جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روش ایجاد انگیزه می تواند مستقیما در اراده فرد یادگیرنده، اثر بگذارد. این ایجاد انگیزه طبق آیات و روایات، همان تشویق ها و انذارهای متعدد قرآنی است که هم ناظر بر اثرات دنیوی، چه خوب و چه بد، و هم ناظر به اثرات اخروی، چه خوب و چه بد، هستند. تهدیدهای متعدد به عذابها در دنیا، و نیز مجازاتهای قیامت، نیز گشایشها و برکات دنیوی تقوی، و پاداش ها و نعمت های بهشتی همه از این قبیل هستند. می‌توان گفت که بین «نظریه یادگیری وسیله‌ای» که توسط اسکینر ارائه شده، با تنبیه‌ها و تشویق‌های قرآنی شباهت‌ها و تفاوت‌هایی وجود دارد. نظریه یادگیری وسیله‌ای بیشتر بر روی رفتارهای قابل مشاهده تمرکز دارد، در حالی که قرآن کریم علاوه بر رفتارهای قابل مشاهده، به نیات و باورهای انسان نیز توجه می‌کند. هدف نهایی نظریه یادگیری وسیله‌ای، کنترل رفتار است، در حالی که هدف نهایی قرآن کریم، کمال انسان و تقرب او به خداوند است. هر دو بر اساس اصل تقویت و تضعیف رفتار هستند. هم در نظریه یادگیری وسیله‌ای و هم در قرآن، رفتارهایی که منجر به پیامدهای مطلوب می‌شوند، تقویت شده و رفتارهایی که منجر به پیامدهای نامطلوب می‌شوند، تضعیف می‌شوند. پژوهش حاضر در صدد است تا پس از طرح تفصیلی نظریه اسکینر، شباهت‌ها و تفاوت‌های آن را با تعالیم دینی نشان دهد تا نقطه ضعف های احتمالی این نظریه روشن گردد.

این نوشتار به بررسی نقش مجازات و عقوبت در اصلاح رفتار مجرمان و پیشگیری از جرم با تمرکز بر آموزه‌های قرآنی و دینی می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی تأثیر آگاهی از مجازات‌های دنیوی و اخروی بر بهبود رفتار فردی و اجتماعی مجرمان و تأثیر آن در کاهش جرم و فساد در جامعه است. در این راستا، ابتدا مفاهیم بنیادی مانند عدالت، تقوا، پرهیزگاری و مسئولیت‌پذیری مورد بررسی قرار می‌گیرند و سپس به تأثیر آن‌ها در پیشگیری از رفتارهای ناپسند و تقویت روحیه اصلاح و توبه در افراد پرداخته می‌شود. پژوهش نشان می‌دهد که دانش عقوبت‌شناسی و آگاهی از نتایج اخروی گناهان می‌تواند در اصلاح رفتار مجرمان و ایجاد انگیزه برای انجام اعمال نیک مؤثر باشد. همچنین، تناسب بین جرم و مجازات از منظر قرآن و دیدگاه‌های دانشمندان اسلامی به‌عنوان یکی از اصول عدالت‌محوری در جامعه تحلیل شده است. این پایان‌نامه با ارائه راهکارهایی برای پیشگیری از جرم در حکومت اسلامی، به تدابیر اجرایی و قانونی برای کنترل جرایم و اصلاح جامعه می‌پردازد. در ادامه، بررسی تأثیر جرم بر وضعیت دنیوی و اخروی افراد، به‌ویژه در مورد پیامدهای اجتماعی، اقتصادی، معنوی و روانی ارتکاب جرم، مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل‌های بعدی به تحلیل اقدامات بی‌اثر مجرمان برای رهایی از عذاب اخروی و نقش توبه، استغفار و انجام اعمال صالح در کاهش مجازات پرداخته شده است. این تحقیق با استناد به آیات قرآنی و روایات اسلامی، شفاعت مجرمان و شرایط بهره‌مندی آن‌ها از رحمت الهی را نیز بررسی کرده است. در پایان، تأثیرات جرم بر چهره ظاهری و روانی مجرمان از منظر علوم تجربی و روان‌شناسی تحلیل شده و به ابعاد مختلف جرم‌شناسی از منظر دین و علم پرداخته است. این پژوهش به‌عنوان یک منبع جامع، به تدوین راهبردهایی برای پیشگیری از جرم و اصلاح مجرمان در جوامع اسلامی کمک می‌کند.

