جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الردّ على شبهات الوهابيّة» نوشته غلامرضا كاردان، آن را به زبان عربى، در پاسخ به شبهات مطرح شده در يك كتاب، نگاشته است كه به گفتۀ وى اطلاعى از نويسنده و ناشر آن ندارد. همان گونه كه در مقدمۀ كتاب آمده است، ممانعت از انحراف و گمراهى عامۀ مردم و همچنين تقويت وحدت اسلامى و ازالۀ اختلافات از انگيزه‌ هاى او جهت تأليف كتاب بوده است. به عقيدۀ او بحث هاى علمى و ذكر ادله و براهين بر اساس تفاهم و برادرى در جهت وحدت اسلامى است. عنوان‌ بندى اين كتاب بر اساس موضوعات و شبهات مطرح شده از سوى اهل سنت مى‌ باشد و در 11 عنوان، عقائد شيعه را به اختصار بيان كرده است. با نگاهى به فهرست كتاب مشاهده مى‌ شود كه بر اساس ساختار سنتى مطالب تنظيم شده است و مباحث با ذكر يك عنوان از يكديگر تفكيك شده‌ اند. برخى از عناوين را نيز مى‌ توان در هم ادغام نمود.

کتاب حاضر اثر آیت الله مکارم شیرازی حفظه الله درباره مسائل عقائدی و پاسخ به 180 سوال در رابطه با آن می باشد موضوعاتی از قبیل: امام شناسي پيامبر شناسي خداشناسي عقايد شيعه اماميه معاد معاد شناسي نبوت امامت علوم قرآني فروع‌ دين‌

ظهور و قیام جهانی حضرت مهدی(عج)، انقلابی فراگیر، گسترده و سرنوشت ساز است که همه بنیان‌های اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی وسیاسی بشر را دستخوش دگرگونی می‌سازد. امر ظهور به عنوان سرآغاز بزرگ‌ترین تحوّل در نظام آفرینش همانند قیام و نهضت همه پیامبران وصالحان به طور عمده از طریق اسباب و علل طبیعی شکل می‌گیرد و نیازمند فراهم‌‌‌شدن شرایط و زمینه‌های مناسب دارد. امّا در ابتداء لازم می‌آید موضوع مهدویّت را که از بحث‌های ریشه دار اسلام، به ویژه مذهب تشیّع است از طرق مختلف علوم نقلی و عقلی ثابت گردد تا بعد از ثبوت این امر مهم برای همگان، بتوان پیرامون این بحث تحقیق و پژوهش شود؛ این نوشتار درصدد آن است بتواند از طریق علوم عقلی و دیدگاه‌های آن ما را با این مساله آشنا کند. ‌می‌دانیم علوم غیر نقلی به دو بخش تقسیم می‌شود: 1. علوم عقلی؛ 2. علوم حسّی و تجربی. علوم عقلی که می‌توان از آن‌ها بهره جست و برای این موضوع استفاده کرد مانند برهان‌ها و قاعده‌های فلسفی، عرفانی، منطقی و کلامی است که سعی کردیم با بیان نمونه‌هایی از آن‌ها برای خوانندگان این نوشتار بهره لازم فراهم آید.

در نگاه قرآن، توسل به اولیاء الهی سه‌گونه است: وسیله قرار دادن ذات الهی، توسل به دعای اولیاء الهی و توسل به‌ منظور برآورده ‌شدن حاجات توسط خود اولیاء الهی. قسم سوم از توسل به اولیاء الهی از نگاه حکمت متعالیه قابل ‌تحلیل و بررسی است و حکمای حکمت متعالیه معتقدند این قسم نه‌تنها منافاتی با توحید افعالی ندارد بلکه کاملاً منطبق بر چینش نظام هستی بوده و اولیاء الهی مجرای اراده الهی محسوب می‌شوند. در منطق قرآن، اولیاء الهی درصورتی‌که از سوی خداوند متعال مأذون باشند قدرت بر شفاعت و تاثیرگذاری دارند و در نگاه حکمت متعالیه شفاعت، نور وجودی است که از خداوند متعال بر جواهر و وسائط بین او و سایر مخلوقات می‌تابد و به واسطه این تابش، نقایص ممکنات جبران می‌شود. وساطت اولیاء الهی برای تابش نور و فیض الهی و همین‌طور جهت آمرزش گناهان و رفع عذاب از نگاه عقل دارای مبانی متعدد وجود شناختی، الله شناختی و نفس شناختی است. در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی اولاً به ارائه تبیینی نو از انواع توسل و شفاعت از نگاه قرآن پرداخته و نظرحکمت متعالیه در این باره را روشن ساخته ایم. ثانیاً مبانی وجود شناختی، الله شناختی و نفس شناختی توسل و شفاعت، اصطیاد، تحلیل، تبیین و اثبات شده است. از این رو مهمترین دستاورد های پژوهش حاضر اصطیاد، تحلیل و اثبات مبانی عقلی توسل و طلب شفاعت و پاسخ به برخی از شبهات عقلی در ضمن طرح مباحث مقدماتی و مبانی هستی شناختی، الله شناختی و نفس شناختی است

