جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب شکوفایی کلام اسلامی نوشتۀ یوزف فان اس با ترجمه سارا مسگر به همت انتشارات حکمت به تازگی منتشر شد. در پشت جلد این اثر در معرفی آن آمده است: «طرح کلی‌ای که مایلم بحثم را با آن آغاز کنم این است: ترکیب انفجاری تاریخ‌نگاری، کلام و اندیشۀ سیاسی. در این میان، گاه‌شماری وقایع اهمیت ویژه دارد. این ابعاد سه‌گانه با هم و در یک زمان پدیدار می‌شوند، و چنان زودهنگام که بخشی از فرایند هویت‌یابی‌ای را تشکیل می‌دهند که نیروی محرک نخستین نسل‌های مسلمانان بود و همچنان هم هست.» پروفسور یوزف فان اس آلمانی، استاد بازنشسته دانشگاه توبینگن، از مدرسان و پژوهشگران نامدار در اسلام‌شناسی است. وی که عضو آکادمی علوم هایدلبرگ،‌ آکادمی ادبیات بارسلونا، آکادمی علوم عراق، انجمن فلسفه ایران،‌ آکادمی علوم تونس، آکادمی قرون وسطی آمریکا و آکادمی اروپا بوده است، در سال ۲۰۰۹ جایزه خدمات شایان پروس و در سال ۲۰۱۰ جایزه‌ای از کنگره جهانی مطالعات خاورمیانه و جایزه صلیب بزرگ دولت فدرال آلمان را دریافت کرده است. وی دارای تحقیقات و نوشته‌های متعددی در حوزه کلام اسلامی است. در میان آثار پروفسور فان اس مجلدات شش‌گانه «کلام و جامعه در قرن دوم و سوم هجری» در جهان اسلام از ویژگی‌های ممتازی برخوردار است. این کتاب طی سال‌های ۱۹۹۱ تا ۱۹۹۷ در برلین منتشر شد و شهرتی جهانی برای او به ارمغان آورد. این کتاب جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را هم دریافت کرده است. جلد نخست مجموعه تاریخ اندیشه دینی در صدر اسلام با عنوان کلام و جامعه در سده‌های دوم و سوم هجری با ترجمه فرزین بانکی و احمدعلی حیدری و ویراستاری علمی سید محمدرضا بهشتی از سوی انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب منتشر شد.

ترجمه ماشینی: چهره‌های فکری و فقهی در جهان اسلام فراوان است، علم فراوانی برای ما گذاشتند تا در ظلمت جاهلیت ما را روشن کند، برخی جمع آوری شده و برخی در لابه لای کتاب هایی که نیاز به جمع آوری دارد، پراکنده است، از جمله. زندگی هر مسلمانی که یکی از ارکان قوم مغرب زمین، جزء هویت دینی و نقطه عطف فرهنگی و تمدنی آن است. امام ابن عرفه الورغمی (716ق-803ق/1316م-1401م) از برجسته ترین شخصیت های اندیشه عقیدتی مغرب زمین به شمار می رود که نهضت فقه و تفسیر بر دستان او فعال بود. این موضوع تحقیق ماست.

ترجمه ماشینی: خداوند شریعت خود را بر پیامبرش محمد صلی الله علیه و آله نازل کرده و زبان عربی را ساخته است راهی برای درک آن از این رو، زبان شرط لازم برای فهم منابع بود; قرآن و سنت و شاخه های آنها از علوم اعتقادی و کلامی، عقاید و مبانی، تفسیر و آن علوم، حدیث و اصطلاحات آن. اما بزرگترین این علوم، علم عقیده و کلام و ... است بزرگترین مناقشه تاریخ علوم اسلامی بین این علم و زبان عربی رخ داد، تأثیر بر آن و متاثر از آن، و تحقیق به نشان دادن این تأثیر و بیانی از محبت، که توجه به این دو علم را می طلبد: علم مبانی دین و زبان شناسی تمرکز بر جایگاه اهل سنت و معتزله و تأثیر آنها بر زبان از طریق فهم و تحت تاثیر آن. این تحقیق به دو بخش تأثیر و تأثر تقسیم شده است.

