جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف از این تحقیق بررسى مهمترین نظریات تربیتى روسو و کانت در ارتباط با اهداف، اصول، روش‌ها و محتواى تعلیم و تربیت و همچنین بررسی جنبه‌هایی از تأثیرات اندیشه هاى تربیتى روسو بر کانت با استفاده از آثار بجاى مانده از آنها مى‌باشد. در این تحقیقاز روش تحقیق توصیفى- تحلیلى استفاده گردیده است. سوال هاى تحقیق شامل مهم‌ترین نظریات تربیتى روسو، کانت، همچنین بررسى تأثیر نظریات تربیتى روسو بر کانت مى باشد. در پایان نتیجه گرفته‌میشود که کانت در زمینه اندیشه‌هاى تربیتى از روسو تأثیر پذیرفته است و هر دو اندیشمند به انسان طبیعی،تربیت منفى، تربیت اخلاقى، و آموزش متناسب باسن متربیان اعتقاد داشته و شروع تربیت کودک را از ابتداى تولد مى دانند. و بیشترین تأثیرپذیرى کانت از روسو در زرمیته تربیت اخلاقى بوده است.

موضوع اصلى این رساله تحول اندیشه تربیت منفى و نقش آن در نظریه ژان ژاک روسو، کانت و فروبل می‌باشد. هدف از این تحقیق بررسى اندیشه هاى تربیتى روسو و کانت و فروبل در تربیت منفى و بیان تشابهات و تفاوتهای این فیلسوفان و مربیان را در مورد تربیت منفى مورد بررسى قرار خواهم داد. با بررسى اندیشه هاى تربیتى روسو و کانت و فروبل متوجه شدیم. که اساس و بنیاد اندیشه هاى کانت و فروبل همان اندیشه های روسو و اصل‌های تربیتى او مى باشد. روسو وکانت و فروبل طبیعت کودک را نیک و کرایش به خیر مى دانند و از این رو معتقدند که بایستى از آن پیروی کرد و همواره زمینه را براى بروز آن مساعد ساخت چرا که عدم پیروى از طبیعت و قانون‌هاى آن چیزى جز نابودى کودک را در پیش ندارد و نکات مشترک در میان اندیشه هاى اینفیلسوفان و مربیان دیده مى شود. تفاوتهاییکه در میان اندیشه‌های این فیلسوفان و مربیان دیده می‌شود و بیشتر در مورد دامنه و گستره تربیت منفى و نقش جامعه است. به طور کلى نتیجه تحقیق نشان داد، هر چند روسو نخستین کسى است که بحث تربیت منفى را مطرح کرد و آن را رویاروى روش مرسوم تعلیم و تربیت گذاشت اما کانت زیاده رویهای اندیشه هاى روسو را در مورد تربیت منفى حذف کرد و فروبل نیز بر تربیت واگذارنده تأکید کرد.

موضوع رساله، تحلیل و نقد دلالتهای تربیتی در اندیشه صلح کمنیوس ، کانت و گالتونگ است . مبحث صلح در اندیشه فلسفی تربیتی غرب حداقل از زمان افلاطون تاکنون پیشینه مستمر دارد. کمنیوس به پخته‌ترین و ظریف‌ترین تلفیق نظری و عملی صلح (تا زمان خود) با تکیه بر سرمشق (نمودگار یا پارادیم) مهر دست زد و مبحث صلح را از انحصار سیاست و اخلاق فردی و ملیت به در آورد و به عرصه زبانها، عرصه‌ی بین‌الملل و آموزش و عمل، ارزشهای ادیان الهی و تربیت آورد. او به همگرایی و پیوند فراگیر و جهانی دانش ایمان و اخلاق می‌اندیشید و تربیت را نوری در تاریکی می‌نامید. صلح او را "مهرآورد" می‌نامیم. کانت توفیق یافت مبانی اخلاقی (عقل عملی) صلح و نیز زوایای تاریک نظری آن را باز نمایند. نزد عقل عملی (اخلاق) که استوار بر "ندای وجدان" است ، احترام به ارزش صلح محرز است زیرا اخلاق مبتنی بر ارزش مطلق آن و خود مختاری است نه پاداش و نه ترس . جنگ ، ثمربخشی داوری درست و فعل اخلاقی (فعالیت عقل عملی) را از میان می‌برد. در حالی که داوری درست و انسان شدن آدمی فقط در گرو تربیت است و فعل اخلاقی استوار بر اختیار، اراده و انتخاب و مسئولیت است . هر چند که تعارض‌ها راه‌حل قطعی نداشته باشند، تربیت در مقام جوینده پیگیر بهترین راه‌حلهاست . زیرا تنها به امکان انسان شدن و امکان فعل عقلی و اخلاق متکی است . و می‌تواند آدمی را از شر جنگ ، محافظت کند. از لحاظ مبانی صلح در عقل سطری، می‌توان گفت جنگ امکان داوری درست را زایل می‌سازد. صلح مورد نظر کانت را صلح خردکوش یا خردبنیاد می‌توان نامید.

