جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فیلسوفان مسلمان از ابتدا به تبیین فلسفی وعقلی آموزه‌های دینی اهتمام داشته‌اند.از جمله آموزه‌های مهم در سنّت اسلامی آموزه معاد هست.جزئیات مسئله معاد همچون چگونگی مواقف آخرت جزء مسائلی نیست که به صورت پیشادینی برای انسان روشن باشد؛ ولی تلاش برای فهم معقول آن پس از مواجهه با آموزهای دینی میسّر است. از جمله فیلسوفان مسلمانی که به این مهم اهتمام ورزیده‌اند می توان به ملاصدرا وعلامه طباطبایی اشاره کرد.ملاصدرا در آثار خودش به تفصیل به این مسئله پرداخته است، وپیش از این پژوهش هایی در تبیین نظریات وی انجام شده است. اما در تبیین دیدگاه‌های علامه طباطبایی در این زمینه، پژوهش جامع و درخوری صورت نگرفته است؛ از این رو جای پژوهشی که مستقلاً به دیدگاه‌های علامه طباطبایی بپردازد خالی است. از طرفی می دانیم که علامه طباطبایی به عنوان یکی از چهره‌های شاخص سنّت حکمت متعالیه صدرایی شناخته می‌شود، با این حال وی هرگز اثری به سبک فلسفه صدرایی در بحث معاد تالیف نکرده است. از این رو بررسی دیدگاه‌های او در مقایسه با رویکرد ملاصدرا در این زمینه بایسته است. روش علامه طباطبایی در تبیین مواقف کاملاً مستند بر آیات وروایات است وبه ندرت به تاویلات فلسفی روی آورده است؛ به بیان روشن‌تر علامه طباطبایی بر خلاف ملاصدرا سعی داشته است که چارچوب کلی را از آیات وروایات گرفته وبعد در فهم و تبیین موقف اگر نیاز به تبیین وتاویل فاسفی بود ارائه دهد.

ترجمه ماشینی: اسکاتولوژی جوزف راتزینگر که در ابتدا در سال 1988 به زبان انگلیسی منتشر شد، همچنان به عنوان یک متن پیشرو در مورد "آخرین چیزها" - بهشت ​​و جهنم، برزخ و داوری، مرگ و جاودانگی روح - شناخته شده است. این ویرایش دوم بسیار مورد انتظار شامل مقدمه جدیدی از جوزف راتزینگر/پاپ بندیکت شانزدهم و مکمل کتابشناسی توسط الهیدان پیتر آ. کازارلا است. آخرت شناسی چشم انداز متعادلی از آموزه را در مرکز اعتقاد مسیحی ارائه می دهد - ایمان کلیسا به زندگی ابدی. جوزف راتزینگر با تشخیص وظیفه آخرت شناسی معاصر این است که "ازدواج دیدگاه ها، به گونه ای که فرد و جامعه، حال و آینده، در وحدت آنها دیده شوند"، ژوزف راتزینگر تاکید اخیر بر الهیات امید به آینده را با عناصر سنتی تر دکترین. کتاب او ثابت کرده است که به همان اندازه که به موقع است بی زمان است.

مباحث مربوط به زندگی پس از مرگ از پیچیده‌ترین مباحث الهیاتی است. بحث از آثار اعمال انسان در زندگی پس از مرگ و در جهان آخرت بخش مبسوطی از این مباحث را تشکیل می‌دهد. دربارۀ بحث عمل انسان در آخرت مباحث گوناگونی مطرح است که برخی از آن‌ها عبارت است از: تمثل اعمال در قبر، حسابرسی اعمال و کیفیت آن، وزن کردن اعمال و کیفیت ارائه جزای اعمال در آخرت. پژوهش حاضر - با استفاده از روش کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات و روش توصیفی تحلیلی در طبقه­بندی داده­ها و شیوۀ انتقادی در ارزیابی دیدگاه­ها- پس از گردآوری و سامان­دهی و تبیین آراء مفسران شاخص و معاصرانه قرآن در تبیین کیفیت رابطه عمل و جزای اعمال در آخرت، به این نتیجه دست یافته­است که پنج دیدگاه: الف) حضور صحیفه اعمال (نفی حضور خود عمل، ب) دیدن جزای اعمال، ج) ثواب و عقاب به نفس اعمال و اخلاق نیک و بد، د) از بین رفتن صورت دنیوی و ظاهر شدن صورت اخروی، هـ) حقیقی بودن رابطه عمل با جزا در آخرت و نفی رابطه اعتباری میان آن‌ها در این زمینه مطرح است، سپس به ارزیابی دیدگاه­ها پرداخته و در بحث نوآورانه با تحقیق در آیات قرآن کریم در این زمینه به سیزده دسته از آیات و تحلیل آنها، در نهایت با تطبیق دیدگاه‌های فوق با آیات قرآن به این نتیجه نهایی رسیده است. دیدگاه سوم و پنجم یعنی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبائی با توجه به اینکه با دسته‌های بیشتری از آیات قرآن کریم سازگاری دارد و ترکیب این دو دیدگاه که هر کدام به جنبه خاصی از پاسخ مسأله تحقیق پرداخته­اند، دیدگاه ششم و دیدگاه موجه در پاسخ مسأله تحقیق می­باشد و سایر دیدگاه‌ها با ظواهر آیات سازگار نبوده و یا حداقل با دسته‌های کمتری از آیات سازگار است.

اندیشة مدرن با نگاه به پیوندهای زمانی‌ مکانی انسان و با تأکید بر علم، تکنولوژی و سعادتِ زمینی، توجه به سعادت غایی و اُخروی را به‌مثابه گونه‌ای زُهدورزی نادیده انگاشته است که ازجمله نتایجش ملالت و پوچی است. این درحالی است که در زیست‌جهان پیشامدرن، آدمیان با تأکید بر سعادت اخروی، اهمیت حیات و سعادت این‌جهانی را نادیده انگاشته و زندگی را تمرین مرگ می‌دانستند. دراین‌میان، نه نتایج ناشی از اندیشة مدرن و نه زیستِ دل‌بریده از حیاتِ این‌جهانی مطلوب است و این هردو به انسدادهایی می‌انجامد و مسئله این است که چگونه می‌توان به نگرشی دست یافت که خالی از این انسدادها باشد؟ پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی-توصیفی به این مسئله عطفِ توجه کرده است. به‌نظر می‌رسد که بر بُنیان اصالت وجود، دوگانة مذکور تصنعی و غیرواقعی است و می‌توان با تأکید بر وحدت شئون و دقایق هستی، بر یگانگی جسم و اندیشه و هم‌راستایی سعادت این‌جهانی و آن‌جهانی تأکید کرد. حاصل آن‌که به‌زعم نویسندگان، راه آسمان از زمین می‌گذرد و آبادانی آخرت به‌مثابه باطن جهانِ کنونی، تنها با آبادانی و پاسداشتِ حیاتِ کنونی میسر است.