جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫استضعاف در اصطلاح، نوعي استعمار و به بندکشيدن و يا به ناتواني درآوردن انسان‌هاست، که سابقه‌اي طولاني در تاريخ بشر دارد. قرآن کريم به وجود استضعاف و مستضعفين در اقوام پيشين مانند ثمود و بني‌اسرائيل اشاره نموده، و در اسلام نيز حقوقي براي حمايت از مستضعفين وضع شده است. البته کاربرد معنايي استضعاف در قرآن و روايات، تا حدود زيادي با هم تفاوت دارد. استضعاف انواع مختلفي دارد؛ گاهي برخي انسان‌ها با ترويج شرک، بت‌پرستي و خرافات به استضعاف فکري و عقيدتي ديگران دست مي‌زنند؛ و گاهي نيز با انحراف در انديشه و روش زندگي يک ملت، سعي مي‌کنند آنان را از فرهنگ خودشان دور کرده و در واقع به نوعي استضعاف فرهنگي مي‌کشانند. همچنين اگر صاحبان قدرت، وضعيتي را بر جامعه تحميل نمايند که افراد جامعه در فقر و بدبختي زندگي کنند استضعاف اقتصادي روي داده است. استضعاف اجتماعي و سياسي نيز هنگامي اتفاق مي‌افتد که تنها عده‌اي اندک، توسط استعمارگران به موقعيت‌هاي اجتماعي رسيده و شرايط رشد و بالندگي از ديگران سلب شود. استضعاف ولايي نيز به سبب فعاليت‌هاي منفي رهبران نالايق بر ضد واليان حق و همچنين، محروم ماندن مردم از شناخت رهبران حقيقي به وجود مي‌آيد. سوء استفاده سودجويان بازار سياست و قدرت از وضعيت نامناسب اخلاقي يک جامعه نيز مي‌تواند موجب استضعاف اخلاقي ‌گردد. از سوي ديگر، پديده استضعاف مي‌تواند معلول عوامل مختلفي باشد؛ اين علت گاهي استکبار است که در لايه‌هاي پيچيده اجتماعي مانند مترفين يا پادشاهان، ظاهر مي‌گردد. و گاهي عامل استضعاف مي‌تواند زمينه‌هاي اجتماعي چون جهل، ناداني و دنياخواهي باشد. ظلم و اقسام مختلف آن، و فساد نيز دو عامل مهم ديگر هستند. استضعاف آثار منفي متعددي مانند ناامني، استثمار، قتل و کشتار را به دنبال دارد. ولي مي‌توان با جهاد، ايجاد آگاهي، اطاعت از خدا، رسول، امامان معصوم و جانشينان ايشان، و همچنين هجرت، با استضعاف مقابله نمود.