جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫نوشتار حاضر، به تبيين حکم جهاد ابتدايي با کفار براي دعوت آنان به اسلام و حفظ امنيت جامعه اسلامي از منظر فقه شيعه اماميه مي‌پردازد. نويسنده مي‌کوشد با مراجعه به ادله شرعي، شرايط جهاد ابتدايي را بازگفته و شروط وجوب آن در عصر حضور امام معصوم و نيز غيبت را تبيين نمايد. وي در پنج فصل ابعاد و اقسام جهاد ابتدايي و هدف از آن را بيان کرده است. او در فصل اول از نوشتار خويش مباحثي مقدماتي در زمينه تعريف جهاد ابتدايي از لحاظ لغوي، اصطلاحي و فقه اماميه، فرق ميان جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي، شرايط و ويژگي‌هاي جهاد دفاعي و جهاد ابتدايي را توضيح مي‌دهد و فلسفه جهاد، اعم از ابتدايي و دفاعي را حفظ شوکت اسلام و مسلمانان، تأمين امنيت آنان و زمينه‌اي براي دعوت ساير اديان و افکار به دين اسلام بر مي‌شمارد. نگارنده در فصل دوم اقسام جهاد ابتدايي را به لحاظ کساني که جهاد برضد آن‌ها واجب است، دواعي و اسباب جهاد، دعوت به دين اسلام، عدم رعايت شرايط ذمه توسط کفار کتابي و از جنبه حضور و عدم حضور امام معصوم( بررسي کرده است. در فصل سوم ادله مشروعيت جهاد ابتدايي در فقه اماميه از آيات قرآن کريم، روايات دليل عقل، وجود دليل‌هاي خاص بر وجوب جهاد برضد مشرکين و کفار، سيره پيامبر اسلام در اين زمينه و اطلاق ادله قرآني درباره جهاد شرح و بررسي فقهي مي‌شود. در فصل چهارم از نوشتار حاضر، حکم جهاد در عصر غيبت امام معصوم، اختيارهاي حاکم اسلامي (ولي فقيه) در اين زمينه و دليل‌هاي آن بررسي شده و عدم جواز يا وجوب جهاد ابتدايي در عصر غيبت با توجه به دليل روايي و اجماع و همچنين ادله قائلين به وجوب آن در عصر غيبت به دليل اطلاق ادله قرآني تجزيه و تحليل فقهي گرديده است. نويسنده در فصل پنجم رابطه بين جهاد و آزادي فرد معتقد به ديني خاص، ادعاي وجود تعارض بين آزادي عقيده و آيات جهاد مطرح و شبهه‌هاي مربوط به اين مسأله را بررسيده و نتيجه مي‌گيرد که: تمام جنگ‌ها و غزوه‌هاي پيامبر اسلام جنبه‌اي دفاعي داشته است. اگر چه جهاد ابتدايي عقلاً و نقلاً براي آن حضرت هيچ ممنوعيتي نداشته، با وجود اين رسول اکرم در اين جنگ‌ها در واقع از خود دفاع کرده و هرگز نبردي را آغاز نکرده است.

