جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫شعر که به‌معناي تلاقي عاطفي انديشه و خيال در زباني فشرده و آهنگين مي‌باشد، از جمله هنرهاي کارآمد در امر هدايت جوامع به‌شمار مي‌رود. در قرآن کريم، کلمه شاعر چهار مرتبه به‌کار رفته که در تمام اين موارد، براي رد اتهام شاعري از ساحت پيامبر اسلام(ص) بوده است؛ ولي از آيات سوره شعراء مي‌توان نوع نگاه قرآن به مقوله شعر و شاعري را دريافت. مفسرين قرآن، شعرا را به دو گروه تقسيم کرده‌اند؛ گروهي که با استفاده از قدرت شعر، از حق دفاع نموده و سعي در نزديک کردن انسان به سرمنزل مقصود داشته‌اند؛ و گروهي که هوس‌راني را دامن زده، و حق را باطل و ستمگر را مبارز جلوه مي‌دادند، و عشق و شهوت را به هم در‌آميخته‌اند. گروه دوم در قرآن "غاوون" ناميده شده و مورد مدمت واقع شده‌اند. در روايات هم دو نگاه ستايش‌آميز و مذمت نسبت به شعر وجود دارد؛ از مجموع روايات دسته اول به‌دست مي‌آيد که هرگاه شعري براي ترويج و تبليغ ارزش‌هاي ديني سروده شود ارزشمند است، و اين‌گونه شاعران محبوب ائمه و فرشتگان مي‌باشند. و از روايات دسته دوم به‌دست مي‌آيد که شعرهايي که با چپاول‌گري، بدمستي، تمتعات و تعيشات آميخته است، چه در زمان جاهليت و چه در عصر حاضر، مورد مذمت است. پيشوايان ديني هم در برخورد با شاعران تلاش مي‌کردند که به‌دليل نقش مهم آنان در ترويج فرهنگ اسلامي، اعمال ناشايست آن‌ها را مورد اغماض قرار دهند. بنابر اين مي‌توان شعر را به مباح، که شعر حق است، حرام که شعر باطل است، و مکروه که شعر لغو است تقسيم کرد. ايمان، عمل صالح، تلاش در راه تبليغ ارزش‌هاي ديني، ظلم‌ستيزي، هدف‌مندي و داشتن خط فکري ثابت، از جمله خصوصيات شاعران متعهد است. همچنين بي‌ايماني، بي‌بند و باري، مدح و مذمت بي‌جاي افراد، نداشتن ثبات در رفتار و هدف قرار دادن شعر، از جمله ويژگي‌هاي شاعران غيرمتعهد است.