در تحقیق حاضر بدنبال تبیین و ارزیابی تکثرگرایی فرهنگی به عنوان عضو برجسته از پست مدرنیسم می باشیم که چه تاثیری بر تربیت اخلاقی و مذهبی در قالب محتوا، اهداف و روش دارد. با مطالعه ویژگیهای عمومی تکثرگرایی، می توان گفت پارادیم های حاکم بر اهداف، محتوا و روشهای تربیت اخلاقی و مذهبی در محاق چالش فرو می روند. خصیصه شالوده شکنی، نفی روایتهای کلان همراه با اصرار تکثرگرایی بر قداست زدایی، امکان هر گونه آموزش محتوای ماثور از گذشتگان و ایجاد حریم قدسی برای آموزه های دینی و اخلاقی را با مخالفت مواجه می کند. از طرفی روش گفتمان و نشاندن زبان به جای عقل ضمن ابطال روش تاریخی، مقاومت امر تصویری ‏‎(the figural)‎‏ در برابر قاعده دلالت ‏‎(signification)‎‏ را تاکید می کند. بنابراین از آنجا که در گفتمان، مفاهیم یا اصطلاحات بعنوان اجزا و واحدهایی مغایر با آنچه موضع و نوع رابطه آنها در فضای واقعی یک سیستم یا شبکه تعیین کرده است، عمل می کنند و ارزیابی این مواضع رابطه ای، وظیفه قوه ناطقه (خرد=‏‎raxio‎‏) یا عقل (‏‎reason‎‏) می باشد. فرهنگهای متعدد می توانند با اتکال به اصل گفتمان از او بعنوان نوعی آرایش مکانی تحمیل شده بر موضوعات، اشیا بصورت متنی و بافتمند ‏‎(textual)‎‏، رشته ای در هم بافته از تقابلها و تخالفها را در امر مطالعه بین فرهنگی داشته باشند تا نیل به حقیقت توسط هر فرهنگ به صورت انحصاری محقق گردد در اینجا فرهنگها پس از اطلاع از همسازیها و ناهمسازیهای آن در مقیاس مولفه های فرهنگ، تاریخ، قومیت و جغرافیا و ... یا به حذف انطباق آن نتایج پرداخته یا به دفع و حاشیه رانی آن همت می گمارند. اجماع پژوهشگران بر آن است که تکثرگرایی را بعنوان حرکتی روش گونه با پارانویایی فعال و خلاق که از دینامیزم تفاوت و دگراندیشی برخوردار است بشناسند تا یک جنبش فرهنگی سیاسی.

در فصل اول پایان نامه به ضرورت و اهمیت طرح مساله و تعریف مفاهیم آن پرداخته شده است، و جایگاه کثرت گرایی در تربیت اسلامی بعنوان یه ضرورت نظام تربیتی بررسی می شود.در فصل دوم به توصیف و تبیین مساله کثرت گرایی و بررسی پیشینه تحقیقاتی آن با تکیه به کثرت گرایی دینی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در فصل سوم به بررسی و توصیف تربیت ، تربیت دینی و به تبع آن تربیت اسلامی پرداخته می شود. در فصل چهارم به پاسخگویی از چهار سوال پرداخته می شود: الف)پلورالیزم به چه معنا یا معناهایی بکار رفته است؟ ب)پلورالیزم در دین و جامعه دینی به چه معناهایی بکار رفته است؟ ج)آیا در تربیت اسلامی می توان از پلورالیزم سخن به میان آورد؟ و دلالت ها و پیامدها و لوازم پلورالیزم در تربیت اسلامی چه می تواند باشد؟ نهایتا در فصل پنجم به نتیجه گیری از کل مبحث پرداخته می شود.

