جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

رابطه عقل و دین از دیدگاه شیخ مفید

نویسنده:

سمیه ثبوتی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

شیخ مفید , دین , علوم انسانی , عقل و دین , عقل , عقل , عقل , عقل(منطق) , نقل (معرفت شناسی) , درباره شیخ مفید

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏

چکیده :

مسأله رابطه عقل و دین از کهن‌ترین موضوعات فلسفی و کلامی بوده که تاریخ بر سابقه دیرینه آن گواهی می‌دهد. عقل و دین به عنوان دو منبع اصلی معرفت و دو عامل اساسی رشد و ارتقای حیات انسانی همواره مورد توجه متفکرین بوده است.بررسی آراء کلامی شیخ مفید که سهم عمده‌ای در شکل‌گیری و گسترش کلام شیعه ایفا نموده است، بیانگر آن است که شیخ مفید قائل به سازگاری میان عقل و دین است. به عقیده‌ی وی عقل از سمع جدایی ناپذیر است. شیخ مفید با توجه به عصری که در آن می‌زیسته و بر مبنای تفکراتش، تلاش نموده با پایبندی تمام به اصول و شیوه‌های منطقی، به اثبات عقاید شیعه و دفاع از آن بپردازد. وی عقل را به عنوان وسیله‌ای برای دفاع از آموزه‌های وحیانی لازم و ضروری می‌داند و از تقلید کورکورانه در پذیرش احکام و آموزه‌های وحیانی منع کرده است. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا پس از بررسی سرگذشت عقل و دین در میان متکلمان اسلامی به بیان دیدگاه شیخ مفید در این خصوص پرداخته و جایگاه عقل و معارف دینی و رویارویی این دو را در اندیشه شیخ مفید تبیین نمود.

مشخصات اثر

عنوان :

نقش عقل در نقد و فهم حدیث از دیدگاه شیخ مفید (ره)

نویسنده:

محمد علی مهدوی راد، محمد علی تجری

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

بهاء الدین شریف لاهیجی و روش وی در تفسیر قرآن

نویسنده:

سیده‌نرگس فاطمی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , شریف لاهیجی , روش (مسائل جدید کلامی) , اصطلاحنامه علوم قرآنی , عقل , نقل (معرفت شناسی) , درباره لاهیجی

چکیده :

تفسیر قرآن پیوسته از دریچه نگرش‌های متفاوت نظر شده است به طوری که کاوش در هر یک از این رویکردها می‌تواند در بهره گیری صحیح از تفاسیر، سودمند باشد. این نوشتار در مسیر بررسی روش تفسیری تفسیر شریف لاهیجی گام برمی‌دارد.شریف لاهیجی در بهرهگیری از مایه‌های گوناگون در امر تفسیر قرآن کریم دریغ نفرموده و در نیل به مفاهیم قرآنی، از سه روش عمده قرآن به قرآن، روایی و عقلی سود جسته است. تفسیر قرآن به قرآن وی در دو مرتبه استعانت از سیاق و استعانت از آیات دیگر، متجلی است. بهره‌گیری از روایت نیز در حیطه‌های گوناگون تفسیر با اجتهاد مفسر و اتخاذ رویکردهای متفاوت، همراه است. از گرایش‌های تفسیر عقلی مورد اهتمام شریف لاهیجی می‌توان به ادبی، کلامی، فقهی و فلسفی اشاره نمود.این پژوهش پس از ژرف‌کاوی در مجلدات تفسیر شریف لاهیجی و ملاحظه سایر آثار مفسر و نیز مطالعه منابع موجود در زمینه روش‌شناسی تفاسیر، روش تفسیری شریف لاهیجی و درون مایه‌ی عمده‌ی این تفسیر را، تفسیر روایی دانسته و در انتها به برخی کاستی‌های تفسیر اشاره نموده است.

