جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش به دنبال تبین عدالت سیاسی اسلام در طراحی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفتمی باشد . بدین منظور الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ظرف این پژوهش قرار گرفته است. عدالت سیاسی از ارکان و اصول مسلم نظام سیاسی اسلام به شمار می رود.ازآن جهتکه یکی از بهترین طرح ها و راهبردی ترین اندیشه ها در خصوص چگونگیعملیاتی کردن عدالت سیاسی در ایران اسلامی را پس از نص و سیره معصومین می توان از اندیشه سیاسی امام خمینی(ره) استخراج کرد؛ اندیشه سیاسی ایشان مبنا و چارچوباین پژوهش قرار گرفته است.اختلاف دیدگاه در مبانی هستی شناسی و انسان شناسی اسلام با سایر رهیافت ها باعث شده است که هدف درپیشرفت اسلامیکاملا متفاوت و بعضاً متضاد با الگوی های رایج مادیباشد. از همین رولازمه حرکت به سمت مطلوب در هر دو رویکرد دو الگوی متفاوت است.این اصلی ترین دلیل برای طراحی یک الگوی متفاوت از الگوهای توسعه است. با درک صحیح ازمفهوم عدالت در اسلامدر می یابیم که رابطه عدالتبا پیشرفت و توسعه در دو رهیافت اسلامی ومادی نسبت کاملاً متفاوتی دارد. در اسلام عدالت به عنوان عمود خیمه ، یا به تعبیری زیربنای پیشرفت تلقی می گردد . یعنی آزادی ، توسعه اقتصادی و سیاسی ، امنیت سیاسی و اجتماعی ، کمال و سعادت اجتماعیهمه در پرتو تحقق عدالت متجلیخواهد شد. از نظر رتبه نیز عدالت از همه آنها برتر است. در صورتی که رهیافت غربی با نگاه به مبانی مادی خود عدالت را در مرتبه دوم یا سوم قرار می دهد و به تعبیری به عنوان یک روبنا تعریف می شود. عدالت در اسلام در تمام شاخه هاو حوزه ها مبانی یکسانی دارد . اما ظهور آنها در هر حوزه نمود هایمختلفی دارد . عدالت سیاسی از آن حیث که مربوط به اجتماع انسانی است ذیل شاخه عدالت اجتماعی قرار می گیرد . در اسلام عدالت سیاسی در کنار حقوق سیاسی معنا پیدا می کند و حقوقی که در حوزه اجتماعو در تعامل بین نظام سیاسی و مردم مطرحمی شوند در قالب عدالت سیاسی قرار می گیرند. لذا مفاهیممشروعیت سیاسی ، مشارکت سیاسی ، گزینش سیاسی،برابری سیاسی، انتقاد ونظارت وامنیت سیاسی همه از مباحث مربوط به عدالت سیاسی محسوب می شوند . عدالت سیاسی اسلام مطابق بینش توحیدی و مبانی فلسفی به دو بخش تقسیم می شود. یکسری شامل حقوقیهستند که خداوند آن را مشخص نموده( امرالله)و دیگر حقوقی که شارع آن را درتوافق مردم قرار داده است(امرالناس) . سازوکاری که در این پژوهش برای تحقق عدالت سیاسی اسلام مطرح می گردد به این صورت است که رعایت استحقاق ها با لحاظ مراتب «امرالله» و «امرالناس» می باشد .یعنی در مرتبه اول امر الله یا حقوق الهی ذکره شده در نص، باید لحاظ گردد. در مرتبه بعد رجوع به آرای مردم و آن هم در صورتی که خلاف امرالله نباشد. از آن حیث که امروزه بیشتر اموری که در نظام سیاسی با آن روبرو هستیمثابت نیستند بنابراین موضوعی که در آن امر خلاف حقوق الهی مشاهده نشود ، توافق عمومی مطرح می شود.

‫در اين نوشتار که ترجمه ترکي استانبولي بخش هاي دوم تا چهارم کتاب "ربا" است؛ با استفاده از روش‌هاي مختلف فقهي، احکام فقهي ربا بحث و بررسي گرديده و سؤال ها و شبهه هاي مربوط به ربا پاسخ داده شده است. بخش اول، به بيان تاريخچه‌اي از بحث ربا در ميان فقهاي شيعه و اهل سنت اختصاص يافته است. در بخش دوم، احکام کلي ربا از منظر قرآن و روايات پژوهش شده و اشکال مختلف حرمت ربا بيان گرديده است. در اين بخش، همچنين ضمن تبيين حکمت تدريجي يا دفعي حرمت ربا؛ فلسفه حرمت ربا از منظري روايي بررسي گرديده است. در بخش سوم، که مهم ترين بخش اين نوشتار است، انواع ربا در فقه اسلامي و نيز رباي خريد و فروش، رباي قرضي از نظر مذاهب اسلامي و مبتني بر کتاب هاي فقهاي مسلمان شرح و بررسي گرديده و منابع فقهي شيعه و اهل سنت در اين زمينه معرفي شده است. در بخش مربوط به خريد و فروش و رباي مربوط به آن، ملاک‌هايي از احاديث اهل بيت( در خصوص حرمت ربا عنوان گرديده و اختلاف نظر فقه شيعه با فقه اهل سنت در اين زمينه برجسته شده است. بنا بر مذهب اهل بيت، از جمله ملاک‌هاي رباي خريد و فروش، بودن يا نبودن خريد و فروش به شکل مکيل و موزون عنوان شده و بر اساس اين نوع ربا، خريد و فروش مخصوص چيزهايي است که فقط با کيل و وزن فروخته مي‌شود و در اجناس ديگر چنين ربايي تصور نمي‌شود. فقهاي اهل سنت، با به کار بردن قياس، ملاک‌هاي ربا را مطرح کرده‌اند. نويسنده به وعده‌هاي عذاب براي ربا مندرج در قرآن کريم و روايات نيز اشاره و نيز اين وعده‌هاي عذاب از لحاظ حکم تکليفي ربا تجزيه و تحليل کرده و مواردي که حکم عذاب ربا براي آن قطعي است، بيان نموده است. از نظر نويسنده، محدوده حرمت ربا در روايات معصومين( کاملا مشخص شده و شرايط تحقق رباي معاملي نيز معين گرديده است. بخش چهارم، به راه‌هاي فرار از ربا از نظر فقهي و نيز طرح پانزده روش مندرج در کتاب هاي قديمي فقهي که به عنوان حيله‌هاي ربا مطرح شده؛ اختصاص يافته است.