جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش با موضوع معرفي خواجه عبدالله انصاري و آراي اخلاقي و عرفاني وي نگاشته شده است. در اين راستا برخي از عقايد و تفاسيراو در مورد مسايل اعتقادي مانند توحيد، نبوت، امامت و معاد نيز مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. نويسنده در پنج فصل به بررسي مشرب کلامي خواجه عبدالله انصاري و نقد برخي از ديدگاه‌هاي کلامي وي مي‌پردازد. فصل اول، تبيين کلياتي از تحقيق را عهده دار شده است و در آن معرفي اجمالي از شخصيت، زندگاني و افکار عرفاني و اخلاقي خواجه عبدالله انصاري و اوصاف علمي وي و اوضاع اعتقادي و علمي شهر هرات در عصر زندگاني خواجه آمده است. در فصل دوم و سوم ضمن بيان کلياتي از مشرب کلامي خواجه عبدالله انصاري، فرقه‌هاي کلامي معاصر وي و برخي از عقايد کلامي ايشان مانند ديدگاه‌هاي وي در مورد شريعت و نسبت آن با حقيقت و طريقت، ظاهر و باطن عبادات، شناخت خدا، اقسام توحيد، اسما و صفات الهي، نفي رؤيت الهي و امکان ملاقات خداوند و افکار صوفيانه وي بيان شده و افکار و انديشه‌هاي وي در اين موضوعات مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است. نويسنده، با رويکرد انتقادي، فصل چهارم را به نقد و بررسي ديدگاه‌هاي خواجه عبدالله در زمينه پيامبر شناسي، مقام شفاعت و عصمت پيامبر اسلام( و احاطه ايشان به علم غيب اختصاص داده و ديدگاه‌هاي وي در مورد امام شناسي و توسل به امام را نقد کرده است. مبحث پاياني پژوهش در فصل پنجم ارائه شده و در آن نقد و بررسي‌اي از ديدگاه‌ها و آراي خواجه عبدالله انصاري در مورد فرجام شناسي (معاد شناسي)، ارتباط دنيا و آخرت، اطاعت و بندگي خدا، نزديکي قيامت، محکمه الهي و اوصاف آن، راه رسيدن به بهشت و دور شدن از جهنم، اوصاف بهشت و جهنم، شرط رسيدن به وصال الهي، سعادت و شقاوت اخروي و خوف و رجاء الهي آمده است. به اعتقاد نگارنده، برخي از اين ديدگاه‌ها مخالف با عقايد تشيع و عقايد صحيح اسلامي است.

‫رواج منظومه‌هاي فکري گوناگون در ميان مسلمانان به‌عنوان مذهب، با وجود اشتراکات عقيدتي و فقهي فراوان، منجر به اختلاف و درگيري ميان گروه‌هاي مختلف گرديده است. در اين راستا، انديشه تقريب مذاهب اسلامي شکل گرفت، و اين رساله تلاش کرده است تا برداشت‌هاي گوناگون انديشمندان مسلمان از تقريب مذاهب اسلامي را با استفاده از روش توصيفي تطبيقي بررسي نمايد. بر اين اساس، بررسي آيات قرآن، احاديث و شواهد تاريخي مي‌تواند به تبيين بهتر اين مسأله کمک نمايد؛ آيات متعددي در قرآن کريم بر همگرايي مسلمانان تصريح نموده، و سيره گفتاري و رفتاري پيامبر گرامي اسلام( نيز مبتني بر حفظ وحدت و اخوت اسلامي بوده، و حتي فراتر از آن، مداراي ايشان با غيرمسلمانان براي جلب قلوب آن‌ها به‌سوي اسلام، بيان‌گر توجه ايشان به مسأله وحدت در جامعه مي‌باشد. در سيره اهل بيت(، و خصوصاً امام علي( با وجود جريان‌هاي مختلف فکري، مي‌توان شواهد بسياري را در راستاي تقريب انديشه‌ها و تحمل افکار دگرانديشان مشاهده کرد. آن حضرت حتي از همکاري علمي و سياسي با خلفا، براي تداوم اخوت اسلامي دريغ نمي‌ورزيد. تلاش‌هاي امام صادق( نيز براي بيداري و آگاهي جامعه اسلامي، به‌عنوان نمونه‌اي ديگر در راستاي استمرار وحدت اسلامي، قابل ذکر است. چنين نگرشي که برخاسته از مباني ديني ائمه( مي‌باشد تا عصر حاضر تداوم يافته است. اما برداشت‌هاي موجود از مسأله تقريب را مي‌توان در سه رويکرد سياست‌گرا، تبيين‌گرا و تفکيک‌گرا دسته‌بندي نمود، که رويکرد تبييني و تفکيکي به‌عنوان مکمل، مي‌تواند بهترين راهکار تقريب مذاهب اسلامي باشد. قرآن و سنت نبوي، که تداوم آن در مرجعيت علمي اهل بيت( و محبت آنان جلوه‌گر است، اساسي‌ترين محورهاي مشترک مذاهب اسلامي است. بررسي نقش قدرت‌ها در گسترش اختلافات مذهبي؛ نقش سوء‌تفاهمات در عدم همبستگي مسلمانان؛ نقش فرهنگ غرب و تکنولوژي آن در واگرايي فکري مسلمانان، و عدم اهتمام آنان به اسلام نخستين و حتي به مذهب خويش، از پيشنهادات پژوهشي اين پايان‌نامه است.