ترجمه ماشینی: این کتاب توسط پروفسور جان مک گینس، استاد فلسفه در دانشگاه میسوری، سنت لوئیس تالیف و ارائه شده است. مترجم متون عربی به انگلیسی پروفسور دیوید اس. رایسمن استاد اندیشه عربی-اسلامی در دانشگاه ایلینوی در شیکاگو است. ناظر کل کتاب از همان ابتدا چنین می گوید: در اواخر قرن دوم هجری، صحنه فرهنگی اسلام کاملاً در تصرف علم کلام بود، جایی که متفکران به بحث های زیادی در مورد وحدانیت خداوند، صفات او و ... مشغول بودند. معنی اسماء و چیزهایی که در قرآن آمده، جبر و انتخاب، ایمان و گناه، گناه، نجات اخروی، حجیت و مشروعیت آن و غیره. بنابراین، چه چیزی برای فلسفه ای که ورود به دنیای عربی-اسلامی را به تأخیر نمی اندازد، باقی می ماند؟ در کنار هیچ چیز. با این حال، قوی خواهد آمد و جایگاه واقعی خود را اشغال خواهد کرد. بلکه برای چندین قرن متوالی شکوفا خواهد شد تا اینکه با ورود جهان اسلام به دوره طولانی انحطاط، متوقف شود، بمیرد و فرو بریزد. نکته عجیب این است که از بیرون وارد دنیای عربی-اسلامی خواهد شد و حتی از یک دنیای بت پرست خارجی، دنیای یونانی یا یونانی. به همین دلیل فقها همواره به آن اعتراض می کنند و آن را به دلیل برآمده از فرهنگ بت پرستی، غیر مشروع یا غیر مشروع می دانند. سپس مؤلف می افزاید: در واقع، وضعیت فلسفه در جهان اسلام مشابه جهان مسیحیت در آغازین آن است. در آنجا نیز متکلمان بر وجود فلسفه اتفاق نظر داشتند و آن را به دلیل برآمده از فرهنگ یونان، بیگانه و کافر می دانستند. در واقع، پس از ترجمه کتاب های خارجی از یونانی به عربی، که در بیشتر موارد از زبان سریانی گذشت، فلسفه در بافت عربی-اسلامی ظهور کرد. اما کتاب های زیادی نیز از فارسی، هندی یا سانسکریت ترجمه شده است. بدین ترتیب یک کتابخانه علمی و فلسفی به دو زبان سریانی و عربی تشکیل شد و مسلمان در صورت تمایل می توانست از آن مشورت و مشاهده کند. در این زمینه باید توجه داشت که زبان عربی از اواخر قرن اول هجری/7م به عنوان زبان رسمی امپراتوری عربی-اسلامی تبدیل شد. این به تصمیم خلیفه اموی عبدالملک بن مروان بود. بنابراین در اداره رسمی دولت جایگزین فارسی و بیزانس (یا یونانی) شد. اولین کتاب های ترجمه شده عمدتاً کتاب های علمی، پزشکی و نجومی بودند. برخلاف تصور مردم، نهضت ترجمه در عصر بنی امیه آغاز شد، نه عباسیان، هرچند در عصر اینان، به ویژه در زمان مأمون، به اوج خود رسید. پس ترجمه کتب خارجی به عربی قبل از نیمه قرن دوم هجری - قرن هشتم میلادی آغاز شد. سپس در زمان خلفای اولیه عباسی، به ویژه المنصور (754-775م)، هارون الرشید (786-809)، و مأمون (813-833) با قدرت بسیار بیشتری ادامه یافت. بنابراین، کتابهای علمی اولین ترجمه بودند، اما بعدها کتابهای فلسفی دنبال شد. مترجمان اول ابتدا از یونانی به سریانی و سپس از سریانی به عربی ترجمه کردند. اما بعداً مستقیماً از یونانی به عربی ترجمه شدند بدون اینکه لزوماً از زبان سریانی استفاده کنند. اما بیشتر ترجمه ها از سریانی به عربی انجام می شد زیرا بیشتر کتاب های یونانی قبلاً به سریانی ترجمه شده بود. از آنجایی که زبان سریانی با گذشت زمان اهمیت خود را از دست داد، دیگر کتاب‌های یونانی را به آن ترجمه نمی‌کنند. زبان عربی به تدریج جایگزین آن به عنوان بزرگترین زبان اندیشه، فرهنگ و تمدن در آن زمان شد. مترجمان