‫در اين پاياننامه آراى فقهى طبرسى در مجمع البيان درخصوص ارث استخراج و در يك مقدمه و پنج بخش با اين موضوعات گزارش شده است: مقدمه: شرح حال شيخ طبرسى، نام، كنيه، شهرت، سال ولادت و وفات، مشايخ، مصنفات، و شاگردان او؛ بخش اول، تاريخچه ارث: ارث در حقوق روم، يونان، مصرقديم و ارث در ميان ايرانيان قبل از اسلام، ارث در اعراب جاهلى، ارث بعد از ظهور اسلام؛ بخش دوم، ميراث: ميراث در لغت و اصطلاح، موضوع ارث، اركان ارث، شرط وراثت، آراء فقهى شيخ طبرسى درباره ارث، موجبات ارث، اقسام نسب، موانع ارث، اقسام وارث، انواع ميراث نسب، كسانىكه به قرابت ارث مىبرند؛ بخش سوم، آراء و نظرات فقهى مجمع البيان در بخش ارث: بيان آيه هفتم سوره نساء، تعصيب، اقسام عصبه، دلائل اهل سنت بر ثبوت مسئله تعصيب، دلائل فقهاى شيعه بر بطلان تعصيب، عول، روايات اهل بيت در بطلان عول، كلمات فقهاء در بطلان عول، ادله اهل سنت بر صحت عول، ادله اماميه بر بطلان عول، بيان آيه هشتم سوره نساء، اختلاف قائلين به عدم نسخ، در اين كه مخاطب آيه «فارزقوهم» چه كسى است، بيان آيات يازدهم تا سى و سوم و آيه 176 سوره نساء، بيان آيات 72 و 73 و 75 سوره انفال، بيان آيه شش سوره مريم، آيه شش سوره احزاب، منظور از اولى چه مىباشد؛ بخش چهارم، تفصيل و تبيين فروع فقهى صاحب مجمع البيان با كلام فقهاء: اقسام نسب، اقسام سبب، موانع ارث، ميراث نسب، ارث پدر و مادر و اولاد، اجداد و برادران و خواهران، اعمام و اخوال و اولاد آنها، ميراث سبب، نظر كلى اسلام درباره ارث زن، شرائط تحقق ارث زوجين؛ بخش پنجم، فروع فقهى با توجه به آيات ارث: تقدير سهام، صور اجتماع و امتناع فروض."

‫اين نوشتار از منظر فقه اماميه به تشريح ادله جواز يا حرمت جراحي‌هاي پزشکي که صرفاً براي زيبايي چهره است؛ مانند جراحي پلاستيک بيني و... مي‌پردازد و ديدگاه فقهاي اماميه را در اين موضوع منعکس مي‌سازد. نويسنده در دو فصل ضمن بررسي ادله فقه پزشکي در اين باره به برخي اشکال‌هاي وارد شده نيز اشاره کرده است. در فصل اول مباحثي مقدماتي از: مفهوم زيبايي از لحاظ لغوي و اصطلاحي، مطلوبيت زيبايي در اسلام، فطري بودن زيبايي‌طلبي در آموزه‌هاي اسلامي، نسبي بودن جمال در انسان‌ها و کلياتي از زيبايي در آيات و روايات مطرح مي‌کند و در مجموع مسأله زيبايي در اسلام را امري پسنديده و قابل قبول ارزيابي کرده، از زيبايي خداوند متعال، زيبايي فرشتگان الهي، زيبايي معصومين و پيامبران الهي، زيبايي همسر و... از منظر روايات اسلامي سخن مي‌گويد. آن‌گاه موارد حسن و قبيح بودن زيبايي را در فقه شيعه اماميه بررسيده و انواع زيبايي مربوط به چهره افراد را شرح مي‌دهد. سپس با اشاره به جراحّي زيبايي و تاريخچه آن، مسأله تغيير جنسيت به وسيله جراحي را نيز مطرح ساخته و در مجموع طلب کردن زيبايي را جزو حقوق انسان‌ها برمي‌شمارد. در فصل دوم ادله مربوط به جواز زيبايي و انجام عمل جراحي براي نيل به زيبايي را بازگفته، ضمن بررسي جواز تجميل و مقدماتش از منظر قرآن کريم، روايات و عقل و اجماع، حرمت مقدمات حرام براي رسيدن به زيبايي را نيز تحليل مي‌کند. نويسنده در همين زمينه با طرح کردن اختلاف نظر فقها درباره اين که جراحي‌هاي زيبايي عملي سفيهانه است يا عاقلانه؟ به نقل بعضي اشکال‌ها مبني بر اين که: اگر عمل جراحي زيبايي منجر به ضرر جسمي افراد شود، حرام است، پرداخته و پاسخ آن‌ها را مي‌دهد و... سرانجام، شروط جواز عمل جراحي براي زيبايي را بيان مي‌کند.

