جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب حاضر سی و هفتمین دفتر از مجموعة کتابخانة دانشنامة جهان اسلام است. این مجموعه منتخی است از مقاله‌های تحقیقی دربارة مسایل گوناگون جهان اسلام که با هدف فراهم کردن مناطبع مطالعاتی برای دانشجویان و پژوهشگران منتشر می‌شود. کتاب در سه بخش بنی‌اسرائیل، تورات و تلمود را بررسی می‌کند. زبان اثر روان و به روش علمی ـ تحلیلی است. اهمیت موضوع در جایگاه تاریخ و اعتقادات یهود در مطالعات اسلامی و مباحث دین‌شناسی است.

موضوع این کتاب، تحلیل مسیحیت است. کتاب حاضر که مجلّدی از مجموعة «ادیان و اساطیر» است، با هدف ترسیم برخی اقسام و ویژگی‌های اصلی دین مسیحیت و بررسی مضامین و بن‌مایه‌های کلیدی زندگی و تفکّر مسیحی تدوین شده است. نگارنده در این نوشتار می‌کوشد، ضمن ارائة طرحی اجمالی از راه‌هایی که عیسی(ع) به یاری آن تفسیر شده، نقش حیاتی‌ای را که این تفاسیر در تعیین حد و مرزهای تفکر مسیحی ایفا می‌کنند، شرح دهد. وی در فصل دوم و در ادامة مطالب مقدماتی، نشان‌ها، داستان‌ها، نمادها و آیین‌هایی که حول مسیحیت می‌چرخد و به عنوان قالب‌های ساختاری اصلی دین به کار می‌روند را در طول دو هزار سال تاریخ مسیح بررسی می‌کند. در فصل سوم، دو نمود تاریخی بسیار مهم مسیحیت یعنی مسیحیت کلیسایی و مسیحیت انجیلی در قدرت و نیروی برتر معرفی شده و در فصل بعدی، شکل‌گیری و بسط اشکال مسیحیت با نگاهی درونی‌تر بررسی شده و دربارة مسیحیت عرفانی نیز بحث شده است. فصل پنجم که روایتی است از مسیحیت در غرب مدرن، نشان دهندة تقابل در برداشت‌های آزاد از مسیحیت با تجدد و مدرنیتة «روشن‌فکر» است. در فصل ششم، به بحث دربارة موفّقیت مسیحیت، خارج از دنیای غرب در اعصار اخیر اختصاص یافته و در فصل آخر، گفته‌های ضد و نقیض کلیسا به نام دین دربارة زنان و مردان تحلیل شده است.

پژوهشی در مورد شناخت یهودیت و بیان برخی از آموزه‌ها و عقاید یهودیان است. در این اثر ضمن معرفی تاریخ یهودیت و فراز و نشیب‌های تاریخی یهودیان، به برخی از تعالیم آنان در مورد مسائل اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی اشاراتی صورت گرفته است. نویسنده به همین مناسبت به بیان دیدگاه یهودیت در مورد بشریت، تجدید حیات یهودیت در ادوار مختلف تاریخی، ویژگی دینداری یهودی، اسطوره نزد یهودیان و آموزه‌های آنان، آزادی از منظر آنان، نسبت بین یهودیت و تمدن، دیدگاه‌های آنان در مورد عوالم مختلف، دین و جوانی نزد آنان و گستره یهودیان در نقاط مختلف جهان پرداخته است. وی در ادامه به توصیف اسرائیل و جایگاه آن در جهان امروز به عنوان مرکز تجمع یهودیان پرداخته و دیدگاه‌ها در مورد این کشور را منعکس کرده است.

جلد سوم از این دایره‌المعارف در دو بخش تدوین شده است. بخش نخست (مدرنیسم) مشتمل بر این موضوعات است: 1- مدرنیسم تا پست مدرنیسم، 2- سکولاریسم (و امپریالیسم)، یهودیت و اعضای گروه‌های یهودی، 3- مدرنیسم و اعضای گروه‌های یهودی، 4- رهاسازی، 5- روشنگری یهودی، 6- سرمایه‌داری و گروه‌های یهودی، 7- سرمایه‌داران یهودی جهان (جز آمریکا)، 8- سرمایه‌داران یهودی. (ایالات متحده امریکا)، 9- سوسیالیسم و گروه‌های یهودی، بخش دوم نیز با عنوان "فرهنگ گروه‌های یهودی" این عناوین را شامل می‌شود: 1- فرهنگ‌های گروه‌های یهودی: تعریف و دشواره، 2 - فولکلور (خوراک و پوشاک) گروه‌های یهودی، 3- هنرهای تجسمی و گروه‌های یهودی، 4- دشواره موزه یهودی، 5- موسیقی، رقص و گروه‌های یهودی، 6- کمدی، سینما و گروه‌های یهودی، 7- ادبیات یهودی و صهیونیستی، 8- ادبیات عبری زبان، 9- ادبیات یدیشی، 10- زبان و گویش‌های گروه‌های یهودی، 11- اندیشمندان گروه‌های یهودی، 12- فیلسوفان گروه‌های یهودی، 13- جامعه شناسان یهودی، 14- روان شناسان یهودی، 15- تعلیم و تربیت در گروه‌های یهودی از آغاز تا دوران معاصر، 16- تعلیم و تربیت در گروه‌های یهودی دوران معاصر.

نقدی بر دیدگاه¬های ثنویت¬گرایانه یهودیان با توجه به متون پهلوی برجای مانده از آنان در قرن سوم هجری است. در این اثر به معرفی یکی از میراث ادبی مشترک برجای مانده از مردم ایران و عراق پرداخته شده و برخی از باورهای کلامی یهودیان با توجه به متون برجای مانده از آنان در زمینه توحید و برخی دیگر از باورهای آنان پرداخته شده است. نویسنده ضمن ترجمه و تحلیل بخش¬هایی از این متون دینی که به زبان پهلوی و عبری نگاشته شده و مربوط به قرن سوم هجری است، به ابعادی از دوگانه¬پرستی موجود در این متون اشاره نموده و تحقیقی از "حیوی بلخی" یکی از کتاب¬های اعتقادی یهودیان در مورد دیدگاه دو تن از شخصیت¬های دینی زرتشتی و یهودی و ردیه¬های آنان بر آئین یهود را ارایه نموده و نظریه¬های ملحدانه و ثنویت¬گرایانه آنان را نقد نموده است. پاسخ دیدگاه-های ملحدانه دو زرتشتی و یهودی نسبت به رد عقاید یهودیان نیز در کتابی به نام "سعدیا گائون" درج شده است.