بزرگ دو قرن کار کردند: از اواخر قرن هشتم میلادی تا پایان قرن دهم. اکثر آنها در چند زمینه تخصص داشتند، نه فقط در یک زمینه. به عنوان مثال، حنین بن اسحاق نه تنها کتاب های فلسفه، بلکه کتاب های پزشکی را نیز ترجمه می کرد. و قسطی بن لقا همزمان به ترجمه کتابهای فلسفه و ریاضیات می پرداخت. سپس مؤلف می افزاید و می گوید: لازم به ذکر است که یکی از نخستین کسانی که نثر عربی را شکل داد، یعنی ابن مقفع، نه تنها کتاب معروف کلیله و دمنه را از فارسی ترجمه کرد، بلکه چندین کتاب منطق ارسطو را ترجمه کرد و بدین ترتیب تشکیل داد. اولین فرهنگ مفهومی یا فلسفی در زبان عربی. آنها قبلاً دارای چندین ترجمه از منطق ارسطو بودند، اما به زبان سریانی. اکنون ترجمه های عربی همان کتاب را بر او محدود کرده اند و همه آثار ارسطو را جز کتاب سیاست ترجمه کردند. اما کتاب‌های یونانی دیگری را ترجمه کردند و به ارسطو نسبت دادند، بدون اینکه او نویسنده باشد. آنها همچنین بسیاری از آثار افلاطون را ترجمه کردند. از جمله کتاب هایی که ترجمه شده و به اشتباه به ارسطو نسبت داده شده است، به کتاب: الهیات ارسطو یا الهیات ارسطو تالس اشاره می کنیم. در واقع برای ارسطو نیست، بلکه برای شاگرد افلاطون به نام فلوطین است. به هر حال، بسیار ترجمه کردند و برخی از این ترجمه ها به دست ما رسیده و برخی دیگر در راه گم شده اند، اما کتب قدیمی تاریخ و ادبیات به آنها اشاره کرده اند. مورخان عقیده دارند که الکندی اولین فیلسوف عرب به معنای واقعی کلمه است. نام کامل او ابویوسف یعقوب بن اسحاق کندی است که در اواخر قرن دوم به دنیا آمد و در حدود سال 256 هجری قمری متوفی شد: یعنی زندگی نیکو داشت. با این حال، آثار متعدد او، چه در زمینه فلسفه و چه در زمینه علم، تنها به صورت جزئی به دست ما رسیده است. به این معنی که بسیاری از آن در طول راه گم شدند. می گویند بیش از دویست کتاب نوشته است، اما فقط یک پنجم آن یعنی چهل کتاب به دست ما رسیده است. پژوهشگران بر این باورند که وی به نفع معتزله موضع گرفته است، زیرا از نظر او مکتب اسلامی به عقل و فلسفه نزدیک است. معروف است که در آن زمان بین فرقه های مختلف اسلامی درگیری ها در جریان بود. او یک کتاب کامل در مورد ارسطو نوشت که کتاب سیستماتیکی است که او برای اندیشه عرب از خود به جای گذاشته است. او معتقد بود که تسلط بر ریاضیات و منطق برای ورود به فلسفه ضروری است. به جز قسمت اول، فقط قسمت اول از نویسنده اش باقی مانده است. الکندی فلسفه را این گونه تعریف می کرد: علم است که به ما می آموزد که چه چیزی درست است تا در جهت درست عمل کنیم. الکندی اولین کسی بود که در نوشته های خود از واژه های فیلسوف و فیلسوف استفاده کرد. آنها تا کنون باقی مانده اند و پس از او گسترش یافته اند. در مورد دومین فیلسوف بزرگ عرب پس از کندی، او البته فارابی است. او تقریباً در سالی به دنیا آمد که کندی درگذشت. او از الکندی به عنوان یک فیلسوف مهمتر است، اما شاید مهم ترین فیلسوف عرب و مسلمان بود. به همین دلیل او را معلم دوم پس از ارسطو، معلم اول نامیدند. فارابی در دوره‌ای از ناآرامی و آشفتگی به سر می‌برد، زیرا امپراتوری عربی-اسلامی شروع به تجزیه و انشعاب به حکومت‌ها و دولت‌های متخاصم کرده بود. اما این امر مانع از آن نشد که او بزرگترین فیلسوف زبان عربی شود.