مشخصات اثر

عنوان :

خوف و رجاء در عقل و نقل

نویسنده:

مرضیه کمالی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

علوم انسانی , رجاء , عقل , خوف , نقل (معرفت شناسی)

چکیده :

بحث درباره خوف و رجا در عقل و نقل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قرآن و کتب حدیثی از قبیل اصول کافی، محجه البیضاء، جامع السادات، مرآه العقول و کتب آسمانی دیگر از قبیل تورات و انجیل در این مورد سخن گفته‌اند. در این پژوهش به روش کتابخانه‌ای به آن‌ها مراجعه و فیش برداری شده است. گروه‌هایی مثل مرجئه، خوارج، خوفیه، عدلیه، نظراتی درباره خوف و رجا دارند. اما عقل و فلسفه که فقر وجودی و ممکن الوجود بودن انسان را اثبات می کنند. سراپای هستی انسان را دربرابر عظمت و کبریائی الهی به خشیت می کشند و در برابر صفات جمال الهی و رحمت واسعه‌ی او امیدوار می سازند. روان شناسان خوف و رجا را عامل تعادل رفتاری می شمارند. در اوستا، امیدواری ارجح است و کلیسا، گناه بخشی بر طبق رجاء زیاد و عشاء ربانی دارد، اما اسلام، معتقد به اعتدال بین خوف و رجاء است و می گوید: خوف زیاد یاس می آورد و رجاء فراوان سبب غرور می شود. این رساله با نقد نظرات مختلف به این نتیجه رسیده است که دانستن کیفیت خوف و رجاء، نقش مهمی در سعادت دنیا و آخرت انسان دارد. آن دو، بال سلوک الی الله هستند و موازنه ی بین آنها، سبب حرکت در صراط مستقیم الهی می شود. اگرچه راه دشوار است اما باممارست و تعقل می توان بدان دست یافت. و دستیابی بدان سبب تحرک و پویایی و نشاط می شود.

مشخصات اثر

عنوان :

تطور نظریه اشاعره درباره رویت خدا

نویسنده:

محمدجواد نجفی , نرگس بهشتی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

درنگی در مستندات قرآنی کثرت گرایان و نقد آن

نویسنده:

محمد مولوی,نبی الله صدری فر,سید ابوالقاسم موسوی

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

نقد , کثرت گرایی(کلام جدید) , اصطلاحنامه علوم قرآنی , نقل (معرفت شناسی) , مدعای قرآنی , مدعای قرآنی

چکیده :

«پلورالیسم»در لغت به معنای کثرت گرایی و مقصود از آن در فلسفة دین، پذیرش حقّانیّت ادیان مختلف است. طرفداران پلورالیسم برای مشروعیّت دینی بخشیدن به مدّعای خود، ظواهر برخی از آیات قرآن مجید را مورد استناد قرار داده اند تا بدین سان نظریّة خود را همخوان با آن جلوه دهند. این مقاله در سه محور حرکت نموده است. محور اوّل، بر محور مفهوم شناسی و اشارة اجمالی به پیشینة تحقیق شده است. در محور دوم، که هدف اصلی این مقاله است، به نُه دسته از مدّعیات کثرت گرایان از آیات قرآنی، و در ذیل آیات به نقد آنها پرداخته شده است. عناوین کلّی این دسته به این قرار است: آیات اسلام، آیات سورة کافرون، آزادی در انتخاب دین، نداشتن اکراه در پذیرش دین، تعلّق ارادة الهی به تکثّر ادیان، آیات صراط مستقیم، کثرت شاهدان در قیامت، جزیة اهل کتاب، حلّیّت طعام اهل کتاب و ازدواج با آنان. در محور سوم نیز به دلایل نقلی در نقد کثرت گرایی و نیز آیات و روایات این قسمت اشاره شده است.

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی و تطبیق عقل و نقل در شواهد الربوبیه

نویسنده:

محسن محسنی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

ایرانداک,

کلیدواژه‌های اصلی :

معاد , شواهد الربوبیه , علوم انسانی , ولایت , معاد(کلام) , نبوت , معاد(فلسفه) , کتاب , قرآن مجید , ولایت , عقل , عقل , عقل , دین اسلام (دامنه ادیان پیشرفته) , الهیات و معارف اسلامی , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم , نقل (معرفت شناسی) , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم , الهیات و معارف اسلامی , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم , الهیات و معارف اسلامی , الهیات و معارف اسلامی , آخرت , آخرت , الهیات و معارف اسلامی , آخرت , صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم

چکیده :