پایان نامه ما به این موضوع (اهداف اعتقادی و اخلاقی در سوره حدید: آثار و کاربردهای آنها) پرداخت. در این مبحث سعی می شود در سه فصل، اهداف عقیدتی و اخلاقی موجود در سوره الحدید را ، ضمن بیان برخی از آثار و کاربردهای آن، روشن کنیم. ترتیب مباحث به شکلی است که پس از مقدمه، در فصل اول بیان امور تمهیدی، در فصل دوم بیان اهداف اعتقادی در سوره حدید: آثار و کاربردهای آن، و در فصل سوم بیان اهداف اخلاقی در سوره حدید: آثار و کاربردهای آن می پردازیم، و در آخر نتایج تحقیق را ثبت می کنیم، و بعد از آن مصادر بحث را می آوریم. اهمیت موضوع در این است که پیرامون یک سوره از قرآن کریم که بهترین کتاب است، و هم به عقاید و اخلاق اسلامی و موضوع آنها می پردازد که از بهترین موضوعات دین دارند، و روشن است که اعتقادات و اخلاقیات لازم است همه مسلمانان آنها را بشناسند. هدف این پایان نامه شناخت اهداف اعتقادی سوره مبارکه حدید و نیز اهداف اخلاقی، و شناخت تأثیرات اهداف مباحث ـ اعتقادی یا اخلاقی ـ بر فرد مسلمان و جامعه که در آن زندگی می کند، و شناخت کاربرد اهداف را - در پرتو متون اسلامی - بداند. ما در نامه خود می خواهیم به وجود اهداف اعتقادی و اخلاقی در سوره حدید پاسخ دهیم و آثار و کاربردهای آنها را ذکر کنیم. آنچه در پایان نامه جدید است این است که طبق تحقیقات من، این اولین موضوع در نوع خود است که به تمام جنبه های ذکر شده در یک تحقیق می پردازد. منهج مورد استفاده هم توصیفی- تحلیلی است. مهمترین نتایجی که از طریق تحقیق به آنها رسیدیم به شرح زیر است: 1: در سوره مبارکه چیزی است که هدفش این است که مؤمن را بالا ببرد و او را برای رویارویی با بلاهای دنیا و سختی های زندگی به امید موفقیت و دوری ناامیدی، هر چند مصیبت و سختی از هر نوع باشد، آماده کند. ولی هدف اولی آن تسهیل کردن انفاق برای فرد مسلمان است. 2: تأکید مکرر سوره بر ایمان به رسول، رسیدن به اطاعت مطلق و پیروی از او با ایمان است، زیرا ایمان بدون آنها ثمری ندارد. 3- ایمان به قیامت باید یقین باشد که در زندگی انسان یادآور همیشه گی روز قیامت و آخرت برای او باشچ . 4- مؤمن باید منبع مالی مستقل و حلال داشته باشد که با آن نیازهای خود را تأمین کند و امرار معاش خود و کفالت ها یش را بهبود بخشد ...

بلاغت یکی از علومی است که جایگاه برجسته‌ای در مطالعات قرآنی دارد، زیرا نقش اساسی در نشان دادن اعجاز قرآن کریم ایفا می‌کند. بلاغت به زیبایی‌های زبانی و سبکی متن قرآنی می‌پردازد، از جمله تشبیه و استعاره که به‌عنوان ابزارهای زبانی عمق معانی قرآنی و تأثیر آن بر روان انسان را منعکس می‌کند. با توجه به اینکه سوره‌های مکی بر عقیده، به تصویر کشیدن صحنه‌های روز قیامت و تقویت ارزش‌های توحیدی تمرکز دارند، از این اسلوب‌های بلاغی به شیوه‌های متمایز برای تأثیرگذاری بر مخاطبان و قانع کردن آنان استفاده کرده‌اند. مطالعه این اسلوب‌ها در سوره‌های مکی به پژوهشگران فرصتی برای درک عمیق‌تر بلاغت قرآن کریم و نحوه به‌کارگیری تصاویر بیانی برای بیان حقایق بزرگ ارائه می‌دهد. این پژوهش به بررسی استفاده از تشبیه و استعاره در سوره‌های مکی به‌عنوان وسیله‌ای بلاغی برای انتقال معانی عمیق به روشی تأثیرگذار و قانع‌کننده می‌پردازد. این اسلوب‌ها صرفاً برای تزیین متون نیستند، بلکه