابتدا توضيحاتي پيرامون اسلام و ديگر اديان همچون مسيحيت و يهوديت در ده «عقبه» آورده و سپس به نقد فصول كتاب تنوير الافهام في مصادر الاسلام پرداخته است. وي نويسنده كتاب مذكور را مسيحي مي داند كه در ظاهر اظهار اسلام كرده و اين كتاب را بر عليه اسلام نگاشته است. مؤلف از آثار ديگرش ياد كرده از جمله در جايي مي گويد: «و لقد عرفناها في كتابنا المسمي بنشر الأسرار البشرية من طوايا الأخلاق المحمدية» و در جاي ديگر مي نويسد: «ثم بعد ما سبحت أفكارهم في بحارالعلوم و المعارف حيث شاءالله رجعوا علي أنفسهم مجمعين علي ما دوناه في كتاب مثبت العقل و الدين من اتحاد الاديان ... » (حافظيان ابوالفضل) [شورا 44/40]

رساله در رد صوفيان نامدار مانند حسن بصري و سفيان ثوري و طاوس يماني و امثال آنان، با احاديث و اخبار وارده در كتب و آثار. «سيد محمود مرعشي» [مرعشي 36/462؛ ]