جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 79
مفهوم رنج از دیدگاه مولوی
نویسنده:
فاطمه لاجوردی، زینب ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
کلیدواژه‌های اصلی :
الم , مولانا , فلسفه دین
چکیده :
رنج پدیده ای انسانی و فراگیر است که در طول تاریخ مورد توجه مکاتب فلسفی، عرفانی و روان شناختی بوده است. با نگاه به بحث های مربوط به رنج با موضوع و یا پرسشی مشترک مواجه می شویم و آن این است که رابطه رنج و شر با خدای آفریننده و آفرینش مبتنی بر خیر چیست؟ خداباوران به این پرسش پاسخ های متفاوتی داده اند و کوشیده اند تا توجیه مناسبی برای این پرسش بیابند. یکی از آنان جلال الدین محمد بلخی (604 ـ 672 ق) است. موضوع رنج در اندیشه وی، با تاکید بر مثنوی معنوی، از دو جهت دارای اهمیت است: نخست اینکه ریشه ها و مبانی فکری او که برگرفته از تفکر اسلامی است، و دوم تاثیر اندیشه های برهان الدین محقق ترمذی که طریقه اش بر پایه ریاضت و ملامت بود، و نیز شمس تبریزی، که بر عشق و جذبه تاکید داشت. مولوی، به عنوان مسلمانی دین دار، در مسیر شناخت انواع رنج و راه های مقابله با آنها از راه جهان بینی دینی وارد می شود. او ابتدا به آفرینش هدفمند الهی اشاره می کند، سپس با مطرح کردن بحث جبر و اختیار، که از یک سو با آفرینش، و از سوی دیگر با مفهوم رنج در ارتباط است، رنج حقیقی را برگرفته از عشق الهی توصیف می کند و راه درمان آن را به اختیار تسلیم جبر الهی شدن، و در نهایت، وصال با حقیقت مطلق می داند. استفاده مکرر وی از احادیث و روایات اسلامی، نشان دهنده تاثیر آموزه های اسلامی بر اندیشه اوست.
صفحات :
از صفحه 49 تا 65
مشخصات اثر
موسی و عیسی (ع) در انسان کامل جیلی
نویسنده:
محمد علی یوسفی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
زندگی انبیا الاهی آن گونه که در کتاب های مقدس، روایات و قصص به تصویر کشیده شده، همواره زمینه ای مساعد برای بیان اندیشه ها و مضامین عرفانی بوده است. جیلی که خود از شاگردان مکتب عرفانی ابن عربی است به زندگی انبیا الاهی از جمله موسی و عیسی (ع) نظر داشته، به تاویل و تطبیق آیات، روایات و حوادث زندگی آنان با حوادث نفسانی پرداخته است. جیلی در مجموع مباحث خود درباره زندگی موسی، بر فنای نفس بشری، حقیقت واحد الاهی، رفع دو گانگی و دویی در نسبت وجود حقی و خلقی و در نهایت بر وحدت انسان کامل با خداوند تاکید دارد. او تورات را از تجلیات اسما صفاتیه حق و انجیل را از تجلیات اسما ذات می داند. خداوند تورات را در نه لوح بر موسی نازل کرد و او مامور به ابلاغ هفت لوح بود و دو لوح پایانی که لوح «قدرت و ربوبیت» بود در حوزه تبلیغ موسوی قرار نداشت، بلکه متعلق به عیسی بود و همین ابلاغ الواح «قدرت و ربوبیت» از سوی عیسی بود که موجب شد قوم عیسی به تثلیث قایل شوند و به قول جیلی و ابن عربی به گمراهی (ضلال) و خطا (اعتقاد نادرست) بیافتند. جیلی بر این باور است که انجیل ظاهری دارد و باطنی. ظاهر انجیل عبارات آغازین انجیل است که به نام «اب، ام و ابن» شروع می شود، همچنان که اول قرآن «بسم الله الرحمن الرحیم» است. قوم عیسی ظاهر این کلام را گرفتند و آن را بر عیسی، مریم و روح تطبیق دادند و از حقیقت انجیل که ظهور حضرت حق را در خلق و قیام ناموس لاهوتی را در وجود ناسوتی نشان می دهد غفلت کردند و به تجسیم و حصر منتهی شدند.
