جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در سال های اخیر، الگوی چندوجهی برگرفته از متون اسلامی در درمان افسردگی مورد توجه قرار گرفته و از این شیوه در درمان افراد افسرده استفاده شده است. هدف این مقاله معرفی اجمالی مؤلفه های اصلی رویکرد مذکور، با تأکید بر مضامین صحیفه سجادیه می باشد. در این پژوهش کتابخانه ای، ابتدا با استفاده از منابع، مؤلفه های اصلی الگوی اسلامی درمان افسردگی مشخص و در مرحله بعد، این مؤلفه ها با مضامین مستخرج از صحیفه سجادیه منطبق گردیده است. این مطالعه نشان می دهد که محتوای غنی صحیفه سجادیه، به نحو مطلوبی با مؤلفه های اصلی رویکرد اسلامی درمان افسردگی قابل انطباق می باشد.

کتاب «الامام علی بن الحسين (ع) زين العابدين» نوشته زهیر اعرجی، درباره تاریخ زندگی امام چهارم زین العابدین (ع) می باشد.

«اعلام الهدایة» عنوان چهارده جلد کتاب به زبان عربی درباره زندگی چهارده معصوم است که جمعی از محققان در معاونت فرهنگی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام جمع‌ آوری و تهیه نموده‌ اند. «اعلام الهدایة» به این هدف تألیف شده است تا نقشی که ائمه (ع) با توجه به اوضاع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی هر عصر ایفا كرده‌ اند به تصویر كشیده شود. مولف و همکاران در نگارش تاریخ اهل بیت تحت تأثیر آراء شهید صدر بوده اند و بر اساس نگاه شهید صدر به وجود مقاطعی در تاریخ زندگی اهل بیت (ع) توجه شده است. در هر جلد، ابتدا خلاصه‌ ای چند صفحه‌ ای از تاریخ زندگی هر معصوم و مهم‌ ترین فراز و فرودهای تاریخی زندگی ایشان ارائه می‌ شود. پس از آن، مخاطب در سه سطح مختلف که از اجمال به ‌تفصیل می‌ رود، فهم عمیق‌ تری از زندگی و سیره‌ آن امام و شرایط تاریخی آن مقطع پیدا می‌ کند. جلد ششم مجموعه اعلام الهدایة کتاب «زین العابدین، حضرت امام سجاد علیه ‏السلام» است و پنج فصل دارد. فصل اول درباره شخصیت و فضائل امام سجاد (ع) است. فصل دوم به مباحث ولادت و مراحل زندگی ایشان می پردازد. فصل سوم درباره زندگی امام زین العابدین (ع) بعد از فاجعه کربلا و شهادت ایشان است. فصل چهارم به ویژگی های زمانه و زندگی امام سجاد (ع) اشاره می کند و فصل پنجم درباره میراث علمی ایشان و رساله حقوق و صحیفه سجادیه است.

چکیدهبی‌شک رسیدن به سعادت، همیشه دغدغه بشر به شمار رفته و از این نظر مسئله تربیت از سوی مربیان موفقی همچون امام سجاددر ابعاد فردی و اجتماعی و نیز قالب‌های متنوع پیگیری شده است؛ به طوری که به گواهی تاریخ برطرف‌کننده مشکلات فرهنگی عصر خویش به شمار می‌رفتند.این پژوهش با مطالعه مکتب امام سجاددر صدد بررسی نظام‌مند مبانی، اهداف، اصول و روش‌های تربیتی مبتنی بر آموزه‌های آن حضرت می‌باشد که در مجموع، یک الگوی تربیت اخلاقی را نمایان می‌سازد. ضمن اینکه روش‌های تربیتی به عنوان حلقه پایانی این الگو، با عنایت به مراحل مختلف تربیت و با تاکید بر اسلوب‌های «زمینه‌ای»، «بینشی»، «گرایشی» و «کنشی» کامل می‌گردد.الگوی امام چهارم در تربیت، منطبق بر ویژگی‌های فطری انسان پی‌ریزی گردیده که مبانی تربیتی ایشان را تشکیل می‌دهد. برای نمونه می‌توان به ذکر «خداجویی»، «خوددوستی»، «نوع‌دوستی» و... پرداخت. با تکیه بر مکتب انسان‌ساز امام سجادباید در تعلیم و تربیت، اصولی همچون «امنیت‌بخشی»، «اصلاح محیط»، «تهذیب ظاهر و باطن»، «عینیت‌بخشی به آموزش»، «عمل‌گرایی»، «درونی‌سازی آموزه‌ها» و... را مدّنظر قرار داده و با روش‌های «ابراز محبت»، «تغییر موقعیت»، «آموزش به شرط عمل»، «گفتگو درباره مسائل اخلاقی»، «سوال و جواب»، «تحریک انگیزه»، «بازگشت»، «خوبی در مقابل بدی»، «فریضه‌سازی» و... به رشد متربی همت گماشت؛ تا وی از این رهگذر به هدف غایی تربیت یعنی «قرب الهی» دست یابد.روشی که برای رسیدن به این منظور در پیش گرفته شد، ترکیبی از روش‌های توصیفی و تحلیلی می باشد. بدین صورت که ابتدا در آموزه‌های امام سجادو شروح آن ها دقت شده و برای فهم عمیق‌تر، آیات و روایات مرتبط با موضوع نیز مورد استفاده قرار گرفت؛ سپس با استفاده از روش اکتشافی، الگوی تربیت اخلاقی مبتنی بر معارف گفتاری و رفتاری آن حضرت در قالب‌هایی همچون مبانی، اهداف، اصول و روش‌ها ارائه گردید.از آن جا که آموزه‌های گفتاری و رفتاری امام سجادو به ویژه صحیفه سجادیه، سرشار از راهنمایی‌های تاثیرگذار برای مربی و به تبع آن متربی است، می توان تصویر جامعی از یک نظام تعلیم و تربیت را برای پیرایش رذائل و پرورش فضائل در قالب الگو نشان داده و جایگاه عظیم و نقش آن حضرت را در نخبه‌پروری علمی و ایمانی نمایان ساخت.کلید واژه ها: امام سجاد ، صحیفه سجادیه، آموزه های تربیتی، الگوی تربیت اخلاقی