‫نوشتار حاضر، بر اساس مباني فقهي فقه اماميه و فقه حنفيه به تشريح احکام و فروع فقهي مربوط به ازدواج و مباني و شرايط تعدد زوجات مي‌پردازد و ضمن بررسي مشروعيت ازدواج‌هاي متعدد و حقوق زنان، ديدگاه‌هاي فقهي شيعه و مذهب حنفي را در اين باره مقايسه مي‌کند. نويسنده در سه فصل ادله جواز تعدد زوجات و موارد اتفاق و اختلاف نظر فقه اماميه و فقه حنفيه را در اين موضوع منعکس ساخته است. وي در فصل اول از نوشتار خود مباحث مقدماتي، کليات موضوع و مفهوم تعدّد زوجات را از لحاظ لغوي و اصطلاحي بيان کرده و اقسام ازدواج (دائم و موقت) و شرايط آن‌ها را نزد فقه اماميه و فقه حنفيه باز مي‌گويد. سپس تاريخچه مسأله تعدّد زوجات در امت‌هاي قبل از اسلام را ارائه کرده وضمن واکاوي اهّميت تعدّد زوجات و نقش آن در حيات اجتماعي، حکمت مشروعيت تعدّد زوجات را به دليل سلامت اجتماعي مترتب بر آن، تشريح مي‌کند. نگارنده در فصل دوم از اين تحقيق، ادله مشروعيت تعدد زوجات را در فقه اماميه و فقه حنفيه بررسيده و دليل‌هاي آنان از قرآن کريم، سنت نبوي، اجماع فقها و سيره مسلمانان و سيره پيامبر اسلام و معصومين( را ذکر مي‌کند. آن‌گاه برخي موارد عدم جواز تعدد زوجات، مانند جمع بين دو خواهر و ازدواج با آنان، جمع بين زن و خاله و عمه او، حرمت ازدواج با برادرزاده، عمه، خواهرزاده و خاله را از منظر اماميه و حنفيه بيان کرده و موارد اختلاف و اتفاق نظر آنان را در باره ادله مشروعيت تعدّد زوجات فراروي مخاطبان مي‌نهد. او در فصل سوم احکام مترتب بر تعدد زوجات نزد اماميه و حنفيه را باز گفته و شرايطي مانند رعايت عدالت بين زوجين از لحاظ مسکن، تقسيم نفقه، نحوه رفتار با آنان، رعايت حقوقشان، احترام به آن‌ها، رعايت کرامت انساني آنان و... را از منظر اماميه و حنفيه مطرح کرده و با اشاره به اختلاف‌ها و اشتراک‌هاي فقهي آنان، به برخي شبهه‌هاي فقهي و حقوقي در اين زمينه پاسخ مي‌دهد.