صفحات :
از صفحه 147 تا 171
مشخصات اثر
رابطه عشق الهی و ارزش زندگی بر اساس جهان بینی ابن عربی
نویسنده:
مهدیه سادات کسایی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن یعقوب کلینی , غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
یکی از موضوعاتی که همواره ذهن بشر را به خود معطوف کرده است و در بحران معنوی امروزی او مورد تحلیل روان شناسانه، فلسفی و کلامی قرار دارد، موضوع «معنای زندگی» است. «ارزش زندگی» یکی از سه مفهوم مورد نظر از این اصطلاح است که همچون سایر مفاهیم آن در دو دیدگاه طبیعت گرا و فراطبیعت گرا مورد تحلیل فلسفی قرار می گیرد. در نگاه خدامحور که فراطبیعت گرا محسوب می شود، رابطه میان ارزش زندگی انسان و خداوند در محورهای مختلف از جمله، «عشق الهی» قابل بررسی است. این نوشتار، رابطه بین خدا و ارزش زندگی را با اختصاص به این موضوع بررسی می کند و آن را در آثار عرفانی ابن عربی پی می گیرد تا در پایان، دیدگاه های این عارف نامی درباره عشق الهی را بر اساس آن دسته از محورهای تحلیل غربی از معنای زندگی که ناظر بر ارزش زندگی است، استخراج کند. ابن عربی که آفرینش را وام دار عشق خداوند می داند، رابطه عاشقانه میان او و بنده را در دو سطح عام و خاص مطرح می کند که سطح اول ارزش زندگی را به اثبات می رساند و سطح دوم احساس معناداری زندگی را در تفسیری ارزشی از آن قوام می بخشد. همچنین، در ضمن بررسی به دست می آید که عشق جلوه های مختلفی دارد که منشا همه آنها خداوند است و هر یک از آنها می تواند در معنابخشی به زندگی، سهم به سزایی داشته باشد.
صفحات :
از صفحه 105 تا 136
مشخصات اثر
ابن سبعین بر نردبان وحدت وجود یا وحدت مطلقه وجود
نویسنده:
فاطمه دوست قرین
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
در تاریخ تفکر اسلامی اختلاف در تعابیر معتقدان به وحدت وجود، تفسیرهای متفاوتی را به وجود آورده و ادعاهایی از جانب برخی از ایشان، مبنی بر بدیع بودن نظریاتشان، طرح شده است. از آن جمله عارف جنجال برانگیز اندلسی، ابن سبعین، نظریه وحدت مطلقه وجود خود را دارای تفاوت های بنیادین در این باب می داند. مقاله حاضر به بررسی این ادعا می پردازد و در پایان به این نتیجه می رسد که چنین ادعایی درست نیست و نظریه او همان بالا رفتن از پلکان نردبان وحدت وجود و تداوم سنت عارفان مسلمان در این باب است.
صفحات :
از صفحه 23 تا 36
مشخصات اثر
حرکت حبی در آفرینش و رابطه آن با نفس رحمانی حق
نویسنده:
فاطمه عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری
چکیده :
محبت مقامی الهی است. حق تعالی خود را به محبت وصف نموده و به صفت «ودود» خوانده است. این از آن روست که او ابتدا به خود محبت ورزید، آنگاه دوست داشت که خود را در غیر مشاهده کند، پس عالم را به صورت جمال خویش آفرید. به عالم نظر کرد و به آن محبت ورزید. پس خدای تعالی عالم را تنها به صورت خود آفریده است و عالم تماما زیباست و خدای سبحان هم، به زیبایی و جمال محبت می ورزد. اگر عشق و محبت وجود نداشت، پروردگار ودود و مهربان هم شناخته نمی شد. «محبت» به اطلاق ذاتی خود در همه موجودات، چه علمی-غیبی و چه وجودی-شهادی، ساری است، زیرا که خداوند نخست به شئون ذاتی خود بر خود تجلی کرد و اعیان ثابته که ماهیات اشیاءند، در مرتبه علم متعین شدند و دوم اینکه منصبغ به احکام و آثار اعیان ثابته، در عین ظاهر گشت و موجودات خارجی ظاهر شدند. یعنی هر چه ظاهر شده به محبت و عشق ظاهر شده است. با توجه به اینکه نفس رحمانی حق عالم را پدیدار ساخت، اصل و اساس این نفس از محبت است. خداوند از طریق نفس خود، عالم را پدید آورد تا شناخته شود، زیرا اگر شناخته نمی شد، اسما و صفات الاهی متجلی نمی شدند و عالم و هستی در کتم عدم باقی می ماند. بنابراین، همین حب به شناخته شدن اسما و صفات حق، که از طریق نفس الاهی تحقق علمی و عینی یافت، دلیل خلقت و آفرینش عالم است.
