جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫مشتق در علم اصول، کلمهاي است که معناي وصفي داشته و قابل حمل بر موضوعي باشد؛ هر چند که در علم صرف، از جوامد شمرده شود. بنابراين، بين مشتق اصولي و صرفي، نسبت عموم و خصوص من وجه برقرار است. اين پژوهش در چهار بخش، موارد کاربرد مشتق به معناي اصولي را در فقه بر مبناي کتاب «جواهرالکلام»، تحليل و بررسي کرده است. در کليات و مقدمات، درباره دانش فقه و اصول، جايگاه کتاب جواهر الکلام، شخصيت صاحب جواهر و شخصيت و آثار محقق حلي اشاراتي شده است. در سير تاريخي بحث مشتق، نگاهي به آثار اصولي متقدمين شده و پيشينه بحث مشتق در آثار متأخّران و متأخّرانِ متأخّران بيان شده است. اولين بحث کننده رسمي از مشتق، در ميان فقها و اصوليان شيعه، علامه حلي? است. نقش جناب وحيد بهبهاني? در تاريخ علم اصول، فراموش نشدني است و «قوانين» جناب ميرزاي قمي در مسائل اصول و از جمله مشتق، مهم است. در بحث از جايگاه مشتق در علم اصول، ماهيت مشتق، تعيين محل نزاع در مشتق، حال تلبس در مشتق، کاربرد اصول در بحث مشتق و بساطت يا ترکيب در مفهوم مشتق بررسي شده است و از جمله نتايج به دست آمده، حقيقت بودن مشتق در متلبس بالفعل، خارج بودن اسم زمان از محل نزاع و مرکب بودن مشتق است. در موارد کاربرد مشتق در فقه که موضوع اصلي پژوهش است، از آغاز تا پايان فقه در قالب کتاب جواهرالکلام کندوکاو شده و مشتقاتي که در فقه، به صورت مستقيم يا غير مستقيم، موضوع احکام قرار گرفته، بررسي شده است. تطبيقات مشتق در بخش عبادات، از کتاب الطهارة و کتاب الصلوة؛ در معاملات، از کتاب النکاح؛ و در بخش احکام، از کتاب الاَيمان، کتاب الشفعة و کتاب الشهادات بررسي شده است. اين موارد بسيارند که از جمله آنها عنوانهاي «المرضعة»، «المرتضعة»، «ام الزوجه»، «الفراش»، «الزانية»، «الزوجة»، «الحائض»، «حليلة الابن»، «منکوحة الاب»، «الشاهد» و «الشجرة المثمرة» هستند. در همه اين عناوين، با توجه به اينکه مشتق حقيقت در متلبس بالفعل است، بررسي انجام شده و حکم شرعي عنوان اشتقاقي بيان شده است. نتيجه اينکه شناخت حدّ مفهوم مشتق در اصول، در تعيين حدود موضوع حکم در فقه، به فقيه و مفتي کمک مي کند.

هنر ایران در دوره قاجار، با چالش های عمیقی از جمله بحران هویت، روبرو شد؛ دامنه های آن در ادوار پس از قاجار نیز، ادامه یافت؛ که نقاشی ایرانی هم از این بحران، بی بهره نبود. در دوره قاجار، افزون بر گزارش های فاقد تحلیل و سطحی مسافران به دیار فرنگ، تبلیغات فرقه گرایان1 انگلیسی و فرانسوی، و بخصوص اعزام دانشجویان ایرانی به اروپا روندی ناهماهنگ با هویت فرهنگی ایران شکل گرفت. هنرمندان ایرانی با برداشتی ناقص و سطحی از هنر غرب، آثاری ارائه دادند؛ که تکه چسپانی هایی2 ناقص، از دو فرهنگ متفاوت بود. این پژوهش با هدف آسیب شناسی3 نقاشی ایران در دوره قاجار، کوشیده است؛ تا ریشه های گسست هویت نقاشی را، به عنوان رسانه ای تأثیر گذار در شاخصه های هویت دینی (الهی، اخروی، معنوی و مروج فضایل اخلاقی) و سنتی (دینی، الهی، قوم گرا و رمزگرا) تبیین نماید. روش این پژوهش مبتنی بر مطالعات تطبیقی- تاریخی و اسنادی از هویت شناسی نقاشی ایران بعد از اسلام (مکتب هرات) و پیکره نگاری درباری (قاجار) است؛ که این مطالعه، با مقایسه آثار مهرعلی (نقاش قاجار) با داوید4 (نقاش اروپایی)، کامل شده است؛ فنون جمع آوری این اطلاعات، مبتنی بر منابع کتابخانه ای و میدانی می باشد. نتایج بدست آمده از این پایان نامه نشان می دهد؛ که انفعال هویت در نقاشی قاجار در برابر فرهنگ و هنر اروپایی، ناشی از دو نکته بوده است: نخست آنکه، ایشان از مبانی نظری هنر غرب، تحلیل شایسته و هوشمندانه ای نداشته، و دیگر آنکه، نتوانستند پیوندی شایسته با نقاشی ایرانی، برقرار کنند؛ که نهایتاً برداشتی سطحی گرانه، حاصل کار نقاشان قاجار گردید.