جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 2474
فلسفه زبان در قرآن
نویسنده:
فاطمه سادات خلیلی فر
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تلاش برای شناخت ماهیت و منشأ زبان، این توانایی ذاتی انسان، در طول تاریخ امری رایج و مورد توجه دانشمندان بوده است، چرا که موهبت زبان به گونه ای که ما آن را مورد استفاده قرار می دهیم تنها مختص انسان است که او را به لحاظ ژنتیکی مشخص و از سایر موجودات زنده متمایز می سازد. گوناگونی آراء دانشمندان در این زمینه گواهی است بر پیچیدگی بیش از حد زبان چه در عرصه ی ماهیت و چه منشأ، تا آن جا که زبان شناسان و فیلسوفان و عرفا همگی بر آن شده اند تا پاسخ این پرسش همیشگی بشر را دریابند. از سوی دیگر، قرآن کلام خداوند و کتاب هدایت بشر دارای جایگاهی ویژه نزد مسلمانان است. لذا بر آن شدیم تا پاسخ پرسش های خود را در قرآن این کتاب مقدس جستجو کنیم. در این پژوهش، از یک سو به مطالعه ی آراء گوناگون بسیاری از برجسته ترین زبان شناسان و فیلسوفان راجع به منشأ و ماهیت زبان در طول تاریخ پرداختیم. از سوی دیگر، آراء برخی دانشمندان اسلامی در این باره را مورد مطالعه قراردادیم و در نهایت آن چه را که از قرآن و آراء دانشمندان اسلامی به دست آوردیم با آراء دانشمندان غیر مسلمان مقایسه کرده و به نتایجی دست یافتیم. لازم به ذکر است که علاوه بر دو موضوع مطالعه شده در این پژوهش، لایه لایه بودن زبان و نیز برخی تئوری های معنایی از دیدگاه زبان شناسان بررسی شدند. در اصل، هدف از این بررسی مطالعه ی برخی مباحث زبان شناختی از منظر قرآن کریم بوده است. آنچه در نهایت بدان دست یافتیم تأییدی بود بر استقلال استعداد ذاتی زبان از نمود آن که به صورت گفتار متجلی می شود و بنابراین، لایه لایه بودن زبان نیز به همین ترتیب اثبات گردید. به علاوه دریافتیم که قرآن، زبان را ابزار اندیشه و تفکر معرفی می کند و تجلی اندیشه را در زبان می داند و بدین وسیله بر ارتباط تنگاتنگ این دو عنصر حیاتی برای زندگی رو به رشد بشر، صحه می‌گذارد.
تجربه گرایى دینى و وحى
نویسنده:
ولی الله عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی قدس‌سره,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
بحث «تجربه دينى» داراى ابعاد گوناگونى است و در شاخه هاى متنوع دين پژوهىِ نوين از آن بحث مى شود. از اين رو، براى مشخص كردن جايگاه اين بحث در نقشه جهانى دين پژوهى و نيز در نقشه منطقه اى فلسفه دين، ضرورى است نگاهى هر چند گذرا به شاخه هاى گوناگون دين پژوهى معاصر بيفكنيم.
صفات خبری در اندیشه آیت الله جوادی آملی
نویسنده:
مصطفی سلطانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
چکیده :
بحث صفات خبری، همگام با نزول وحی پا به عرصه علم کلام و تفسیر نهاده است. در فهم آیات خبری و چگونگی انتساب این صفات به خداوند، دیدگاه‌هایی چون تشبیه و تجسیم (اثبات بلاتأویل)، توقف و تفویض، اثبات بلاکیف، و اثبات باتأویل، به متکلمان و مفسران نسبت داده شده است. دیدگاه‌های فوق در مقام ارائه پاسخی به این پرسش شکل گرفت که چگونه خداوند خود را متصف به صفات خبری کرده است حال آنکه لازمه حمل و انتساب این صفات به خداوند، نسبت صفات غیر الهی (تشبیه، تجسیم و...) به خداوند است؟ استاد جوادی آملی در مقام پاسخ به این پرسش، قائل به نظریه «اثبات با تأویل» بوده، نظریه «عینیت صفات و ذات» و نظریه «تنزیه» را پایه تفسیر صفات خبری قرار داده‌اند. ایشان با ارجاع متشابهات به محکمات و تقدم عقل برهانی بر ظواهر نقلی و با بهره وری از دلالت لفظیه و تصدیقیه، صفات خبری را فهم و تفسیر می‌کنند.