مفاهیم فکری و معنوی را که با هدف دعوتی سوره‌های مکی تناسب دارند، حمل می‌کنند. تشبیه، تصویری محسوس از مفاهیم مجرد ارائه می‌دهد که آن را به ذهن مخاطب نزدیک‌تر می‌سازد، درحالی‌که استعاره روابط جدیدی میان افکار ایجاد می‌کند تا فهم معانی را تقویت کند. تحلیل این ابزارها در سوره‌های مکی به روشن‌سازی چگونگی تحقق تعادل قرآن کریم میان زیبایی متن و قدرت مضمون کمک می‌کند. سوره‌های مکی به مسائل مهمی مانند توحید، بعث و حسابرسی می‌پردازند و با روش‌های خلاقانه‌ای که دارای بلاغتی برجسته هستند، عقول و قلوب مردم را مخاطب قرار می‌دهند. بنابراین، این پژوهش به تحلیل چگونگی استفاده قرآن کریم از اسلوب تشبیه برای تصویرسازی حقایق ماورایی مانند بهشت و جهنم، و اسلوب استعاره برای تجسم مفاهیم معنوی و بیان معانی عمیق به روشی که بر مخاطب تأثیر می‌گذارد، می‌پردازد. همچنین، این پژوهش در پی آشکار ساختن زیبایی‌های این اسلوب‌ها در بافت مکی و نقش آن‌ها در تقویت پیام قرآنی است. اهمیت این پژوهش در برجسته ساختن ویژگی‌های خاص سوره‌های مکی در به‌کارگیری بلاغت نهفته است، زیرا این سوره‌ها خطاب به محیطی است که به شفاهی بودن و تقدیر از بیان ادبی تکیه داشت. ازاین‌رو، مطالعه تشبیه و استعاره در این سوره‌ها به فهم چگونگی پاسخگویی قرآن کریم به این محیط با سبکی که با فرهنگ آن سازگار است و شگفتی آن را برمی‌انگیزد، کمک می‌کند. همچنین، تحلیل اسلوب‌های بلاغی در سوره‌های مکی به توضیح رابطه بین متن قرآنی و زمینه تاریخی آن و چگونگی تأثیر بلاغت بر انتقال پیام الهی در آن مرحله یاری می‌رساند. این پژوهش درصدد ارائه یک مطالعه تحلیلی جامع از اسلوب‌های تشبیه و استعاره در سوره‌های مکی از طریق بررسی نمونه‌های بلاغی و توضیح دلالت‌ها و تأثیرات آن‌ها بر مخاطبان است. همچنین، هدف آن روشن ساختن تفاوت‌های میان این اسلوب‌ها در سوره‌های مکی و مدنی است که به فهم تحول اسلوب بلاغی قرآن کریم بر اساس مراحل دعوت اسلامی کمک می‌کند. از طریق این مطالعه، پژوهشگر امیدوار است که سهمی جدید در درک بلاغت قرآنی و پیوند آن با بعد رسالتی قرآن کریم ارائه دهد و اهمیت بلاغت را در تفسیر و فهم متون قرآنی تقویت کند.

قرآن کریم به عنوان «میزان شناخت خود»، منبع اصلی و معیاری بی بدیل برای درک حقیقت خویش است. شناخت هر پدیده از منبع اصیل آن ضرورت دارد؛ بنابراین، برای فهم قرآن باید به خود قرآن مراجعه کرد، چرا که این کتاب، معرفی کننده ذات، اهداف و معارف خود است. این اثر با توجه به جایگاه علمی آیت الله جوادی آملی به عنوان فقیه، مفسر برجسته، و صاحب نظر در علوم قرآنی، از اهمیت ویژهای برخوردار است. ایشان با نگارش تفسیری گسترده، عمق بینش قرآنی خود را نشان دادهاند، و این کتاب به عنوان یکی از آثار ماندگار ایشان، مرجع معتبری در حوزه مطالعات قرآنی محسوب میشود. با بهره گیری از روش مفهومی و تمرکز بر دقیق مفاهیم قرآنی، تلاش شده است تا محتوای کتاب به شیوهای نظاممند و هماهنگ با روح کلی قرآن ارائه گردد. با مطالعه این کتاب به نتائج زیر رسیدیم 1. این کتاب، قرآن کریم، با عظمتی بیمثال، هدایتگر بشریت تا قیامت است. 2. این کتاب الهی، فرازمانی و فرامکانی است 3. این کتاب «حجت الهی» برای همه انسانها در هر عصر و مکانی، پاسخگوی نیازهای فکری و عملی بشر است.