ترجمه ماشینی: در این کتاب، سون اولین ترجمه انگلیسی تاریخ جنبش های فکری در اسلام (1928) را ارائه می دهد، متنی اساسی از مدرنیسم عرب که توسط روشنفکر فلسطینی بندلی الجوزی (1871-1942) نوشته شده است. جوزی در آن کتاب اولین تفسیر مارکسیستی از تاریخ را ارائه کرد و توسعه اندیشه اسلامی. اهمیت تداوم کار او در روش انتقادی جوزی در ارزیابی مجدد گزارش های «شرق شناسان» اروپایی و مسلمانان کلاسیک از تاریخ اسلام نهفته است. پنجاه سال قبل از شرق شناسی برجسته ادوارد سعید، جوزی امپراتوری را شناسایی کرد. منافع به عنوان نقطه ضعف در هر دو روش. ترجمه سون این نقد ماهرانه و سرگرم کننده تاریخ اسلام را زنده می کند. مقدمه او اندیشه جوزی را هم با روشنفکران پست مدرن و هم با اصلاح طلبان مسلمان که به مبارزه برای به کارگیری اسلام به عنوان اصول زندگی معاصر ادامه می دهند، قرار می دهد.

ترجمه ماشینی: جلد حاضر بر جنبه‌های اندیشه اسلامی در ایران و یمن و سایر مناطق خاورمیانه، قرن نهم تا پانزدهم میلادی، از طریق مطالعه دقیق مواد خطی تمرکز دارد. فصل های شانزده گانه کتاب در پنج مبحث تنظیم شده است: معتزله، زیدیه در ایران و یمن، تشیع اثنی عشری، عرفان و روایات کتابشناسی. مطالب موجود در کتاب قبلاً در نسخه دیگری منتشر شده است. ظهور این مطالعات در مجموع در یک مجلد، این کتاب را به سهم قابل توجهی در حوزه مطالعات اسلامی کلاسیک تبدیل کرده است.

ترجمه ماشینی: در حوزه مطالعات اسلامی، تحقیقات علمی الهیات مسلمانان یک رشته نسبتاً جوان است. در دهه های گذشته هم در زمینه کشف مواد جدید و هم در رویکردهای علمی در این زمینه پیشرفت های زیادی حاصل شده است. کتاب آکسفورد الهیات اسلامی یک بررسی جامع و معتبر از وضعیت فعلی این زمینه ارائه می دهد. این یک تصویر متنوع از وضعیت هنر ارائه می دهد و در عین حال مسیرهای جدیدی را برای تحقیقات آینده پیشنهاد می کند. بخش اول رشته های مختلف الهیات اسلامی را در دوره های اولیه و میانی ، منطقی و همچنین کتاب مقدس ، پوشش می دهد. برای نشان دادن تعامل مستمر میان رشته‌های مختلف الهیاتی و پیامدهای آن (در دوران شکل‌گیری و اوایل دوره میانی و پس از آن)، بخش دوم تعدادی مطالعه موردی را ارائه می‌کند. اینها بر مسائل کلامی خاصی تمرکز می کنند که از طریق تعاملات دوگانه و اغلب جدلی بین مکاتب و متفکران مختلف کلامی ایجاد شده است. بخش سوم الهیات اسلامی را در دوره‌های میانی متأخر و اوایل دوره مدرن پوشش می‌دهد. یکی از ویژگیهای این دوره ، تلفیق روزافزون الهیات با فلسفه (مشائی و اشراقی) و عرفان است. بخش چهارم به تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی بر الهیات از طریق تعدادی از مطالعات موردی می پردازد: میهن معروفی که توسط مأمون (ر. 189/813-218/833) و نیز میهنی که ابن عقیل به آن پرداخته است. (متوفی 769/1367) مشمول; سیاست دینی المحدث و نیز تفاسیر متحول در طول تاریخ (به ویژه در زمان ممالیک و عثمانی) از رابطه اشعری گری و ماتریدی‌گری که اغلب با انگیزه های سیاسی انجام می شد. بخش پنجم اندیشه کلامی اسلامی را از اواخر دوره مدرن اولیه و در طول دوره مدرن بررسی می کند.

ترجمه ماشینی: تاریخ عقیدتی مسلمانان یکی از مهم ترین بخش هایی است که برای دستیابی، تصحیح و نشر باید مورد مطالعه، تصحیح و مراقبت قرار گیرد. دیدن تاریخ اعتقادی افراد و ملت ها به ما در درک مواضع و تبیین وقایع کمک می کند. مطالعه تاریخ اعتقادی مغرب زمین به بسیاری از مشکلات پاسخ می دهد. مخصوصاً که اکثر کشورهای مغرب اسلامی مبتنی بر آموزه های دینی بودند.

ترجمه ماشینی: علیرغم علاقه ای که اندیشه اشعری در شرق اسلامی از سوی محققان و اندیشمندان، چه از نظر تحول تاریخی و چه از منظر دلالت های فکری آن، به خود جلب کرده است، این اندیشه در غرب اسلامی جز در دوره های متأخر تحقیق و پژوهش اندکی باقی ماند. قابل توجه است که حضور فرقه اشعری در غرب اسلامی، حضوری شبیه به حضور فرقه های اعتقادی پیش از خود نبود، زیرا از این جهت متمایز بود که به ریشه یابی و مرزبندی که ادامه داشت قرن چهارم یا پنجم هجری قمری تا به امروز، و همین امر باعث رشد طبیعی آن شد تا اینکه به یک عنصر اساسی در میراث اعتقادی و فکری آن تبدیل شد. عبدالواحد بن عشر (متوفی 1040 ق) این را در راهنمای منصوب که هویت اعتقادی و فقهی مراکش را تعریف می کند، بیان کرده است: در عقد اشعری، فقه مالک و روش جنیدالسالک، مشاهده تاریخی تأثیر مذهب اشعری در کشورهای مغرب زمین ما را به بررسی واقعیت اعتقادی و اعتقادی آن در دوره بین فتح اسلامی تا ظهور دولت الموروی در قرن دهم هجری سوق می دهد.