کتاب صحیفه سجادیه که در برگیرنده‌ دعاها و نیایش‌های امام سجاد(ع) به مناسبت‌های مختلف است، دریای بیکرانی از معارف الهی است و بعد از قرآن کریم و احادیث نبوی و نهج البلاغه بهترین راهنـما برای هدایت بشر و ساختن انسـان کامل است و این دعاها که به زیباترین شکـل ممکن بیان شده‌اند، نشانه ذوق سرشار، روح متعالی شخصیتی بزرگ و درد آشناست و هر انسانی به فرا‌‌خور معرفت خویش از این دریای بیکران کفی برگرفته وجان تشنه‌اش را سیراب می‌سازد.این تحقیق تحت عنوان «صور خیال در صحیفه سجادیه» نگارشی است که هدف از آن دستیابی به نکات بلاغی موجود در دعاهای صحیفه سجادیه است.مهمترین صور خیال مورد استفاده در این تحقیق مواردی از قبیل تشبیه، مجاز، استعاره و کنایه است که به صورت‌های مختلف و زیبایی به کار رفته‌اند؛ یعنی به انواع تشبیه و مجاز با علاقه‌های آن و انواع استعاره و کنایه با تعریف هر یک در لغت و اصطلاح با ذکر مثال‌ها و شواهد گوناگون در صحیفه سجادیه اشاره شده است.مهمترین نتیجه بدست آمده از این تحقیق اثبات توانایی امام سجاد(ع) در بهره‌گیری از زیبایی‌های هنری و تصاویر خیالی و دل-انگیز است که برای بیان بخشی از عقاید خود از آنها استفاده کرده‌اند تا بار دیگر تحرکی در جامعه برای توجه به معرفت و عبادت و بندگی ایجاد نمایند.

موضوع امامت به‌عنوان اساسی‌ترین اصل در نگرش شیعی گرچه با رویکرد‌های کلامی، تفسیری، روایی، فلسفی، عرفانی، همراه گشته اما بذل عنایت به این موضوع، از منظر دعا که مشتمل بر آثار تربیتی فردی اجتماعی و ارتقاء سطح فکری و رشد روحی روانی است، کمتر بوده است. یکی از اصیل‌ترین کتب دعایی که استنادش به امام معصوم مورد تسالم و از حیث مضامین و عبارات درنهایت قدرت و قوت و در بُعد معارف و آموزه‌های اعتقادی، اخلاقی، تربیتی، دینی، گستره وسیعی را شامل می‌شود، صحیفه سجادیه امام علی بن الحسین(ع) است.