از آنجا که نظام و چهارچوب کلی تعلیم و تربیت هر جامعه ای برخاسته از ارزشها، فرهنگ خواستها و ایده آلهای حاکم برآن اجتماع است و بهترین راه بدست آوردن و اطلاع یافتن از ارزشها، فرهنگ، خواستها و ایده آلهای یک ملت و یک اجتماع ، مراجعه به آرا و اندیشه های متفکران و اندیشمندان آن جامعه می باشد، در این تحقیق جهت آشنایی با آرا تربیتی شهید مرتضی مطهری بعنوان متفکر و دانشمندی صاحبنظر در عصر حاضر برآن بوده ایم تا ضمن مراجعه به آثار بجای مانده از آن استاد فرزانه نظام تعلیم و تربیت را در قالب اهداف ، برنامه ، معلم، تدریس، یادگیری و ارزشیابی مورد بررسی قرار دهیم.در این راستا و در جهت تحقق هدف مذکور کلیه آثار موجود شهید مطهری در زمینه های مختلف مورد بررسی قرار گرفت و مشخص گردید که اگر چه شهید مطهری با توجه به نیاز آن روزهای اجتماع بیشتر به فلسفه ، کلام ، تاریخ، اصول و فقه و مسایل عقیدتی پرداخته ولی می توان در لابلای آثار و نوشته های او نکات قابل توجهی در رابطه با تعلیم و تربیت اسلامی یافت که می توان از آنها در تدوین چهارچوب کلی نظام تعلیم وتربیت جامعه اسلامی ایران سود جست.

این تحقیق مباحث تعلیم و تربیت از دیدگاه حضرت امام خمینی سلام الله علیه را مورد بررسی قرار می دهد. به این منظور به آثار باقی مانده از آن بزرگوار و مکتوبات برخی از یاران ایشان مراجعه نموده و مطالب مربوط به تعلیم و تربیت را مورد پژوهش قرار داده است. هدف کلی این تحقیق استفاده از نظرات حضرت امام خمینی سلام الله علیه در بهبود بخشیدن به امر تعلیم و تربیت جامعه می باشد. به منظور بررسی پیشینه پژوهش، تحقیق سیمای تعلیم و تربیت اسلامی در آئینه تفکرات امام خمینی رحمت الله علیه و تالیفات تعلیم و تعلم از دیدگاه شهید ثانی و امام خمینی (سلام الله علیه) و پرتوی از مبانی تربیتی - عرفانی حضرت امام خمینی قدس سره الشریف مورد بررسی قرار گرفته و خلاصه ای از نتایج و نقاط قوت و ضعف آنها ذکر گردیده است. پرسشهای تحقیق عبارتند از : 1- نظرات حضرت امام خمینی سلام الله علیه درباره تعلیم و تربیت انسان چیست ؟ 2- روشهای تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه کدامند؟ وظیفه مربیان تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه چیست؟ 4- مسئولیت مراکز تعلیم و تربیت از نظر حضرت امام خمینی سلام الله علیه چیست ؟

تربیت اجتماعی یکی از ابعاد مهم تربیت آدمی است که در طول تاریخ مورد توجه صاحبنظران تعلیم و تربیت و دست اندرکاران، مسائل اجتماعی بوده است.حضرت امام خمینی (ره) نیز به عنوان یک اندیشمند اسلامی برای تربیت اجتماعی اهمیت زیادی قائل بودند و ما نیز در حد توان در این رساله به بررسی آثار ماندگار ایشان، اصول و روشهای تربیت اجتماعی از دیدگاه آن حضرت را استخراج نموده و معتقدیم که ایشان با استفاده از این اصول و روشها توانستند گامی موثر و مفید در راستای فراهم کردن زمینه هایی لازم جهت رشد افراد در توانایی برقراری ارتباطهای ضروری با دیگران فراگیری نقشهای اجتماعی و ایفای آنها پذیرش مسئولیت های اجتماعی، ارج نهادن بر ارزشها و تلاش برای رشد و شکوفایی آحاد جامعه از طریق کنترل اجتماعی بردارند.

