جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«الفُصولُ ألمُهمّة فی مَعْرِفَة ألأئمَّة» کتابی به زبان عربی درباره زندگانی دوازده امام، اثر ابن صباغ مالکی (متوفای ۸۵۵ق) نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. ابن صباغ در این کتاب برای هر امام فصلی اختصاص داده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام را مورد بررسی قرار داده است. استفاده گسترده ابن صباغ از منابع گوناگون شیعی و سنی ضمن اینکه ارزش علمی و تاریخی کتاب را نشان می‌دهد، از تتبع و تحقیق گسترده او نیز حکایت دارد. ابن صباغ فصل‌ های کتاب را بر اساس هر یک امامان شیعه در ۱۲ فصل آورده که در ذیل هر کدام از آنان فصول متعددی آورده است. البته زندگانی امام علی (ع)، امام حسین (ع) و حضرت مهدی(ع) را با تفصیل بیشتری مطرح می‌ کند و شاید بتوان گفت یکی از ویژگی‌ های مهم کتاب الفصول المهمة این است که حوادث عصر خلافت علی (ع) را با جزئیات آن نقل کرده است به طور نمونه درباره جنگ‌ های جمل، صفین و نهروان، تعداد نفرات طرفین و تعداد کشته شدگان آنها و امکانات هر یک از طرفین را با دقت ذکر کرده است. در جلد اول بیشتر به موضوع امام علی (ع) پرداخته شده است.

کَشْفُ الغُمَّة فی مَعْرِفَةِ الأئمّة، کتابی در شرح حال، فضائل و معجزات چهارده معصوم (ع) نوشته بهاءالدین علی بن عیسی اربلی (درگذشته ۶۹۲ق) از عالمان دینی شیعه می باشد. نویسنده، کتاب را با انگیزه روشن کردن حقانیت آنان بر دشمنان اهل بیت و مقابله با غلو کنندگان ائمه (ع) نگاشته و در تألیف خود، استفاده از منابع اهل سنت را بر منابع شیعی مقدم داشته است.این کتاب درباره زندگانی پیامبر (ص)، فاطمه زهرا (س) و ائمه اثنی عشر (ع) و مناقب و معجزات آنان نوشته شده است. مصنف همچنین اشاره ای هم به حضرت خدیجه (س) دارد. وی در مقدمه کتاب صراحتاً تشیع خود را اعلام داشته و اهل بیت علیهم السلام را ثانی ثقلین دانسته، دوستی و دشمنی با آنان را دوستی و دشمنی با خدا عنوان کرده است. او چند مناظره با دانشمندان اهل سنت داشته و تعبیراتی همچون اصحابنا الشیعه و انّا معاشر الشیعه دارد. اربلی در پایان هر باب کتاب کشف الغمه قصیده‌ ای نیز در مدح یا مرثیه اهل بیت علیهم السلام سروده است. این کتاب از منابع وسائل الشیعه و بحارالانوار بهره برده است. جزءِ اول دربرگیرنده زندگانی پیامبر اسلام (ص)، امام علی (ع)، حضرت فاطمه، امام حسن و امام حسین علیهماالسلام و حضرت خدیجه (س) است.

«حِلْیَةُ الأبْرار فی أحْوالِ مُحمّد (ص) و آلِه الأطْهار (ع)» تألیف عالم شیعی، سید هاشم بحرانی (م‏۱۱۰۷)، مجموعه‏‌ ای پنج جلدی است که به شرح حال و زندگانی رسول خدا (ص) و ائمه معصومین (ع) می‌‏ پردازد و آن را تدوین کرده است. بحرانی در این کتاب در ۱۳ منهج در ذیل ابواب مختلف به مناقب و فضائل اهل بیت می‌ پردازد. مؤلف در هر منهج، باب‏ های متعددی را به یک امام اختصاص داده و در قالب روایت، از ولادت تا شهادت امام را گزارش می‌ ‏کند. وی سلسله اسناد روایات را همان گونه که در مصادر اصلی وجود داشته، آورده و آنها را حذف نکرده است. جلد دوم (منهج دوم) در ۵۰ باب به زندگانی و مناقب امیر المؤمنین علی (ع) پرداخته شده است.

کتاب «الامام علي في رؤیة «النهج» و «رواية» التاريخ » نوشته ابراهیم بیضون، درباره تاریخ زندگی امام علی (ع)، سیره سیاسی و خلافت آن حضرت می باشد.

کتاب «فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبي طالب (ع) فی القرآن الکریم » نوشته سعيد أبو معاش، به شرح و بررسی آیاتی از قرآن کریم در شان و «منزلت امام علی(ع)» می پردازد. در این نوشتار که ششمین جلد از یک مجموعه ده جلدی است، آیاتی از قرآن کریم به همراه روایاتی تفسیری در زمینه جهاد امام علی (ع)، عبادت آن امام، افضل بودن اعمال ایشان نسبت به سایر مردم، ایمان ایشان، اهمیت بیعت با آن امام و برخی دیگر از صفات امیرالمومنین علی (ع) و دلاوری‌ های ایشان در جنگ‌ های صدر اسلام و نقش آن امام در فتح خیبر و سایر غزوات پیامبر اسلام (ص)، دلایل امامت امام علی (ع) از طریق جنگ‌ های ایشان نقل و مورد تفسیر اجمالی قرار گرفته است.