دستورهایی از اولیای دین، به ما رسیده که انجام آنها واجب نیست؛ اما ترک کردنش، مانع کمال و رسیدن به درجات عالی است. چنین مواقعی (مانند معلم که از دانش آموز خوب و درس‌خوان، بیش‌تر توقع دارد و در صورت کوتاهی‌ اندک، او را مورد تادیب قرار می‌دهد) خداوند رحیم و مهربان بندگان مؤمن و صالح را به خاطر کم‌ترین اشتباه، تادیب می‌کند تا پیمودن راه کمال در آنها کُند نشود. چنانکه امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود: «و چه بسا! برخی از شیعیان ما، در آغاز کار، «بسم اللَّه الرّحمن الرّحیم» را فراموش می‌کنند و وا می‌گذارند! در نتیجه؛ خدا به گرفتاری و بلا، دچارشان می‌کند، برای اینکه آگاه و بیدارشان سازد! تا شکر و ثنای او را بجای آورند. و در آن گرفتاری و بلا، لکّه ننگ و تقصیر و کوتاهی آنان را (به هنگام ترک بسم اللَّه) بزداید!». شیوه‌ها عام تادیب پروردگار ابتلائات و فراز و نشیب‌هایی است که در زندگی انسان رخ می‌دهد. بیماری‌ها، دارایی‌ها، نداری‌ها همه اینها در چارچوب تادیب الهی است و خدا حدها را در قالب تجربه‌های زیستی انسان به او می‌چشاند و بدین نحو خداوند انسان را تادیب و با حدها آشنا می‌کند. در روایات بسیاری امر و ترغیب شده که مومنین تلاش کنند تا به آداب الهی مودب شوند. در روایتی آمده است: «تادبوا بآداب الله» ای مومنین! به آداب الهی مودب شوید. در روایتی از امام علی(ع) آمده است: «من تادب بآداب الله عزوجل اداه الی الفلاح الدائم»، اگر کسی به آداب الهی مودب شود، همین ادب او را به رستگاری جاودانه می ‌رساند. در واقع اگر انسان به آداب الهی مودب شود، در آداب انسانی نیز به حد کمالش رسیده و هیچ نقصی ندارد. خداوند متعال به دو شیوه، تأدیب بندگانش را انجام می دهد: شیوه اوّل، اهداء عقل باطنی و رسولان ظاهری برای فهم و تشخیص راه از چاه و پرهیز از ورود در معاصی و لغزش هاست. رسول خدا صلی الله علیه و آله تادیب شده خداوند است به طوری که خداوند متعال مدال «اسوه حسن» به او مرحمت می فرماید، و البته آن حضرت حضرت امیر علیه السلام را ادب شده خود معرفی نموده است. بدیهی است اگر انسان از حجّت ظاهری و باطنی بهره نگرفت خداوند متعال هر از چند گاهی، انسان فرو رفته در لغزش ها، که معاصی پرده ادراکش را پوشانده، بیدار ساخته و با نزول بلاء و نقمتی، به او بیدارباش می دهد. بدیهی است اگر انسان از حجّت ظاهری و باطنی بهره نگرفت خداوند متعال هر از چند گاهی، انسان فرو رفته در لغزش ها، که معاصی پرده ادراکش را پوشانده، بیدار ساخته و با نزول بلاء و نقمتی، به او بیدارباش می دهد. وَ لَنُذِیقَنَّهُمْ مِنَ الْعَذابِ الْأَدْنی دُونَ الْعَذابِ الْأَکبَرِ لَعَلَّهُمْ یرْجِعُونَ. (سجده/21) به فاسقین، از عذاب دنیا قبل از عذاب بزرگ آخرت می چشانیم، شاید باز گردند. شیوه دوم، انذار و اعلام به تأدیب در آخرت است، برخلاف شیوه اول که چه بسا آدمی به اغوای ابلیس آن را به وجوهی غیر تادیبی حمل می کند و از آن بهره کافی نمی برد، انذار و بیم دهی از عذاب قهر الهی قابل توجیه نخواهد بود. البته اگر تأدیب دنیوی به عنوان نقمت و بلا کاملًا واضح و آشکار می گشت، اختیار از آدمی سلب شده و او بدون اختیار اصلاح می شد، و طبعاً چنین اصلاحی به