دو جریان مخرب با برداشت حداقلی از دین جامعیت اسلام را مورد تهدید قرار داده‌اند. اندیشه‌ای که با عقلانیت در ستیز است و به فهم درست یا نادرست از ظاهر آیات و روایات بسنده کرده، از هر گونه تعمق و تدبر عقلانی پرهیز می‌نماید. جریان دوم که غالبا از خارج از حوزه دین رهبری می‌شود، دین را به رابطه شخصی فرد با خداوند در امور معنوی خلاصه می‌کند و دخالت آن را در صحنه‌های سیاسی اجتماعی، علمی فرهنگی و ... بر نمی‌تابد. پژوهش حاضر به محتوای دیوان و رسائل صاحب‌بن‌عباد ورود کرده و با روش تحلیلی، توصیفی و کتابخانه‌ای جامعیت دین را در اندیشه و عملکرد صاحب به عنوان شخصیتی عقل محور و ولایت‌مدار مورد بررسی قرار داده است. صاحب با تکیه بر عقل نظری و عملی و محوریت قرآن و سنت نبوی در راه تبیین اسلامی جامع و فراگیر با فرقه‌ها و مذاهب گوناگون به گفت‌وگو می‌نشیند و بر مبنای کلام معتزلی مطابق آراء مکتب تشیع در مرحله نخست از اختیار انسان دفاع می‌کند، سپس بر توحید در ذات و صفات و عدل الهی تاکید می‌نماید. اساس گفتمان صاحب، رهبری و ولایت بعد از پیامبراکرم(ص) است که آن را برای ادامه حیات نظام‌مند اسلام در اعصار مختلف لازم می‌داند، ولایتی که با تفسیر شیعی در علی(ع) و ائمه اطهار جریان پیدا می‌کند. وی برای تحقق اندیشه‌های خویش، طی نامه‌هایی که در رسائل خود برای کارگزاران بلاد می‌فرستد روش اجرا و عمل به تعالیم دینی در حوزه‌های مختلف سیاسی اجتماعی در محدوده اختیارات خود را خواستار می‌گردد و در مجموع الگوی مناسبی از اسلام جامع و نظام‌مند در قالب اندیشه و عمل به بشریت عرضه می‌کند.

مفهوم «رکن رابع» از مفاهیم بنیادی مکتب شیخیه است. تصور عام بر این است که واضع این مفهوم، شخص شیخ احمد احسایی، مؤسّس شیخی گری، و سپس مروج آن، جانشین بلافصل او سید کاظم رشتی، بوده اند؛ حال آن که بر پایه ی پژوهش های دقیق و منابع اصلی و اولیه ی مکتب شیخی، که در این مقاله به آن ها اشاره خواهد شد، به نظر می رسد نخستین کسی که از آن مفهوم به عنوان یکی از اصول دین به روشنی سخن گفته و آن را به آموزه ای اساسی در مکتب شیخی تبدیل کرده، حاج محمد کریم خان کرمانی، پیشوای نخستین شیخیه ی کرمان، بوده است. پرسش های تحقیق پیش رو بدین قرارند: چنین کاری چرا و چگونه انجام شده، و از نظر شناخت چگونگی سیر تحول و تطور شیخی گری و تفرق آن به شیخیه ی کرمان و تبریز و دیگر جاها، چه اهمیت و چگونه تأثیری داشته است؟ همچنین، مفهوم «رکن رابع»که خاص شیخیه ی کرمان بوده، چگونه در تصور عام و نزد بسیاری از پژوهش گران به همه ی فرق شیخیه تعمیم داده شده است؟ این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش هاست؛ پاسخ هایی که برای شناخت هر چه دقیق تر و درست تر شیخی گری، از ضرورت و اهمیتی انکار ناپذیر برخوردارند.