کتاب «النهج السوي في معنى المولى و الولی» نوشته محسن علی بلتستانی، درباره‏ حديث غدير و معني کلمه‏ «مولي» به طور مفصل و تحقيقي و نيز تفسير آيه‏ «اًّنما وليکم الله...» می باشد و بيشتر بحث در کلمه‏ «مولي» است که در بخش هاي مختلف وليکم تحقيقي کامل نموده و به معاني و اشکالات و جواب از آنها و بقيه‏ جوانب اين کلمه پرداخته و کتابي جامع و علمي و کم ‏نظير در اين باره است.

در این کتاب، مباحث کوتاهی در باب امامت و ولایت اهل بیت (ع) فراهم آمده است. مولف در این کتاب ضمن برشماردن شواهدی از آیات قرآن کریم، و روایات برای اثبات ولایت علی (ع)، تمسک به آن حضرت را تنها راه نجات ذکر کرده است .

اثر حاضر از سلسله بحث های معارف اسلامی مرکز رساله می باشد که به بررسی موضوع اثبات خلافت علی (ع) و امامت می پردازد که با تبیینی روایتی همراه است.

کتاب «الحقيقة الضائعة؛ رحلتي نحو مذهب آل البيت عليهم‌ السلام» اثر نویسنده و مستبصر سودانی؛ شیخ معتصم سید احمد، کتابی در علم کلام و به طور مشخص، کند و کاوی‌ است‌ حول محور امامت اهل بیت علیهم السلام است. کتاب با مقدمه ناشر آغاز و مطالب در نه فصل تنظیم شده است. در فصل «انکشف الزیف» (فصل دوم کتاب) احادیثی که اهل‌ جماعت‌ بدان‌ استناد می‌جویند، چون «علیکم بسنتی و سنة الخلفاء...» و «انی تارک فیکم... کتاب‌ الله‌ و سنتی» و در آغاز زندگی، سخت بدانها پای بند بود و تفکر مسلکی خود را بر آنها استوار می‌ دانست‌، از‌ خلال‌ بحث و کنجکاوی می‌ بیند. مؤلف‌ از خلال کاوش و پژوهش خود، از اهمیت والای حدیث «کتاب اللّه و عترتی» نقاب بر افکنده‌، ترس‌ بر او تمکین می‌ کند و آرزو می‌ کند این حدیث در تحلیل نهایی صحیح نباشد‌. نویسنده، همچنان به‌ وارسی‌ و تفحص ادامه‌ می‌ دهد‌ و در‌ منابع اهل سنت درباره حدیث «کتاب‌ الله‌ و عترتی» پی جویی می‌ کند. فهرستی که وی در کتاب عرضه داشته نشان می‌ دهد‌. سپس مؤلف به شبهه ابن جوزی در سند حدیث و شبهه ابن تیمیه، التفات می‌کند و پاسخ‌ می‌ گوید‌ و بدین وسیله بعد از ثبوت تواتر‌ حدیث‌، راهی‌ جز‌ پرداختن‌ به دلالت آن‌ و پایبندی‌ بدان، پیش روی پژوهنده نمی‌ ماند. در فصل «من هم اهل البیت؟» (فصل چهارم) با استناد به آیه تطهیر و حدیث‌ کساء‌، بعد‌ از ثبوت تواتر و اسناد آن، ثابت می‌ کند‌ که‌ اهل‌ بیت (علیهم السلام)‌ کسانی‌ جز «علی، فاطمه، حسن و حسین (علیهم السلام)» نمی‌ توانند باشند. وی با ماجرای مباهله و اهل بیت، پژوهش خود را استواری و توان می‌ بخشد. فصل پنجم، به مرحله دشوار و شوق‌ انگیز فراگرد پژوهش‌ اختصاص می‌ یابد و«البحث الفاصل» نام می‌ گیرد. در این فصل، از تصمیم خود برای تحقیق دلایل ولایت علی علیه السلام از قرآن که نص است. فصل ششم، ناسره بودن‌ شوری‌ در خلافت اسلامی را بر می‌ نماید‌ و بر‌ جریان حوادث در لحظه احتضار پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) و تدبیری که در سقیفه سگالیده شد، پرتوی می‌ افکند. نویسنده در فصل هفتم، به نقش تاریخ در رستاخیز جامعه اهتمام می‌ ورزد و بینش و بصیرتی که تاریخ به آدمیان عطا می‌ کند. در فصل هشتم سرگذشت هر یک از ائمه اربعه را نگاشته و نقاط‌ خلاف و اختلاف را تبیین می‌ کند و سیر تاریخی یک‌ یک مذاهب و شعب آن را‌ تتبع کرده که اختلاف‌ تمام‌ با مذاهب اصل داشته است. نویسنده در فصل نهم به بررسی عقاید سلفی در مراحل سه‌ گانه پرداخته است که آغاز اندیشه سلفی است و تا امروز پایدارست.