‫در اين نوشتار، به بررسي پديده فقر و علل آن پرداخته شده و از منظر فقهي راه‌هاي ريشه کني فقر و مبارزه با اين پديده زشت اجتماعي بيان گرديده است. نگارنده در صدد آن است تا ضمن بررسي برنامه‌هاي فقر ستيزانه اسلام (مبتني بر فقه و کلام فقها) و راهکارهاي اجراي آن ها در جامعه؛ دستورهاي قرآن کريم و سخنان ائمه معصوم( را در مورد فقرزدايي و راه‌هاي رشد و شکوفايي اقتصاد در جامعه اسلامي تبيين نمايد. وي در پنج فصل ملاک‌هاي فقر و غنا در فقه، وظايف افراد تهيدست در تأمين نيازهاي خود و وظايف توانگران در برابر آن‌ها و همچنين وظايف دولت اسلامي را در تأمين نيازهاي جامعه و رفع فقر مطرح نموده است. در فصل اول، شاخص‌هاي فقر و راه‌هاي شناسايي تهيدستان در جامعه اسلامي و ماهيت و تعريف فقر را از نظر مکاتب اقتصادي دنيا بررسي کرده و در ادامه آثار زشت اقتصادي و اجتماعي و عوامل اقتصادي گسترش فقر را در جامعه ذکر نموده است. فصل دوم، به بررسي ملاک فقر و غنا در فقه و نيز به پرداختن زکات براي رفع مطلق و فقر نسبي افراد جامعه از منظر فقه اسلامي اختصاص يافته است. در فصل سوم، افزون بر تبيين وظايف افراد تهيدست در تأمين نيازهاي خود؛ اين مسأله از لحاظ اقتصادي و معنوي بحث و بررسي و آيه ها و روايات متعددي در اين زمينه مطرح شده است. وظايف توانگران در برابر افراد تهيدست جامعه، وظايف دولت اسلامي در ريشه کني فقر، و موارد غيرالزامي، توزيع عادلانه درآمد و ثروت‌هاي طبيعي، تأمين اجتماعي، ايجاد اشتغال و رفع محروميت از سطح جامعه، از مباحث فصل سوم اين نوشتار است. در فصل چهارم، عوامل مؤثر بر فقر درکشور افغانستان، به عنوان نمونه عيني و تجربي بررسي و راهکارهاي درمان فقر در افغانستان با استفاده از روش‌هاي ارائه شده در اين تحقيق و با نگرشي فقهي، بيان گرديده است. فصل پنجم مشتمل بر جمع بندي کلي و نتيجه تحقيق مي‌باشد.

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد

---

‫با توجه به گسترش روزافزون جمعيّت جهان، و ايجاد ناهماهنگي بين بخش توليد و مصرف، مدّتي است که اين فکر به ذهن انديشمندان خطور نموده است که براي اين مشکل چاره‌اي انديشيده شود و افزايش انسان‌ها کنترل گردد. اين بحث براي اولين بار در سال(1798ميلادي) توسط کشيش انگليسي به نام مالتوس مطرح شد و به مرور اين بحث به جوامع اسلامي کشيده شد و موضوع کنترل جمعيّت در دستور کار کشورهاي اسلامي قرار گرفت؛ به دنبال آن اين پرسش پديد آمد که ديدگاه اسلام و فقهاي اسلامي در اين خصوص چيست. آيا اسلام چنين امري را(کنترل جمعيّت) جايز مي‌داند يا خير؟ اگر جايز مي‌داند، آيا به هر وسيله‌اي جايز مي‌داند يا آن را محدود مي‌کند؟ لذا تبيين نظر اسلام، به خصوص فقهاي شيعه، نسبت به کنترل جمعيّت و راه‌هاي آن موضوع اين پايان‌نامه مي‌باشد، که مشتمل بر يک مقدمه و سه بخش است. در مقدّمه به بيان مفهوم کنترل جمعيّت، تاريخچه کنترل جمعيّت در جهان و اسلام، پيشينه کنترل جمعيّت در ايران و نظريات جمعيّت شناسان پرداخته شده است؛ در بخش اول نگرش‌هاي جمعيّتي علماء در نیم قرن اخير مورد تبيين قرار گرفت، در بخش دوم ادلّه مخالفين و موافقين کنترل جمعيّت مورد بررسي قرار گرفت و در بخش سوم به ارائه راه‌هاي کنترل جمعيّت پرداخته شده، و در پايان از کل بحث نتيجه‌گيري به عمل آمده است. از جمله مزاياي اين تحقيق نسبت به تحقيقات مشابه عبارت است: 1- ذکر اقوال علماي مخالف و موافق در قبل و بعد از انقلاب. 2- بررسي گسترده آيات و روايات و پرهيز از يک سونگري. 3- توجّه به مباني عقلي. 4- هشدار نسبت به کنترل جمعيّت در مناطق مرزي. 5- تبيين روش‌هاي مشروع کنترل جمعيّت. كليد واژه: ازدواج، خانواده، نسل، افزايش جمعيّت، کنترل جمعيّت، عزل، سقط جنين.