این پژوهش از یک سو با توجه به رابطه فلسفه با تعلیم و تربیت به بررسی ارتباط معرفت شناسی و روشهای آموزشی در تعلیم و تربیت می پردازد، از سوی دیگر با در نظرداشتن نظام فلسفی حاکم بر تعلیم و تربیت کشور، روشهای آموزشی دو نظام تربیتی اسلام و پراگماتیسم را مورد بررسی و تحلیل مقایسه ای قرار می دهد.در فصل اول به عنوان کلیات، موارد طرح تحقیق ، تعریف و تبیین مفاهیم تحقیق ، تبیین معرفت شناسی و مولفه های آن ، ارتباط معرفت شناسی با روشهای آموزشی ، مورد بررسی قرار گرفته است.در بخش ادبیات تحقیق، معرفت شناسی دو نظام فلسفی-تربیتی اسلام و پراگماتیسم با توجه به ابزار شناخت، شناخت حقیقی و منطق شناخت توضیح داده شده است. در فصل سوم جهت تعیین روشهای آموزشی مبتنی بر معرفت شناسی هر یک از دو نظام تربیتی، ابتدا مولفه های معرفت شناسی هر نظام همچون حقیقت، ماهیت دانش و منطق، مورد تبیین قرار گرفته و سپس با توجه به این مولفه ها، الگوها و روشهای اساسی شناخت هر مکتب مشخص گردیده است. سرانجام براساس الگوها و روشهای اساسی شناخت و همچنین ویژگیهای هر مکتب در امر آموزش ، روشهای آموزش تعیین و بررسی گردیده است. فصل چهارم به تحلیل و مقایسه روشهای آموزشی مکاتب اسلام و پراگماتیسم با بررسی نکات مثبت و محدودیتهای هر کدام از روشهای آموزشی، تحلیل فرآیند یاددهی-یادگیری و عناصر اصلی آن(هدف، محتوا، فرآیند) و همچنین تشریح روشهای آموزشی مشترک پرداخته است. در پایان نیز نتیجه گیری کلی و پیشنهادات تحقیق ذکر شده است.

در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی مقایسه‌ای، اصل مسئولیت و دلالت‌های تربیتی آن، از دیدگاه مکاتب اگزیستالیسم و اسلام مورد بررسی قرار گرفت که در چهار بخش تنظیم شده است . در بخش اول کلیات و در بخش دوم و سوم به ترتیب دیدگاه مکیتب اگزیستانسیالیسم و اسلام در مورد انسان، آزادی و مسئولیت و دلالت‌های تربیتی اصل مسئولیت مورد بحث قرار گرفته و در بخش چهارم این دو دیدگاه نیز مقایسه شده است . بر اساس این پژوهش هر دو مکتب با دیدگاه‌های متفاوت انسان را موجودی آزاد، آگاه و مسئول دانسته‌اند که به صورت بالقوه در دنیا و در ارتباط با طبیعت و دیگران قرار دارد و در یک فرایند زمانی خود را می‌سازد. از دیدگاه اگزیستانسیالیسم، انسان در دنیای بهبوده، تنها به خود و انهاده شده است که باید خود مسئولیت خویش را به عهده گیرد و زندگی خود معنا دهد از این نظر، فرد بودن اساس مسئولیت پذیری است و فعالیتهای تعلیم و تربیت نیز به منظور پرورش فردیت ، یا به عبارت دیگر بات هدف فرد پروری انجام می‌پذیرد. اما از دیدگاه اسلام، انسان در دنیای هدفمند به عنوان جانشین خدا معرفی شده است که باید با استفاده از امکاناتی که در اختیار او گذاشته شده در راستای فطرت خداجوی خود حرکت نمود، خود را به کمال رساند. بنابراین انسان در مقابل خداوند متعال، مسئول اعمال خود و نعمت‌هایی است که در اختیار او قرار گرفته است . از این رو فعالیت‌های تربیتی به منظور پرورش روح ایمان به خدا یا به عبارت دیگر با هدف مومن پرورش روح ایمان به خدا، یا به عبار ت دیگر با هدف مومن پروری انجام می‌پذیرد.