جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از آیات مرتبط با موضوع انتصاب امام علی (ع) به امامت در روز غدیرخم، آیه نخست سوره معارج است. درباره شان نزول این آیه میان مفسران اختلاف نظر است. برخی به صراحت و بعضی به اشاره، شان نزول آیه را مربوط به حادثه غدیر دانسته اند. عده ای شان نزول آیه را درباره یکی از صحابه پیامبر (ص) دانسته که به عنوان نشانه صحت جریان غدیر از خداوند درخواست عذاب نمود. در این میان گروهی به عمد به جعلی بودن روایات ناظر به این شان نزول حکم نموده اند. این مقاله ضمن بررسی دیدگاه های یاد شده از اهل سنت، به بررسی آنها و نقد شبهات پیرامون آن می پردازد و شان نزول این آیه را در ارتباط با جریان غدیرخم و تایید امامت حضرت علی (ع) می داند.

تفسیر و شان نزول آیه تبلیغ مورد اختلاف مفسران فریقین است. مفسران شیعه با استناد به آیات دیگر قرآن و روایات تفسیری، آیه را مرتبط با امامت امام علی (ع) در روز غدیر خم می دانند اما جمعی از مفسران اهل سنت درباره تفسیر و شان نزول آیه، دارای دیدگاه های متعددی می باشند و در این زمینه چندین شان نزول را برای آیه تبلیغ بیان کرده اند. مقاله حاضر ضمن بیان دیدگاه های تفسیری فخر رازی، سیوطی، الوسی و زحیلی، از مفسران اهل سنت، به بررسی آنها می پردازد. اقوال آنان در تفسیر آیه تبلیغ مردد میان: حراست از پیامبر اکرم (ص) توسط عباس، اظهار عیب جویی و بیان لغزش های یهود، ابلاغ مطلق اوامر الهی و جانشینی حضرت علی (ص) می باشد.

سلسلة الغدير الموضوعية؛ بحث مستل من موسوعة الغدير للعلامة الأميني رحمة‌الله‌عليه تحقيق، تلخيص و طبقه‌بندى موضوعى مجموعه يازده جلدى كتاب «الغدير» علامه عبدالحسين امينى مى‌باشد كه توسط محمدحسن شفيعى شاهرودى، تأليف و گردآورى شده است. كتاب به زبان عربى و مقدمه آن، در سال 1385ش، نوشته شده است. كتاب به انگيزه معرفى «الغدير» بين مردم و به‌ويژه جوانان نوشته شده است. آنچه باعث اهميت اين كتاب مى‌شود، آن است كه تا پيش از اين، محققان و پژوهشگران براى تحقيق در يك موضوع، بايد يازده جلد كتاب «الغدير» را ورق مى‌زدند، اما اثر حاضر، فرصت مطالعه سريع و دريافت مطالب در يك موضوع را براى مخاطبانش فراهم كرده است. مطالب این جلد از کتاب: كتاب‌هاى دروغين: اين نوشتار، اخبار، سخنان و مطالب منابع و متون رجالى و حديثى را در باب فضايل على بن ابى‌طالب(ع) و غدير خم مورد مطالعه و بررسى قرار داده است. نويسنده در مبحث نخست، درباره شيعه على(ع) و اوصاف و خصوصيات آن‌ها، مطالبى ايراد كرده و روايت‌هاى فراوانى را در خصوص شيعه و اهل‌بيت(ع) از كتاب «عقد الفريد» ابن عبدربه استخراج نموده كه همه بر منزلت والاى شيعه تأكيد و تصريح نموده‌اند. وى سپس كتاب «الفرق بين الفرق» بغدادى و «ملل و نحل» شهرستانى را به‌دقت بررسى كرده و مطالبى در خصوص علم و فضيلت حضرت على(ع) از آن‌ها نقل نموده است. «منهاج السنة»، «البداية و النهاية» ابن كثير، «محاضرات تاريخ الأمم الإسلامية»، «السنة و الشيعة و الصراع بين الإسلام» و «الوثنية» كتاب‌هاى ديگرى هستند كه در آن‌ها اقوالى در باب رويدادهاى صدر اسلام، شرح حال صحابه، مقام و موقعيت اهل‌بيت(ع) و امام على(ع) نقل شده است. مؤلف به گزارش‌هاى مختلفى از لابه‌لاى مباحث اين آثار اكتفا كرده و باز هم نكته‌هاى آموزنده‌اى در باب اصالت و حقانيت شيعه به مخاطبان عرضه داشته است.

تردیدی نیست که هر گروه از عالمان هر علمی الفاظ مخصوص به خود را دارند و از آن برای بیان مقاصد و اهداف خود استفاده می‌کنند. در میان صوفیان نیز الفاظ و اصطلاحاتی متداول است که مفاهیم خود را با آن اصطلاحات بیان می‌کنند. البته اصطلاحات عرفا به گونه‌ای است که بر دیگران پوشیده است زیرا آنها می‌کوشند که غیر اهلش بر آنها آگاه نشود و در این تحقیق من بر آن شدم که پس از مقدمه‌ای پیرامون اصطلاح شناسی عرفا به شرح و توضیح دو اصطلاح شوق و انس در عرفان اسلامی از صدر اسلام تا قرن هفتم بپردازم.

هدف پژوهش حاضر مطالعه و بررسیچهار شهر شیروان، سیمره، جولیان و چوی زر در استان ایلام می باشد. استان ایلام واقع در جنوب غرب ایران، باتوجه به برخورداری از امکانات و مواهب زیست محیطی از گذشته های دور، بستر مناسبی برای ایجاد هسته های تمدنی محسوب می شده است. شکوفایی این منطقه بویژه از دوره ساسانی آغاز گشته و طی این دوره بر اثر افزایش جمعیت، آثار و شهرهای زیادی احداث شده است. از جمله مهمترین محوطه های باستانی این استان چهار شهر تاریخی شناسایی شده به نامهای شیروان، سیمره، جولیان و چوی زر می باشد که تاکنون پژوهش جامعی در مورد آنها انجام نگرفته و نکات مبهم بسیاری در مورد تاریخ ساخت، عوامل موثر در شکل گیری، گسترش و متروکه شدن آنها وجود دارد. به همین منظور، پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی باستان شناختی شهرهای مزبور در غالب تحقیقات میدانی و سفال شناسی در کنار استفاده از اطلاعات متون تاریخی و جغرافیایی قرون اولیه اسلامی پرداخته است. برپایه یافته های تحقیق طی اواخر دوره ساسانی تا قرن چهارم هجری در استان ایلام دو ایالت ماسبذان به مرکزیت شهر شیروان در شمال و مهرجان قذق به مرکزیت شهر سیمره در جنوب وجود داشته است که ویژگی های معماری و شهرسازی این شهرها همچون طاق های هلالی، مواد و مصالح و ویژگیهای تزئینات گچبری ابنیه، نشان دهنده تداوم معماری و شهرسازی دوره ساسانی است. از جمله عوامل موثر در تکوین و شکوفایی این شهرها می توان بهقرار داشتن منطقه بر سر راه ارتباطی جنوب به غرب ایران از یکسو و راه ارتباطی ایران به بین النهرین از سوی دیگر و موقعیت مناسب آنها به لحاظ برخورداری از امکانات تدافعی طبیعی اشاره کرد. اطلاعات بدست آمده از بررسی متون تاریخی و جغرافیایی کهن همچنین موید این نکته است که عوامل طبیعی مخرب بخصوص زلزله باعث متروکه شدن شهرهای مورد بررسی در اوایل قرن چهارم هجری شده است.