صفحات :
از صفحه 53 تا 68
مشخصات اثر
اخلاق ایجابی عرفانی به روایت ترزا آویلایی و جلال الدین مولوی
نویسنده:
بخشعلی قنبری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی,
چکیده :
اخلاق ایجابی مجموعه فضایل و ملکات جاری در تمام جوامع بشری، و ضامن قوام و دوام حیات جامعه انسانی است. از آن جهت که در عرفان دستیابی به بطون نهایی این فضایل مورد توجه است، این گونه فضیلت ها عرفانی هم تلقی می شوند و در سیروسلوک در مقام عمل، تنها به جنبه های مشترک آنها اکتفا نمی شود، بلکه عارفان به آخرین مراحل آن عطف توجه می کنند. البته این موضوعات از آن جهت که اخلاقی اند، با موضوعات عام اخلاقی تفاوتی ندارند، اما عارفان نه به لایه های ظاهری و عام آنها، بلکه به ژرفای آنها می پردازند. ترزا آویلایی (1515-1582 م) و جلال الدین محمد مولوی (604-672 ق) عارفانی از دو سنت مسیحی و اسلامی اند که در آثارشان عنایت ویژه ای به اخلاق ایجابی عرفانی هم چون فروتنی، اخلاص، عفو و ... داشته اند و بر اهمیت و جایگاه آنها در سلوک عرفانی تاکید ورزیده اند. اخلاق در آثار عارفان یاد شده از جایگاه ویژه ای برخوردار است، چندان که بدون توجه به آنها سلوک ناممکن می شود. در این میان، ترزا آویلایی به حدی به فضیلت اخلاقی - عرفانی فروتنی اهمیت می دهد که می توان عرفان وی را عرفان فروتنی دانست که بدون توجه به آن سلوک به سرانجامی نمی رسد. نظر مولوی هم کم و بیش در این مقوله شبیه ترزاست و تخلق سالک به فروتنی را مانع نفوذ شیطان در وجود او، و عامل رسیدن به مقام امیری انسان بر کائنات و دستیابی به وصال الاهی می داند.
صفحات :
از صفحه 123 تا 149
مشخصات اثر
هستی شناسی مولانا
نویسنده:
حبیب بشیرپور، طاهره حاج ابراهیمی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: واحد علوم و تحقیقات دانشگاه تهران,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
غلامحسین ابراهیمی دینانی
چکیده :
مولوی تمام اجزای آفرینش را نمودی از جلوه های بی همتای خداوند می یابد، که خداوند در آن به اندازه و درخور استعداد خلایق، تظاهر به وجود نموده است. از این رو، در نظرگاه مولوی، هستی آیینه ای است که خداوند دائما در آن جلوه گری می کند. مولوی تمامی اجزای هستی را مملو از معنا می یابد و معنا را به تعبیر استاد خویش شمس تبریزی همان خدا می داند. او آدمیان را در این عرصه فرا می خواند که با فراست ذهن و طهارت باطن، معنا خوان جلوه های مختلف و متنوع هستی شوند. جهان دو قطبی در هستی شناسی مولوی گاهی جای خود را به یک هستی بسیط و ساده می دهد که از بطن های مختلف تشکیل شده است. مولوی در هستی «فصلی» نمی بیند و تمام پهنای هستی در نگاه او محل «وصل» با خداوند، و بنابراین، جای جای آن پر از معنا است. هستی در نگاه مولوی، از حیاتی آکنده از طراوت و حرارت برخوردار است و تمامی اجزای آن بر مبنای عشق، بر طریق کمالی خود طی طریق می کنند.