صفحات :
از صفحه 71 تا 91
جایگاه سیاق در تفسیر المنار
نویسنده:
مرضیه رستمیان
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
سیاق به عنوان مبنای اصلی ساخت کلام نقش عمده ای در فهم مراد متکلم دارد. از همین رو سیاق، مطمئن ترین و مهم ترین ابزار مفسر برای ورود به نصوص، به ویژه آیات قرآنی است. در این میان بررسی جایگاه سیاق در تفاسیر معتبر باعث کاربردی شدن اصل سیاق می شود. از برجسته ترین تفاسیر سده چهاردهم تفسیر المنار اثر محمد عبده و محمد رشید رضا است که با توجه به رویکرد تحول گرایانه مولفان آن به روش های تفسیری دارای اهمیت بسزایی است. این پژوهش به منظور بررسی مقدمات و انواع سیاق و بررسی جایگاه سیاق در تفسیر المنار و میزان تأثیرگذاری رویکرد سیاقی عبده بر تفسیر المیزان انجام یافته است. نگارنده در این پژوهش کوشیده است تا پس از بررسی سیاق(بافت) از ابعاد مختلف با بهره گیری از مبحث بافت در زبان شناسی جدید، جایگاه سیاق را در تفسیر المنار به دقت بکاود.در نتیجه ی این پژوهش می توان گفت که از سیاق در تفسیر المنار جایگاه والائی داشته و این نگرش عبده به آیات بدون تأثیر بر مفسران متأخرتر خصوصاً علامه طباطبائی نبوده است
سه رویکرد در باب علم اسلامی: مطالعه موردی در ایران
نویسنده:
خسرو باقری، زهره خسروی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
در مقاله حاضر، برخی از تلاش هایی که در ایران در عرصه علم تجربی دینی (اسلامی) صورت گرفته، مورد بحث واقع شده است. دو رویکرد در باب علم اسلامی صورت بندی شده و مورد بحث قرار گرفته است که از آنها به عنوان رویکردهای استنباطی و تکمیلی نام برده شده است. رویکرد استنباطی را می توان از دو جهت دینی و علمی مورد انتقاد قرار داد. از جهت دینی، این رویکرد قابل دفاع به نظر نمی رسد زیرا دین، دارای کارکرد خاصی است که عبارت از هدایت انسان ها به سوی خداست. از جهت علمی، این رویکرد منجر به نتیجه غیرقابل قبول تبدیل گزاره های دینی به فرضیه های علمی می شود. رویکرد تکمیلی در پی آن است که رخنه های نظریات علمی را با افزودن نکات علمی دینی پر کند. مشکل اساسی این رویکرد این است که منجر به فراهم آوردن کل های نامنسجمی تحت عنوان علوم اسلامی می شود. به جای این دو رویکرد، دیدگاه بدیلی پیشنهاد شده که از آن به عنوان رویکرد تاسیسی نام برده شده است. طبق این دیدگاه، یک علم اسلامی مستلزم آن است که، 1) آموزه های آن به منزله پیش فرض های یک نظریه علمی لحاظ شود؛ 2) فرضیه هایی با الهام گرفتن از این آموزه ها پیشنهاد شود؛ 3) این فرضیه ها آزموده شوند و فراهم آوردن شواهد تجربی مورد نظر باشد؛ 4) شواهد پشتیبانی کننده ای را بتوان فراهم آورد؛ و 5) از این شواهد گردآوری شده بتوان کلی نظام مند به دست داد.
صفحات :
از صفحه 3 تا 17
عوامل مواجهه با علم کلام در فرهنگ اسلامی
نویسنده:
محمد حسن گنجی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
دانش‌های عقلی‌ای چون کلام، منطق و فلسفه از آغاز پیدایی خود در میان مسلمانان، هم‌چنان که موافقان و مروجانی داشته، با مخالفت‌های شدیدی نیز در میان قشری از متدینان مواجه بوده است. این موضع موافق و مخالف البته منحصر به دیانت اسلام نبوده و در دیگر ادیان چون یهودیت و مسیحیت نیز وجود داشته است. مقاله حاضر کندوکاوی است مختصر در علل و دلایل مخالفت با علم کلام در بین مسلمانان و عمدتا اهل سنت. شیوه بررسی در این مقاله، استقرائی- تاریخی است. ضمن این که پاسخ‌های اجمالی به دلایل مخالفان نیز ارائه و به محورهای کلی و اساسی و برانگیزاننده موافقت و مخالفت با علم کلام اشاره می‌شود.
