جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين تحقيق، اختلاف ديدگاه فقهاي اماميه و حنفيه در باره مفهوم شهادت، ارکان و شرايط آن، بررسي شده است. نگارنده تلاش کرده است که ديدگاه‌هاي موجود در باره شهادت را در چهار فصل ارزيابي کند. وي نخست، به تعريف لغوي و اصطلاحي آن پرداخته و مفهوم لغوي شهادت را حضور، معاينه و علم ذکر مي‌کند. پس از آن، تعريف‌هاي مختلفي را که فقهاي اماميه و فقهاي حنفيه از شهادت ارائه کرده‌اند، ارزيابي کرده است و تأکيد مي‌کند که گروهي از فقيهان امامي، معناي لغوي را در تعريف شهادت کافي مي‌دانند. در ادامه، اختلاف ديدگاه فقه حنفيه و اماميه در باره ارکان شهادت را بيان مي‌کند؛ که حنفي‌ها ذکر لفظ «اشهد» را لازم مي‌دانند؛ ولي فقهاي اماميه القاي مفهوم شهادت با هر لفظي را کافي مي‌شمرند. سپس به موضوع اصلي پژوهش يعني شرايط شهادت در دو بخش شرايط عمومي و شرايط اختصاصي مي‌پردازد. شرايط عمومي شهادت نيز به دو بخش شرايط تحمل شهادت و شرايط اداي شهادت تقسيم گرديده است. شرايط تحمل شهادت از نگاه فقهاي اماميه و فقهاي حنفي شامل علم قطعي، عقل، و بينايي و شنوايي است؛ با اين تفاوت که فقهاي اماميه بينايي و شنوايي را (در موارد نياز) لازم مي‌شمرند و هر دو مذهب، علم و قطع در شهادت را از طريق حس ضروري مي‌دانند. هر دو مذهب، در صورتي که شاهد مورد شهادت را مستقلاً به خاطر داشته باشد، شهادت کتبي را صحيح مي‌دانند. شرايط اداي شهادت از نظر فقهاي اماميه عبارت است از: 1.سبق دعوا بر گواهي؛ 2.تطابق شهادت با دعوا از لحاظ جنس، مقدار، زمان و مکان؛ 3.توافق بر مستند شهادت. البته عده‌اي از فقهاي حنفي توافق شهود در لفظ را نيز لازم دانسته و قيودي را به تطابق شهادت با دعوا اضافه نموده‌اند. شرايط اختصاصي شهادت در ابواب مختلف فقهي، مانند رؤيت هلال، نکاح، طلاق، رضاع، شرب خمر، زنا، سرقت و قتل عمد، از ديدگاه فريقين بررسي و اختلاف ديدگاه‌ها تبيين شده است. در پايان، ملاک‌هاي اعتبار شهادت و موارد تعارض دو شهادت و تعارض شهادت با اقرار و قسم را يادآور مي‌شود.