جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫تبيين عرفان حقيقي با تکيه بر انديشه‌هاي مرحوم ملکي تبريزي (متوفاي 1343 هـ. ق)، مسأله پژوهش حاضر است که با روش توصيفي تحليلي صورت گرفته است. عرفان، که به دو شاخه نظري و عملي تقسيم مي‌گردد، به اموري همچون شناخت اسماء و صفات و مظاهر خدا، معرفت احوال مبدأ و معاد، معرفت حقايق عالم و معرفت سلوک و مجاهدت مي‌پردازد. از نظر مرحوم ملکي تبريزي، تحصيل معرفت نسبت به خدا، علت غايي آفرينش است، وي عوالم انساني را به سه عالم تقسيم مي‌کند: عالم حس انساني که شامل ماده و صورت است؛ عالم مثال که صورت‌هاي آن عاري از ماده است؛ و عالم عقل که حقيقت و نفس آدمي در آن عالم نه ماده دارد و نه صورت. درباره معاد نيز وي معتقد به معاد جسماني است، البته جسمي که توأم با روح است. ايشان همچنين انسان را نمونه کوچکي از کل عالم آفرينش مي‌داند و با استناد به روايات، معتقد است که در صورت آدمي، بالقوه همه آن‌چه در عالم محسوسات وجود دارد به وديعه نهاده شده است. پس انسان مي‌تواند با تدبر درنفس خويش، به اسرار عالم دست يابد. انسان اين اختيار را دارد که با کمک شرع و عقل، راه سعادت يا شقاوت را بپيمايد. اما انسان کامل که خود را مسافر راه حق مي‌بيند، و شوق لقاي خدا را دارد، به دنيا دل نمي‌بندد و طالب خودآگاهي است. انسان کامل به حقيقت توحيد رسيده است. مصداق کامل چنين ويژگي‌هايي، اهل‌بيت(ع) هستند. درباره آداب سلوک عرفاني، مرحوم ملکي تبريزي، به تبعيت از ساير عرفا و با توجه ويژه، دستورات و اعمال دقيقي را ارائه نموده است. اولين گام سالک الي الله، تفکر است و پس از آن، يقظه، عزم، توبه، مشارطه، مراقبه، محاسبه، معاتبه و معاقبه قرار دارد. و در مقابل، پرخوري، پرحرفي، دوستي دنيا، رياکاري، حسد، کينه، و خشم نيز از موانع سير و سلوک است.

‫اين پايان نامه، به نقد معيارهاي اثبات رويت هلال و ديدگاه‌هاي مختلف فقهاي اماميه مي‌پردازد. نويسنده در چهار فصل ضمن بيان ادله فقيهان در اين زمينه، راه هاي اثبات هلال را به طور فشرده بيان کرده و نظريات برخي از آن ها در زمينه وحدت افق کشورهاي اسلامي متحد الافق را نيز شرح داده است. وي مي‌کوشد تا به اين پرسش پاسخ دهد که: اگر در يک نقطه از زمين هلال ماه ثابت شود، آيا نسبت به مناطق ديگر که هنوز در آن ها هلال رؤيت نشده است، حجيت دارد يا خير؟ در فصل اوّل کليات بحث، مانند مفهوم واژه وحدت، اختلاف، افق، معيار وحدت و اختلاف در فقه، اختلاف در طلوع و غروب خورشيد، امکان رؤيت با نبود مانع و اختلاف اقاليم و تفاوت مناظر مطرح شده است. در فصل دوم راه‌هاي اثبات رؤيت و ثبوت هلال، مانند بينّه، حکم حاکم، شيوع مسأله، گواهي دادن شهود عادل و شروط هر يک از اين ادلّه بيان گرديده و دليل هاي شرعي و روايات مربوط به آن ها شرح و بررسي مي‌شود. نويسنده همچنين به دليل اجماع در اين زمينه اشاره کرده است. در فصل سوم وي به نظريه اشتراط وحدت افق از قرآن کريم، روايات مربوط به اشتراط رؤيت اشاره کرده و احاديث شاهد بر رؤيت را نيز از لحاظ فقهي بررسي مي‌کند. او در همين زمينه رواياتي را که بر عدم تصميم حکم ثبوت هلال ماه به شهرهاي دور مورد استناد واقع شده‌اند، نيز بررسيده و به نقد آن ها مي‌پردازد. در فصل چهارم نظريه برخي فقهاي اماميه همچون: آيت‌الله خويي، سيدمحسن حکيم، فيض کاشاني، آيت‌الله سبزواري، آيت‌الله روحاني و سيد ابوتراب خوانساري و... و همچنين ديدگاه بعضي فقيهان اهل سنت در زمينه عدم اشتراط وحدت افق و ادله فقهي آن ها در اين زمينه منعکس شده و نويسنده استناد آنان به پاره اي روايات خاص و صحيحه را شرح مي‌دهد.