جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تجربه‏ی دینی» امری فراگیر و همگانی است، امّا اندیشه‏ی تجربه‏ی دینی (یعنی تجربه‏ی دینی به عنوان فصل مهمی از مباحث فلسفی و دین شناختی) اندیشه‏ی جدیدی است که در دوره‏ی جدید (مدرنیته) و در کانون مباحث فلسفه‏ی دین، فلسفه‏ی عرفان، الهیات، پدیدارشناسی دین، روان‏شناسی دین و دین پژوهی تطبیقی طرح شد. مباحث متنوع بسیاری در قلمرو تجربه‏ی دینی مطرح شده است؛ تعریف تجربه‏ی دینی، ماهیت و حقیقت آن، تجربه و تفسیر (ذات گرایی و ساختی‏گرایی در تجربه‏ی دینی و عرفانی) و حجیّت معرفت شناختی تجربه‏ی دینی، از جمله‏ی مسائل مهمی است که در فلسفه‏ی دین و دین پژوهی معاصر مورد توجه اندیشمندان واقع شده، و موجب شکل‏گیری نظریات مختلفی در این عرصه شده است. نویسنده، در مقاله‏ی حاضر که هدف عمده‏ی آن،«ماهیت‏شناسی تجربه‏ی دینی» است، پس از تبیین بحث و طرح مباحث مقدماتی و زمینه‏های ظهور تجربه‏گرایی دینی، به نقد و بررسی سه نظریه‏ی مهم در باب سرشت تجربه‏ی دینی می‏پردازد: 1 ) نظریه‏ی حسی بودن تجربه‏ی دینی (دیدگاه شلایرماخر و ...)؛ 2 ) همانندی تجربه‏ی دینی با ادراک حسی (دیدگاه آلستون)؛ 3 ) تبیین ما فوق طبیعی تجربه‏ی دینی (دیدگاه پراودفوت). در ضمن بحث از ماهیت تجربه‏ی دینی، مباحث دیگری نیز به تناسب مطرح شده است، برخی از این مباحث عبارتند از : تجربه و تفسیر یا این مسأله که آیا تجارب دینی دارای هسته‏ی مشترکی هستند؟ (ذات‏گرایی و ساختی‏گرایی)، کثرت گرایی دینی و .... همچنین در پایان هر یک از نظریات سه‏گانه پیرامون ماهیت تجربه‏ی دینی، موضع هر کدام از آنها نسبت به مسأله‏ی موجّه سازی باور دینی از طریق تجربه‏ی دینی (حجیّت معرفت شناختی تجربه دینی) به طور اجمال بیان شده است.

---

‫لعن يکي از واژه‌هاي مصطلح در بين مردم مي‌باشد که به‌معناي نفرت، راندن و دشنام مي‌باشد؛ در قرآن کريم در چهل و يک مورد از اين واژه، در اوزان و اشکال متعدد استفاده شده است که بيشتر براي کفر و ارتداد، شرک و نفاق، گناه و تجاوز، فساد، قتل عمد، ظلم، دروغ و کتمان حقايق به کار برده شده است. از معصومين( نيز روايات متعددي به ما رسيده است که در مورد برخي از افراد از جمله کساني که کتاب الهي را دگرگون مي‌کنند، و يا بر خدا دروغ و تهمت مي‌زنند، و يا حرام الهي را حلال مي شمرند، و گناه کبيره انجام مي‌دهند، لعن صورت گرفته است. در اديان گذشته نيز به طور غيرمستقيم سنت لعن گزارش شده است. حتي صحابه پيامبر( نيز در مواردي به لعن يکديگر مي‌پرداختند. شيعيان از نظر فقهي، مسأله لعن و بيزاري جستن از دشمنان خدا و اولياي الهي را از اصول اعتقادي مسلمانان شمرده‌اند، و در همين راستا، برترين نشانه تبرّي از دشمنان خدا را لعن دانسته‌اند. لعن و بيزاري جستن از دشمنان و بدکاران و ستمگران، ريشه در عقل و فطرت آدمي دارد، و عالي‌ترين نماد تبرّي، لعنت مي‌باشد که نوعي مبارزه با ستمگران و ابراز شناسايي حق و باطل نيز محسوب مي‌شود. خداوند نيز در قرآن کريم، شيطان، فرعون و فرعونيان، بلعم باعورا، قاتل مؤمن و ستمکاران، شجره ملعونه بني‌اميه و اذيت کنندگان پيامبر( را لعن کرده است. گفتني است که بر اساس روايات متعبر، يکي از مصاديق آزار و اذيت پيامبر اسلام(، نسبت ناروا دادن به آن حضرت، و آزردن پاره تن او، حضرت فاطمه( مي‌باشد.

حضور سه مضمون خشونت٬ انتقام و جادوگری در داستان های کوتاه فرانسوا دو روسه که در مجموع تحت عنوان داستان های به یاد ماندنی و تراژیک عصر ما٬ در قرن هفدهم منتشر شد، نشانه ایست از علاقه نویسندگان و خوانندگان این دوره از تاریخ فرانسه و اروپا به بررسی ویژگی های این مضامین که در ادبیات قرن هفدهم و به ویژه ادبیات باروک، خودنمایی می کند بسیاری از آثار باروک نمایانگر نه تنها مضمون دگردیسی در ادبیات و هنر این دوره اند بلکه نشان از حضور بوطیقای خشونت٬ از زیباشناسی انتقام و از نمایش پی در پی نیروهای شوم و نماینده شیطان٬ دارند ظاهرا ترس از این نیروها و وحشت از صدمه ای که ممکن بود از جانب آنها به نظام اجتماعی٬ سیاسی و مذهبی وارد گردد باعث می شد که رمان نویسان و حتی نقاشان٬ مکرر به این مضامین اشاره کنند ولی چرا تا به این حد نویسندگان و هنرمندان قرن هفدهم و هیجدهم شیفته به تصویر کشیدن این مضامین در ادبیات بودند و چرا این مضامین در قرن های بعد از جمله در عصر ما نیز برای برخی از هنرمندان جذاب به نظر می رسد؟ این مقاله سعی دارد پاسخ گوی بخشی از این چراها باشد.