صفحات :
از صفحه 83 تا 100
نقش فضایل و رذائل در ادراک از منظر قرآن و سنّت
نویسنده:
ابوالفضل نورانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
از آنجایی که دغدغه بشر در طول اعصار دستیابی به اصیل‌ترین و ناب‌ترین معارف بوده است تا بتواند تیشه بر ریشه همه جهالت‌ها بزند و خود را از بند اسارت جهالت برهاند. این پایان‌نامه بر آن است تا بتواند راهی را برای دستیابی بشر به ادراکاتی مصون از خطا معرفی نماید. از آنجایی که در روایات معصومین? و آیات قرآن کریم در مورد تأثیر فضایل و رذایل اخلاقی بر شناخت و ادراک، اشاراتی به صورت مستقیم وغیر مستقیم وارد شده است این تحقیق بر آن است که این نقش و تأثیرگذاری را در این پژوهش بررسی نماید.برخی قائلند که گناه حجابی بر دیدگان انسان ایجاد می‌کند که مانع از دید صحیح می‌شود و یااصلاً دیده را کور کرده و آدمی را از دیدن بسیاری از حقایق بازمی‌دارد. آیا این ادّعا صحیح می‌باشد؟آیا گناه می‌تواند در نوع نگاه و نگرش انسان و بالطبع ادراک آدمی اثر بگذارد؟آیا آدمی می‌تواند با رعایت تقوا به مدارجی دست یابد که دیگران از آن محرومند؟بر فرض جواب مثبت به این تأثیرگذاری، آیا می‌توان دیگران را هم نسبت به این تأثیرگذاری متقاعد نمود؟ یا دست کم به تأمّلی جدی در این مسئله وادار کرد؟آیا در بررسی علل و عوامل اُفت تحصیلی دانشجویان و طلاب و محصّلین می‌توان عواملی همچون، گناه و یا رذایل اخلاقی را به عنوان یکی از فاکتوری‌های تأثیرگذار در این امر به حساب آورد؟آنچه که از آیات و روایات استفاده می‌شود این است که نافرمانی از خداوند و گناه که حرکت در خلاف مسیر کلّ نظام هستی می‌باشد باعث دگرگونی در عقل و خرد و حسّ تشخیص آدمی می‌گردد. در حقیقت دگرگونی و ناموزونی حسّ تشخیص و ادراک آدمی، معلول بیماری خاصّی است که همانند بیماری‌های جسمی بر مزاج و یا روح انسان مسلّط می‌گردد.گرایش به گناه، نوعی بیماری روانی محسوب می‌شود که در روح آدمی اثر منفی گذاشته و باعث دگرگونی در نحوه اندیشه او و اعوجاج در دستگاه ادراک می‌گردد. از منظر قرآن و روایات در اثر تکرار گناه آدمی به حالت خاصی می‌رسد که دیگر زشتی‌ها را نمی‌بیند و آن را امری طبیعی قلمداد می‌کند و آرام و آرام فاعل گناه خود به شکل گناه درمی‌آید. و بر اثر آن بر قلب و گوش او مهر می‌خورد و پرده‌ای در برابر دیدگانش آویخته می‌گردد و از فهمیدن حقایق و شنیدن نصایح، محروم می‌ماند. ?خَتَمَ اللَّهُ عَلى قُلُوبِهِمْ وَ عَلى سَمْعِهِمْ وَ عَلى أَبْصارِهِمْ غِشاوَهٌ...? .با انجام رذایل، زمینه سقوط آدمی فراهم گشته و در اندیشه او شبهه و زمینه کج‌فهمی و اعوجاج در بینش ایجاد می‌شود. و بر عکس؛ با فضیلت‌مندی زمینه ارتقاء فهم و ایجاد بصیرت فراهم گشته و وسعت دید او زیاد می‌گردد.
استکمال جوهری نفس از منظر ملاصدرا با عرضه به آیات و روایات
نویسنده:
معصومه اسماعیلی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
موضوع «استکمال جوهری نفساز منظر ملاصدرا با عرضه به آیات و روایات» برخاسته از نظریه حرکت جوهری است که تمام فضای علم النفس فلسفی ملاصدرا را پوشش داده است نفس انسان موجودی سیال و فوق مقوله است که در فرایند استکمال به رتبه عقلی و فوق عقلی نائل می‌شود. گرچه نفس دارای کینونت عقلی و کینونت پیش از بدن است اما پس از طی قوس نزول و تعلق تدبیری به بدن و دست‌یابی به برخی استکمالات که امکان حصول آن در مراحل دیگر وجود نداشتتا حد مقام فوق عقلی اشتداد می‌یابد. این همانی نفوس جزئیه با نفسی که در موطن عقلی حضور دارد به نحو حقیقه و رقیقه است.لازم به ذکر است که کینونت عقلی نفس در آیات میثاق، خزائن الهی و بسیاری از روایات تصریح شده است.
نظریه امامت در تفسیر الکبیر، المنار، المیزان
نویسنده:
محسن مدنی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بحث امامت با سرنوشت بشر و شوون روحی و اجتماعی وی پیوند خورده و مساله مهم و قابل بررسی می‌باشد، که نوشته ها و تالیفات مردان بلند همت روزگاران گذشته و حال گواه محکمی بر این مدعاستو هرچه زمان می‌گذرد و بشر سیر صعودی خود را می‌پیماید اهمیت آن بیشتر معلوم می‌شود. بنابراین ، تحقیق و پژوهش در این مطلب ضروری می نماید و برای بررسی زوایای مختلف آن باید بحث را از ریشه و ماهیت این مساله آغاز کرد. مجموعه حاضر در همین راستا به مباحث امامت عامه از منظر سه تفسیر مطرح بین اهل سنت و شیعه پرداخته و سعی شده این مساله که اساسا اختلاف شیعه و سنی در مسائل فراتر از اختلاف در مصادیق می‌باشد و به تباین در مفهوم امامت بر می‌گردد و امثال مرحوم عبدالرزاق لاهیجی و شهید مطهری آن را مطرح نموده‌اند را روشن و مبرهن کند. مباحث این مجموعه در چهار فصل عمده و یک پیشگفتار گنجانده شده است که درفصل نخست از مباحثی همچون تعریف امام و امامت ، گزارش تاریخی از تعریف‌های ارائه شده و تشابه و تفاوت آنها و اختلاف شیعه و سنی در برداشت از ماهیت امامت ذیل مقدمه بحث می‌شودو سپس از منظر سه تفسیر یاد شده به آیاتی که در آنها از عنوان امام استفاده شده به حقیقت این منصب و احتمالاتی که نسبت به تفسیر واژه امام در قرآن آمده پرداخته است. در فصل دوم بحث آیات به انظار این سه مفسر مذکور راجع به انتصابی بودن امام از طرف خدا یا انتخابی بودن او خواهد پرداخت و نقد و نظر آنها بیان می‌شود. در فصل سوم بحث از صفات امام از منظر آیات قرآن و بررسی انظار این سه مفسر خواهد پرداخت. در خاتمه نیز حق سرپرستی امام یا بهتر بگویم ولایت امام از دید سه مفسر مورد نظر پرداخته خواهد شد.
در طرح مساله ی حدوث و قدم کلام الهی در علم کلام
نویسنده:
حیدر عباسی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
مسیله ی کلام خدا و قرآن همواره چالشی جدی برای متکلمان مسلمان بوده است. این مسیله می تواند از دو جنبه ی معنا شناختی و وجود شناختی مطرح شود. در جنبه ی معناشناختی مسایلی همچون ماهیت کلام خدا از نظر نظر متکلمان اسلامی و بیان پیشینیه ی تاریخی آن و در جنبه ی وجود شناختی مسایلی از قبیل دلایل متکلمان اسلامی درباره متکلم بودن باری تعالی حدوث و قدم کلام خدا و قرآن بررسی می شود.پژوهش حاضر با عنایت به ادعای پاره ای از مستشرقان مبنی بر منشا برون دینی داشتن مسیله ی حدوث و قدم کلام خدا و قرآن ضمن تبیین معنا شناختی و وجود شناختی کلام الهی بر اساس منابع اصیل اسلامی به بررسی سهم الهیات مسیحی و منشا این آموزه و یافتن برترین دیدگاه با معیار عقل و سازگاری با متون مقدس اسلامی و شواهد تاریخی نیز پرداخته است.البته با وجود این که تحیقی کاملی در این باره صورت نگرفته نظریه پردازی هایی که از سوی مکاتب و بزرگان آن هار اراوه شده راه گشای این مسایل است. در این پژوهش می توان با کنار هم قرار دادن این نظریه ها و مقایسه ی انها با موازین عقلی و روایی و مهمتر از همه با قرآن به نظریه ی مکتب اهل بیت-علیه السلام رسید.
  • تعداد رکورد ها : 2474