جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی به لحاظ تأثیر و الگو سازی در جریان ها ی تاریخی حائز اهمیت فراوان است. با توجه به اینکه دوره اموی هم زمان با شکل گیری نحله ها و گروه های مختلف فرقه ای و سیاسی است، نخبگان فرهنگی با عملکرد خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم هدایت این گروه ها و در حقیقت جامعه را بر عهده داشتند. قابل ذکر است که نوع رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی با حاکمیت سیاسی اموی با توجه به سه عامل علایق مذهبی، قومیت و منزلت اجتماعی سنجیده شده است و بر این اساس نخبگان فرهنگی در چهارسنخ موافق، مخالف، بی طرف و مذبذب دسته بندی شده اند.در پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- اکتشافی و دسته بندی و طبقه بندی اطلاعات به قصد سنخ شناسی نخبگان فرهنگی اقدام شده است. بر این اساس با استفاده از منابع تاریخی ، ادبی ، انساب و طبقات به استخراج اطلاعات و در نهایت با چالش داده ها به مقایسهو بررسی کمّی داده های آماری پرداخته شده است.با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش ،ادبیات همگام با علوم رایج این دوره( علوم اسلامی )رشد کرده و شاعران بار اصلی ادبیات را به دوش می کشیدند، بیشتر شاعران این دوره از قوم عدنانی و از طبقه متوسط جامعه بودند، این در حالی است که حضور کم رنگ موالی در عرصه شعر و شاعری و خطابه قابل تأمل است .اما از سو ی دیگر موالی پا به پای اعراب عدنانی و قحطانی در علوم اسلامی ( فقه ،حدیث،قرآن و تفسیر ) فعالیت می کردند و گاه نیز در این علوم پیشرو بودند، به طوری که بیشترین آمار را در چهار سنخ رفتاری به خود اختصاص دادند.

زیبایی و زیباشناسی در شعر از زمان‌های بسیار دور مورد توجّه ادیبان و شاعران بوده است. از آن جایی که هر اثر ادبی در بنیان خود زیباست، می‌توان آن را از دیدگاه زیبایی شناسی بررسی کرد. زیبایی‌شناسی حوزه‌ی بسیار وسیعی را در برمی‌گیرد؛ صاحب‌نظران عواملی چون عاطفه، احساس، صور خیال و موسیقی مناسب و هماهنگ شعر را موجب زیباتر شدن آن می‌دانند اما در این میان نقشی چشمگیر برای صنایع بدیعی قائلند. اعراب از زمان جاهلیت در آوردن کلام فصیح و بلیغ توانا بوده‌اند و در اشعار خود از انواع گوناگون صنایع ادبی بهره می‌گرفتند. پس از اسلام و نزول قرآن مجید ، توجه به زیبایی کلام همچنان پا بر جا بود. در عصر ممالیک نیز، عمده‌ی اهتمام شاعران به پرورش آرایه‌های لفظی بود اما این امر شکلی افراطی به خود گرفته و توجه به معنا مورد غفلت قرار می‌گرفت. به هر روی صاحب‌نظران، نمایان‌ترین هنر شاعران این عصر را به کارگیری همین صنایع بدیعی می‌دانند. شاب الظریف نیز به عنوان یکی از سرایندگان برجسته‌ی این عصر، به شکل گسترده‌ای از صنایع لفظی و معنوی سود جسته است؛به طوری که بازی‌های زبانی با تکیه بر محسنات لفظی ‌نوعی تشخص سبکی برای وی ایجاد کرده است.

‫چکيده : نوشتار حاضر با توجه به ماهيت حکومت در آموزه‌هاي قرآني و روايي، تفاوت حکومت در دين اسلام و جوامع اديان ديگر و نيز مؤلفه‌هاي اصلي حکومت در اسلام و غرب را تجزيه و تحليل مي‌کند. نويسنده ويژگي‌هاي حکومت اسلامي از جمله خدامحوري و محوريت توحيد در ارکان حکومت اسلامي را بازگفته و با ويژگي‌هاي حکومت در غرب، مانند سکولاريسم، امانيسم و ليبراليسم مقايسه کرده است. وي همچنين ضمن مقايسه اهداف حکومت در اسلام و غرب، تفاوت ماهوي حکومت و سياست در اسلام و غرب را نتيجه گرفته است. از نظر وي فلسفه و هدف حکومت در اسلام تأمين عدالت در همه عرصه‌ها و رشد و تعالي انسان‌ها است، در حالي که هدف اصلي حکومت کشورهاي غيراسلامي، تأمين آزادي، معاش، امنيت و رفع نيازهاي مادي آن‌هاست. وي در چهار فصل به بررسي تطبيقي حکومت در اسلام و غرب مي‌پردازد. در فصل اول به بررسي مفهوم حکومت اسلامي و جايگاه حکومت در اسلام پرداخته و بر جنبه الهي داشتن حکومت، طبق آيات و روايات تأکيد کرده و ادله عقلي و نقلي ضرورت حکومت را ذکر مي‌کند. در فصل دوم اصول و مباني حکومت از منظر اسلام و حکومت‌هاي غير ديني را بررسيده و توحيد محوري، غايتمندي خلقت، انسان شناسي، عدم جدايي دين از سياست و امامت و رهبري را از مؤلفه‌هاي حکومت اسلامي و سکولاريسم، امانيسم، ليبراليسم و دموکراسي را از مؤلفه‌هاي حکومت‌هاي غير ديني و لاييک مي‌شمارد. وي در فصل سوم هدف حکومت در اسلام را دعوت به توحيد و احياي ارزش‌هاي ديني و انساني و مبارزه با بدعت‌ها خوانده و دفاع از محرومين، رفع ظلم و مظاهر طاغوت و گسترش عدالت اجتماعي را در حکومت اسلامي يک اصل دانسته، در حالي‌که اهداف اصلي حکومت در حکومت‌هاي غير ديني فقط تأمين نيازهاي دنيوي مردم عنوان شده، که آن هم در حد شعار است و در بسياري مواقع به عمل منجر نمي‌شود و واقعيت ندارد.