صفحات :
از صفحه 49 تا 73
مشخصات اثر
انسان‌شناسی عرفانی و پايه‌های هستی شناختی آن
نویسنده:
محمدرضا اسفندی، احمد سعيدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
به اعتقاد عارفان، انسان نسبت ‌به ساير مخلوقات خداوند از ويژگي جامعيت برخوردار است و به‌دليل اين جامعيت، هر يک از کمالات حق‌تعالي که در تعينات ديگر بروز و ظهور مي‌کند، در تعين انساني هم هست و ظهور دارد. از‌اين‌رو، اهل‌معرفت انسان را نمونه و نسخة کوچک عالم برمي‌شمارند و عالم را يک انسان مفصل و بزرگ تلقي مي‌کنند. اين نوع نگاه به انسان و جايگاهي که در اين نگاه براي انسان در ميان ماسوي‌الله در نظر گرفته مي‌شود و نقش و نسبتي که براي انسان نسبت‌ به خداوند و نسبت به ديگر تجليات او معرفي مي‌گردد، مبتني بر نوع خاصي از هستي‌شناسي است. هم انسان‌شناسي عرفاني و هم هستي‌شناسي خاصي که در پس آن قرار دارد به‌صورت‌هاي مختلفي در آثار عرفاني بررسي شده‌اند؛ ولي به‌ظاهر در هيچ يک از آثار عرفاني يا دربارة عرفان، بخش مستقلي به پايه‌هاي هستي‌شناختي انسان‌شناسي عرفاني اختصاص نيافته و رابطة مباني مزبور با آموزه‌هاي انسان‌شناسي عارفان به‌صورت ويژه تنقيح نشده است. هدف اساسي از اين پژوهش، بيان رابطة ميان دو بخش اصلي مباحث عرفاني، يعني هستي‌شناسي و انسان‌شناسي عرفاني است و بدين‌ منظور، ابتدا به مباحثي از بنيادهاي هستي‌شناسي و سپس به پاره‌اي از مباحث انسان‌شناسي عارفان پرداخته، و رابطة اين مباحث را به‌اجمال بررسي و تبيين نموده‌ايم.
مشخصات اثر
جایگاه اعیان ثابته در هستی‌شناسی ابن‌عربی با تکیه بر آراء قیصری
نویسنده:
علیرضا سمنانی، عبدالرضا مظاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
اعیان ثابته از مهمترین اصطلاحات عرفانی ابن‌عربی است. هرچند که مفاهیم دیگری قریب به این اصلاح در سنت فکری اسلامی وجود داشته است لیکن ابن‌عربی خود مبدع این اصطلاح است. شارحان و صوفیان متاثر و به تبعیت از وی آن را بکار بسته‌اند و از آن در مسائل متعدد در تبیین هستی شناسی عرفانی، بهره برده‌اند. داود قیصری را میتوان مهمترین شارح محی‌الدین خواند که با دقت فکری کم نظیری به شرح و تبیین آراء وی پرداخته است. بنابراین این مقاله با تکیه به شرح قیصری استوار گشته است. در اندیشه ابن‌عربی اعیان ثابته از لوازم اسماء و صفات الهی و علم ثبوتی حق تعالی است. نقش واسطه‌ای اعیان ثابته در پدیداری عالم کارکردی ویژه به آن می‌بخشد که بدون پرداختن به آن، فهم عرفان نظری ممکن نیست. لذا از جایگاه مهم هستی‌شناختی در نظام عرفانی برخوردار است. این مقاله جایگاه هستی‌شناختی اعیان ثابته در نظام وحدت وجودی که اساس آن بر تجلی الهی استوار است را تبیین می‌کند و به لوازم وجودشناختی نظریه اعیان ثابته می‌پردازد.
صفحات :
از صفحه 114 تا 127
مشخصات اثر
طور وراي عقل از ديدگاه ابن‌عربي
نویسنده:
مهدي بابايي المشيري
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
عقل قوه‌اي از قواي نفس ناطقه است. عقل از آن نظر که قوة فکر را به کار مي‌گيرد و از طريق آن علم و معرفت کسب مي‌کند، محدود است؛ اما عقل از آن نظر که داراي خاصيت قبول است، حدي ندارد و از اين حيث، هيچ امري وراي طور عقل محسوب نمي‌شود. دو احتمال در تفسير طور وراي عقل قابل طرح است: «ما يحيله العقل» و «ما لايناله العقل»، که هر دوي آنها داراي نقص است. ابن‌عربي عنصر اساسي در علوم فوق طور عقل را به لحاظ روش، يافت شهودي و قلبي آنها دانسته‌است که با افاضه و تجلي حق تعالي صورت مي‌گيرد؛ اما به لحاظ محتوا، ممکن است برخي از انواع آن توسط عقل از راه استدلال فکري هم قابل حصول باشد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 79