بخش عمده‌‌ای از معارف نورانی اسلام به وسیله ادعیه و مناجات‌های مأثور از ائمه اطهار? به‌دست ما رسیده است، به ویژه ادعیه‌ای که به تبیین مبانی معرفتی و اعتقادی شیعه پرداخته است. دعای ختم قرآن نیز که از ادعیه صحیفه سجادیه است، در همین راستا از معتبرترین ادعیه به حساب می‌آید، که دقیقاً منطبق بر مضامین آیات و روایات است. این دعا از جهت محتوا و مضامین، به بررسی اسامی و اوصاف قرآن و عمده‌ترین درخواست‌های بندگان برای عمل به احکام الهی و رعایت حق آن و همچنین عمده‌ترین مشخصه‌های همراهی و سلوک در طریق پیامبر و اهل بیت? در جهت بهره‌گیری از قرآن می‌پردازد. مهم‌ترین درخواست‌های بندگان از پیشگاه الهی، توفیق تمسک به قرآن از طریق تلاوت و تدبر و ختم قرآن و درخواست دوری از گناهان و درخواست حسن خلق و وسعت رزق و همچنین شفاعت قرآن به‌خصوص در سکرات موت و حالات خوفناک برزخ و قیامت می‌باشد. عمده‌ترین مشخصه‌های همراهی در سلوک طریق معصومین در جهت بهره‌گیری از قرآن‌، مطابق دعای فوق عبارت‌اند از: تبرک به صلوات بر پیامبر? و اهل بیت?، توجه به شأن پیامبر در ابلاغ رسالت الهی و عبودیت و مقام قرب و شفاعت آن‌حضرت و جهت دادن مسیر زندگی در اطاعت کامل از طریق معصومین. واژگان کلیدی: صحیفه سجادیه، دعای ختم قرآن، تلاوت و تدبر قرآن، وسعت رزق، شفاعت قرآن و معصومین?

چکیده:در دنیای امروز پیشرفت، آدمی را از فضائل دور کرده و رذائل را به جای آن قرار می‌دهد. و انسان در امیال حیوانی خود غوطه‌ور شده و بُعد ناطق بودن خود را فراموش می‌کند. لذا پرداختن به موضوعاتی که تزکیه نفس را مطرح می‌کنند و بالاتر از آن راه و روش دستیابی به آن را بیان می‌نماید اهمیت ویژه‌ای در این دنیای وا نفسا به خود می‌گیرد و تلنگری است بر تک تک افراد، تا ملاک‌های برتری و ایمانی خود را با آن بسنجند. این تحقیق با هدف دستیابی به روش‌های کاربردی جهت تزکیه نفس تدوین شده است. از شیوه کتابخانه‌ای بهره جسته است. از جمله نتایجی که در این پایان نامه به آن رسیده شده است اینکه، امام سجاد(ع) از سه روش معرفتی، عاطفی، رفتاری جهت تزکیه نفس استفاده نموده‌اند. در روش معرفتی با تغییر و بالابردن سطح بینش و شناخت فرد در مسائلی همچون شناخت خدا، شناخت دنیا، شناخت معاد، شناخت خود و شناخت قرآن بهره می‌برد. یعنی آگاهی و بینش افراد از یک مسئله بهترین درمان است. و روش عاطفی که با میل و کشش‌های درونی همچون ذکر قلبی، توکل به خداو.....بهره می‌برد. عاطفه، تمایلات و گرایش‌های نفسانی را گویند که ریشه در قلب انسان دارند. که شامل تمایلات و گرایش‌های صحیح وخوب، و بد نیز می‌شود. و در روش عاطفی که با میل و کشش‌های درونی همچون ذکر قلبی، توکل به خداو.....کاربرد دارد جهت تزکیه نفس با استفاده از صحیفه سجادیه بهره برده شده است. و روش رفتاری که در رفتار و عمل شخص همچون ارتباط با خدا، خود، دیگران، هستی، برای تزکیه نفس استفاده نموده‌اند. از ادعیه صحیفه سجادیه این سه روش استخراج شده و نحوه‌ی تاثیر گذاری موارد مذکور بر تزکیه نفس را بررسی می‌کند.واژگان کلیدی: روش، تزکیه، نفس، صحیفه سجادیه

معاد-که همان زنده شدن موجودات پس از مرگ برای مشاهده اصل و نتایج اعمال نیک وبددر سرای آخرت می باشد-موضوع اصلی این نوشتاراست که ازمنظرصحیفه سجادیه موردبررسی قرارمی گیرد،بدون تردیدمبحث معادازتاثیرگذارترین مباحث عقیدتی است که هرچقدردرباره آن تحقیق وبحث شودبازناچیزاست چرا که ازاصول دین مقدس اسلام شمرده شده وتاثیرفراوانی درنحوه زندگی، موضع گیری هاوچگونگی رابطه انسان باخدای متعال،جهان خلقت ودیگرانسانهادارد،کمااینکه صحیفه سجادیه کتابی است که بحق زبورآل محمد صلی الله علیه وآله لقب گرفته،این کتاب ارزشمندکه درقالب نیایش و مناجات،معارف بسیاری رابیان کرده،آنگونه که بایدوشاید،موردتوجه مجامع علمی قرارنگرفته،چراکه معارف نهفته درآن بصورت مستقل مورد تحقیق وتحلیل اندیشمندان ومحققین واقع نشده است.