اسلام به عنوان آخرین دین الهی و خاتم ادیان در برخورد با عقل نه تنها مانند برخی مکاتب آنرا نکوهیده است و نه مانند برخی دیگر چنان به آن میدان داده است که تنها راه سعادت بشر را از طریق عقل جویا شده باشد بلکه یکی از راههای رسیدن به خداوند را استفاده از عقل و به خدمت گرفتن آن معرفی کرده است و خداوند در قرآن کریم آیات زیادی در مورد بکارگیری عقل وتفکر و تدبر آورده است و نیز روایات زیادی در مورد عقل داریم و در روایات ما عقل را رسول باطنی نامیده‌اند و این رسول باطنی با رسول ظاهری که نبی علیه‌السلام باشد راه بسوی خدا را نشان می‌دهند و عقلی که انسان را به خدا نزدیک نکند عقل نیست . ملاصدرا در شواهدالربوبیه که یکی از باارزش‌ترین کتابهای او می‌باشد در جابجایی آن، که مباحث عقلی مطرح می‌کند از آیات و روایات استفاده می‌کند یعنی وقتی مطلبی را با عقل و استدلال می‌سنجد به عروه‌الوثقای دیگری که نقل (آیات و روایات) باشد چنگ می‌زند و با این عمل می‌خواهد نشان بدهد که مطالب عقلی که ارائه می‌دهم باید مهر شرع بر آن بخورد تا اعتبار و ارزش واقعی پیدا کند. این رساله که با عنوان "بررسی و تطبیق عقل و نقل در "شواهدالربوبیه" است به چگونگی و کیفیت استفاده ملاصدرا از آیات و روایات پرداخته شده است و آن مشتمل بر 4 بخش است : بخش اول: الهیات که شامل الهیات بالمعنی الاعم و الهیات بالمعنی الاخص است که شامل مباحث وجود و خداوند است . بخش دوم: مباحث معاد روحانی ذکر شده است که شامل مباحث نفس : نفس و مراتب آن، انیت نفس ، احوال نفس و توسل به عقل برای اثبات معاد روحانی می‌باشد. بخش سوم: شامل معاد جسمانی است یعنی تلاش ملاصدرا در این بخش بر این است که معاد جسمانی که دیگر فلاسفه حتی ابن‌سینا از اثبات آن از طریق عقل عاجز شده بودند به اثبات برساند و شامل اثبات نشاه ثانیه و احوال آخرت و عوالم سه‌گانه است . بخش چهارم: شامل مباحث نبوات و ولایات است که در فصل اول اوصاف و خصایص نبی ذکر شده است و در فصل دوم اسرار شریعت و فائده طاعات و اینکه نبوت از زمین منقطع می‌شود ولی خداوند حکم ائمه‌اطهار علیهم‌السلام و الهامات و نیز حکم مجتهدین را باقی گذاشته و آنها را تایید و تثبیت نموده است . و در نتیجه فهرست آیات و روایاتی که ملاصدرا استفاده نموده است همراه با توضیح مختصر در نحوه به کارگیری آن آمده است .

مشخصات اثر

عنوان :

تجرد و فوق تجرد

نویسنده:

عطیه زندیه

نوع منبع :

کتابخانه عمومی , نمایه مقاله

کلیدواژه‌های اصلی :

انسان , تجرد , نفس ناطقه , نقل , تجرد , انسان , فوق تجرد , عقل , نقل (معرفت شناسی)

چکیده :

بحث از تجرد نفس انسانی یکی از مهم ترین مباحث در انسان شناسی است. در این نوشتار، این مقوله از دیدگاه مؤسس حکمت متعالیه، صدرالمتالهین، و یکی از پیروان مکتب فلسفی او، امام خمینی، مورد بحث قرار گرفته است. نویسنده پس از ذکر مباحث مقدماتی، براهین تجرد نفس را در دو حوزه «براهین عقلی» (در هشت برهان) و «براهین نقلی» (در 5 برهان) مورد بحث قرار داده است. امام خمینی در براهین عقلی بیشتر بر نظریات ملاصدرا تکیه می کند و تنها در بعضی موارد آرای شخصی خود را اظهار می دارد. برعکس، ایشان در براهین نقلی، رشته سخن را در دست گرفته و به شرح و تبیین این براهین می پردازد. به طور کلی، این دو حکیم، تجرد عقلی نفس ناطقه را که به توسط مشائیون اثبات گردیده بود، مورد تایید قرار می دهند. ملاصدرا تجرد برزخی نفس ناطقه را به اثبات می رساند و امام خمینی، علاوه بر تبعیت از وی در این موضوع، در براهین نقلی، در مورد مقام فوق تجرد نفس ناطقه بحث می کند.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید