جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫نوشتار حاضر، به تبيين حکم جهاد ابتدايي با کفار براي دعوت آنان به اسلام و حفظ امنيت جامعه اسلامي از منظر فقه شيعه اماميه مي‌پردازد. نويسنده مي‌کوشد با مراجعه به ادله شرعي، شرايط جهاد ابتدايي را بازگفته و شروط وجوب آن در عصر حضور امام معصوم و نيز غيبت را تبيين نمايد. وي در پنج فصل ابعاد و اقسام جهاد ابتدايي و هدف از آن را بيان کرده است. او در فصل اول از نوشتار خويش مباحثي مقدماتي در زمينه تعريف جهاد ابتدايي از لحاظ لغوي، اصطلاحي و فقه اماميه، فرق ميان جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي، شرايط و ويژگي‌هاي جهاد دفاعي و جهاد ابتدايي را توضيح مي‌دهد و فلسفه جهاد، اعم از ابتدايي و دفاعي را حفظ شوکت اسلام و مسلمانان، تأمين امنيت آنان و زمينه‌اي براي دعوت ساير اديان و افکار به دين اسلام بر مي‌شمارد. نگارنده در فصل دوم اقسام جهاد ابتدايي را به لحاظ کساني که جهاد برضد آن‌ها واجب است، دواعي و اسباب جهاد، دعوت به دين اسلام، عدم رعايت شرايط ذمه توسط کفار کتابي و از جنبه حضور و عدم حضور امام معصوم( بررسي کرده است. در فصل سوم ادله مشروعيت جهاد ابتدايي در فقه اماميه از آيات قرآن کريم، روايات دليل عقل، وجود دليل‌هاي خاص بر وجوب جهاد برضد مشرکين و کفار، سيره پيامبر اسلام در اين زمينه و اطلاق ادله قرآني درباره جهاد شرح و بررسي فقهي مي‌شود. در فصل چهارم از نوشتار حاضر، حکم جهاد در عصر غيبت امام معصوم، اختيارهاي حاکم اسلامي (ولي فقيه) در اين زمينه و دليل‌هاي آن بررسي شده و عدم جواز يا وجوب جهاد ابتدايي در عصر غيبت با توجه به دليل روايي و اجماع و همچنين ادله قائلين به وجوب آن در عصر غيبت به دليل اطلاق ادله قرآني تجزيه و تحليل فقهي گرديده است. نويسنده در فصل پنجم رابطه بين جهاد و آزادي فرد معتقد به ديني خاص، ادعاي وجود تعارض بين آزادي عقيده و آيات جهاد مطرح و شبهه‌هاي مربوط به اين مسأله را بررسيده و نتيجه مي‌گيرد که: تمام جنگ‌ها و غزوه‌هاي پيامبر اسلام جنبه‌اي دفاعي داشته است. اگر چه جهاد ابتدايي عقلاً و نقلاً براي آن حضرت هيچ ممنوعيتي نداشته، با وجود اين رسول اکرم در اين جنگ‌ها در واقع از خود دفاع کرده و هرگز نبردي را آغاز نکرده است.

‫اين نوشتار از منظر فقه اماميه به تشريح ادله جواز يا حرمت جراحي‌هاي پزشکي که صرفاً براي زيبايي چهره است؛ مانند جراحي پلاستيک بيني و... مي‌پردازد و ديدگاه فقهاي اماميه را در اين موضوع منعکس مي‌سازد. نويسنده در دو فصل ضمن بررسي ادله فقه پزشکي در اين باره به برخي اشکال‌هاي وارد شده نيز اشاره کرده است. در فصل اول مباحثي مقدماتي از: مفهوم زيبايي از لحاظ لغوي و اصطلاحي، مطلوبيت زيبايي در اسلام، فطري بودن زيبايي‌طلبي در آموزه‌هاي اسلامي، نسبي بودن جمال در انسان‌ها و کلياتي از زيبايي در آيات و روايات مطرح مي‌کند و در مجموع مسأله زيبايي در اسلام را امري پسنديده و قابل قبول ارزيابي کرده، از زيبايي خداوند متعال، زيبايي فرشتگان الهي، زيبايي معصومين و پيامبران الهي، زيبايي همسر و... از منظر روايات اسلامي سخن مي‌گويد. آن‌گاه موارد حسن و قبيح بودن زيبايي را در فقه شيعه اماميه بررسيده و انواع زيبايي مربوط به چهره افراد را شرح مي‌دهد. سپس با اشاره به جراحّي زيبايي و تاريخچه آن، مسأله تغيير جنسيت به وسيله جراحي را نيز مطرح ساخته و در مجموع طلب کردن زيبايي را جزو حقوق انسان‌ها برمي‌شمارد. در فصل دوم ادله مربوط به جواز زيبايي و انجام عمل جراحي براي نيل به زيبايي را بازگفته، ضمن بررسي جواز تجميل و مقدماتش از منظر قرآن کريم، روايات و عقل و اجماع، حرمت مقدمات حرام براي رسيدن به زيبايي را نيز تحليل مي‌کند. نويسنده در همين زمينه با طرح کردن اختلاف نظر فقها درباره اين که جراحي‌هاي زيبايي عملي سفيهانه است يا عاقلانه؟ به نقل بعضي اشکال‌ها مبني بر اين که: اگر عمل جراحي زيبايي منجر به ضرر جسمي افراد شود، حرام است، پرداخته و پاسخ آن‌ها را مي‌دهد و... سرانجام، شروط جواز عمل جراحي براي زيبايي را بيان مي‌کند.

‫با توجه به گسترش روزافزون جمعيّت جهان، و ايجاد ناهماهنگي بين بخش توليد و مصرف، مدّتي است که اين فکر به ذهن انديشمندان خطور نموده است که براي اين مشکل چاره‌اي انديشيده شود و افزايش انسان‌ها کنترل گردد. اين بحث براي اولين بار در سال(1798ميلادي) توسط کشيش انگليسي به نام مالتوس مطرح شد و به مرور اين بحث به جوامع اسلامي کشيده شد و موضوع کنترل جمعيّت در دستور کار کشورهاي اسلامي قرار گرفت؛ به دنبال آن اين پرسش پديد آمد که ديدگاه اسلام و فقهاي اسلامي در اين خصوص چيست. آيا اسلام چنين امري را(کنترل جمعيّت) جايز مي‌داند يا خير؟ اگر جايز مي‌داند، آيا به هر وسيله‌اي جايز مي‌داند يا آن را محدود مي‌کند؟ لذا تبيين نظر اسلام، به خصوص فقهاي شيعه، نسبت به کنترل جمعيّت و راه‌هاي آن موضوع اين پايان‌نامه مي‌باشد، که مشتمل بر يک مقدمه و سه بخش است. در مقدّمه به بيان مفهوم کنترل جمعيّت، تاريخچه کنترل جمعيّت در جهان و اسلام، پيشينه کنترل جمعيّت در ايران و نظريات جمعيّت شناسان پرداخته شده است؛ در بخش اول نگرش‌هاي جمعيّتي علماء در نیم قرن اخير مورد تبيين قرار گرفت، در بخش دوم ادلّه مخالفين و موافقين کنترل جمعيّت مورد بررسي قرار گرفت و در بخش سوم به ارائه راه‌هاي کنترل جمعيّت پرداخته شده، و در پايان از کل بحث نتيجه‌گيري به عمل آمده است. از جمله مزاياي اين تحقيق نسبت به تحقيقات مشابه عبارت است: 1- ذکر اقوال علماي مخالف و موافق در قبل و بعد از انقلاب. 2- بررسي گسترده آيات و روايات و پرهيز از يک سونگري. 3- توجّه به مباني عقلي. 4- هشدار نسبت به کنترل جمعيّت در مناطق مرزي. 5- تبيين روش‌هاي مشروع کنترل جمعيّت. كليد واژه: ازدواج، خانواده، نسل، افزايش جمعيّت، کنترل جمعيّت، عزل، سقط جنين.

‫اين پايان نامه پيشگفتارى در شرح طبرسى دارد و مطالب آن در دو بخش آمده است. بخش اول: معناى طهارت و اقسام آن، احكام مطهرات، چيزهايى كه طهارت در آنها لازم است، نجاسات و احكام آن. بخش دوم: معناى صلاة در لغت و اصطلاح، تقسيمات نماز، جايگاه نماز در قرآن، تشريع نماز، اهل بيت و نماز، تارك نماز، نمازهاى يوميه و اوقات آن، قبله و احكام آن، احكام مساجد، مقارنات نماز، متعلقات نماز، نماز شب، ساير نمازها، نماز جماعت و نماز جمعه.

‫رحم جایگزین یکی از روشهای درمان ناباروری است که طی سالهای اخیر در ایران زياد مورد سؤال قرار گرفته است. اجاره رحم، انتقال یک یا تعدادی از جنین¬های حاصل از لقاح تخمک واسپرم زوج نابارور به رحم یک زن دیگر است، که دراین حالت اجاره دهنده رحم یک میزبان برای جنین می-باشد و از نظر ژنتیکی هیچگونه مشارکتی با جنین حاصله ندارد زوج¬هایی دست به این کار می¬زنند که همسرانشان بدون رحم هستند یا به دلائلی رحمشان با جراحی برداشته شده یا به دلیل بیماری¬های مختلف مثل: دیابت، بیماری قلبی، فشار خون یا بیماری های بد خیم قادر به حمل جنین نیستند. در این روش به گفته پزشکان از لحاظ ژنتیکی فرد حامل، تاثیری بر روی جنین نمی¬گذارد اما از لحاظ روحی تا حدی می¬توان بر جنین تاثیر گذار باشد و برخی از فقها فرموده¬اند در صورت شیر دادن زن صاحب رحم، آن فرزند رضاعی او خواهد شد. حال ما می¬خواهیم احکام فقهی این نوزاد را از قبیل نسب، نفقه، حضانت، ارث ومحرمیت و... بررسی کنیم که چگونه است؟ آیا نسب این طفل با پدر ومادر حقیقی و صاحب نطفه است، یا با مادر جانشین ؟ آیا نفقه این طفل و مادر او در حال بارداری با صاحب نطفه است یا با شوهر زن رحم جایگزین ؟ آیا حضانت کودک تا هفت سالگی با مادر اصلی است یا با مادر جانشین ؟ و...

---

‫يکي از موضوعات حقوقي و جزايي، مسئله معاونت در جرم است که به صورت مستقل، جرمانگاري شده و بر اين اساس، معاون جرم، مجازات مي‌شود؛ در حالي که در منابع فقهي، عنوان «معاونت در جرم» وجود ندارد. از اين رو بايد اين عنوان، با منابع و مباني فقهي سنجيده شود. نويسنده در چهار فصل به اين موضوع پرداخته است. وي پس از مفاهيم و کليات، به مباني جرمانگاري پرداخته و مراحل جرمانگاري، جرمانگاري در نظام اسلامي و اصول و مباني جرمانگاري را بيان نموده است که اهم اين اصول و مباني، حفظ نظم عمومي، اصل عدالت، و اصل مصلحت است. سپس جرمانگاري معاونت در جرم در مذاهب پنج‌گانه بررسي شده و در ذيل اين بحث، ادله فقهي آن، ادله موافقان حرمت و ادله مخالفان حرمت بيان شده است. نويسنده علم، قصد مُعين، وحدت قصد مُعين و مُعان عليه، تقدم يا اقتران زماني، و وجودي (مثبت) بودن عمل معاون را «شرايط تحقق معاونت در جرم» بيان نموده و ارکان تشکيل دهنده معاونت در جرم را رکن قانوني، مادي و معنوي جرم دانسته است. تحريک، ترغيب، تطميع، تهديد، و دسيسه و فريب و نيرنگ را مصاديق معنوي معاونت در جرم دانسته، و تهيه وسايل ارتکاب جرم، ارائه طريق ارتکاب جرم، تسهيل ارتکاب جرم و معاونت از طريق اخفا را مصاديق مادي معاونت در جرم بيان کرده است. وي در پايان نتيجه مي‌گيرد که از منظر فقه شيعه، از ميان شرايط مطرح شده، آنچه باعث تحقق مفهوم اعانه است، علم به وقوع گناه از جانب کمک کننده و تحقق خارجي آن است و ادله آن هم قرآن و دليل عقلي است. رويکرد مذاهب چهارگانه اهل سنت به قاعده حرمت اعانه بر اثم، تقريباً به يک صورت بوده و سابقه قاعده در اين مذاهب نشان مي‌دهد که استناد به آن، در قالب يک قاعده فقهي نبوده؛ بلکه دليل قرآني بوده که در برخي موضوعات فقهي مورد استفاده قرار گرفته است. هرچند در همين حد هم مورد پذيرش پيشواي دو مذهب حنفي و شافعي نبوده است؛ اما آنها با پذيرش حرمت اعانه بر گناه، در ابواب متعدد، از آن استفاده کرده‌اند. نويسنده طرح بحث‌هاي مقارن فقهي را در تنقيح ادله فقهي و پر نمودن خلأهاي استنباطي و موضوع شناسي صحيح فروعات فقهي و در انتخاب نظر صحيح جداً موثر دانسته و باعث نزديک شدن نظرات فقهي مذاهب اسلامي مي‌داند.