خاطر خوف از بلای حتمی و پرهیز از آن بوده و لذا اثری در سیر الهی آدمی نداشته و کمال آفرین نیست. در صدر اسلام وقتی مشرکین بهانه ایمان خود را، آمدن تأدیب ظاهری عنوان می کردند، و آمدن ملائک به عیان و یا نزول جسمانی الواح را طلب می نمودند، به آنها گفته می شد که اگر چنین شود درهای رحمت بسته شده، باب توبه مسدود، و قیامت بپا خواهد گشت. هَلْ ینْظُرُونَ إِلَّا أَنْ تَأْتِیهُمُ الْمَلائِکهُ أَوْ یأْتِی رَبُّک أَوْ یأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّک یوْمَ یأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّک لا ینْفَعُ نَفْساً إِیمانُها لَمْ تَکنْ آمَنَتْ مِنْ قَبْلُ أَوْ کسَبَتْ فِی إِیمانِها خَیراً قُلِ انْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ. (انعام/158) آیا همین را انتظار دارند که فرشتگان مرگ سراغشان آیند، یا خداوند به سویشان بیاید، یا پاره ای از آیات او به سویشان آید، آن روز که این آیات و نشانه ها محقق شود، ایمان آوردن کسانی که تا آن وقت مؤمن نبوده و یا عمل نیکی انجام نداده، سودی به حالشان نخواهد داشت، بگو شما چنین انتظار اشتباهی را داشته باشید، ما هم منتظر عقوبت شماییم. پژوهش حاضر بر آن است به تبیین رابطه تادیب و عقوبت الهی از منظر آیات و روایات بپردازد و عقوبت دنیوی و اخروی خداوند را بررسی نماید.

در جهان معاصر، مواجهه با متون مقدس، به ویژه قرآن کریم، با چالش‌های معناشناختی نوینی روبرو شده است. از یکسو، پیشرفت‌های علمی و فلسفی و تنوع فرهنگی، پرسش‌های تازه‌ای درباره چگونگی معنازایی مفاهیم دینی در زندگی مدرن ایجاد کرده است. از سوی دیگر، تفاسیر سنتی و کلاسیک قرآن، با همه غنای تاریخی و روایی خود، عمدتاً بر «جهان پشت متن» متمرکز بوده‌اند؛ یعنی بر قصد مؤلف (الهی)، بستر تاریخی نزول و مخاطبان اولیه تکیه کرده‌اند. این رویکرد، اگرچه برای فهم زمینه‌ای آیات ضروری است، اما به تنهایی قادر به گشودن افق‌های معنایی جدید برای خواننده معاصر نیست و شکافی میان جهان سنت و دنیای مدرن پدید آورده است. مفاهیم اسکاتولوژیک (معادشناختی) قرآن کریم - از قبیل قیامت، بهشت، جهنم، حساب، میزان، صراط و علائم قیامت - به عنوان محوری‌ترین مبانی اعتقادی و اخلاقی اسلام، به طور خاص در معرض این چالش هستند. توصیفات نمادین، استعاری و غالباً حسی این مفاهیم در قرآن، برای انسان عقل‌باور امروز که در جست‌وجوی معنا و مسئولیت در زندگی کنونی است، نیازمند تأویلی نوین است. پرسش اصلی اینجاست که آیا این مفاهیم صرفاً اشاره به رویدادهایی مادی در آینده‌ای نامعلوم دارند، یا می‌توانند به مثابه «افق‌های معنایی» فهمیده شوند که زندگی دنیوی را تحت تأثیر قرار داده و به پرسش‌های وجودی انسان معاصر درباره مرگ، عدالت، مسئولیت و معنای زندگی پاسخی ژرف بدهند؟ مفهوم "جهان متن" ریکور و ظرفیت‌های آن اینجاست که رویکرد فلسفی "پل ریکور" و به ویژه مفهوم محوری "جهان متن" (World of the Text) می‌تواند چارچوبی نوین ارائه دهد. از نگاه ریکور در متون بشری، هنگامی که گفتار به متن مکتوب تبدیل می‌شود، از قصد مؤلف و بستر اولیه تولیدش جدا شده و استقلال معنایی می‌یابد. این متن دیگر تنها به گذشته و نیت مؤلف اشاره ندارد، بلکه "جهانی" از امکان‌های معنایی را پیش روی هر خواننده‌ای در هر زمان و مکان می‌گشاید. "جهان متن" در اندیشه ریکور دارای چند ویژگی بنیادین است: 1. استقلال معنایی: متن پس از تولید، از مؤلف و شرایط تولیدش مستقل می‌شود و ظرفیت تولید معانی جدید را پیدا می‌کند. 2. گشودگی به روی خواننده: متن جهانی پیش روی خواننده می‌گشاید که او را به مشارکت در تولید معنا دعوت می‌کند. 3. قابلیت تأویل پذیری: معنا در متن ثابت و محدود نیست، بلکه در فرایند دیالکتیکی "توضیح" (شرح عینی ساختار متن) و "فهم" (درک معنای متن در افق ذهنی خواننده) شکل می‌گیرد. 4. فرایند تخصیص: نقطه اوج فرایند تفسیر، هنگامی است که خواننده معنای متن را در زندگی خود "تخصیص" می‌دهد و آن را به امری شخصی و معنادار در وجود خود تبدیل می‌کند. مسئله اصلی پژوهش مسئله اساسی این است: با توجه به اینکه خداوند در متن قرآنی زبان بشری را برگزیده است و در قالب این رسانه بشری پیام الهی خود را برای هدایت انسان‌ها منتقل کرده است، آیا می‌توان از رویکرد ریکور در تحلیل معانی مفاهیم قرآنی بهره جست؟ آیا مفاهیم اسکاتولوژیک قرآن صرفاً اشاره به رویدادهایی مادی در آینده‌ای نامعلوم دارند، یا می‌توانند در پرتو "جهان متن" ریکور، به مثابه "افق‌های معنایی" فهمیده شوند که زندگی دنیوی را تحت تأثیر قرار داده و به پرسش‌های وجودی انسان معاصر درباره مرگ، عدالت، مسئولیت و معنای زندگی پاسخی ژرف بدهند؟ برای نمونه، آیا "صراط" تنها پلی فیزیکی بر فراز جهنم است، یا می‌توان آن را استعاره‌ای از "مسیر اخلاقی و وجودی" انسان در زندگی کنونی تفسیر کرد؟ آیا "میزان" صرفاً ترازویی برای سنجش اعمال در آخرت است، یا نمادی از "عدالت و تعادل" در تمامی شئون زندگی بشری؟ آیا "قیامت" تنها رویدادی آینده‌نگر است، یا "افق معنابخشی" که به زندگی کنونی عمق و جهت می‌بخشد؟ این پژوهش بر آن است که با کاربست چارچوب "جهان متن" ریکور، نشان دهد چگونه می‌توان مفاهیم اسکاتولوژیک قرآن را از محدوده توصیفات صرفاً اخروی و مادی فراتر برد و آنها را به عنوان دعوت‌هایی برای خودآگاهی، عدالت‌خواهی، مسئولیت‌پذیری اخلاقی و تحول وجودی در "اکنون" و "اینجای" زندگی انسان معاصر بازتعریف کرد. این بازخوانی نه تنها به غنای مطالعات قرآنی کمک می‌کند، بلکه پاسخی است به نیاز انسان مدرن برای یافتن معنایی ژرف در زندگی، در جهانی که به ظاهر هر روز بیش از پیش "افسون‌زدایی" می‌شود.

بی شک یکی از مهم ترین معضلات شناختی مسلمین و مخاطبان قرآن حکیم پس از بازگشت به ادیان در دوران پست مدرنیسم غربی و برخورد با چالش های متعدد تمدنی ناشی از برتری تمدنی کفار در برابر تمدن شکوه مند اسلامی در شرق، وضعیت تطابقی و اختلافی میان علم شناسی قرآن حکیم و علم شناسی مدرن است که یکی موتور محرکه پیشرفت تمدن اسلامی و دیگری منطق تحلیل علمی مدرنیسم تا 50 سال اخیر تفکر رنسانسی غربی بود. به علاوه قرآن حکیم، بر عکس برخی از دیگر کتب مقدس دینی، خود را کتاب هدایت و دانش دانسته و میان فهم ساختاری خویش و علم و دانش نیز رابطه ای ارگانیک، منطقی و مکتبی بر قرار می کند که نوعی خاص از علم شناسی را به مخاطب خویش ارائه داده و نوعی نهضت تولید علم را در برابر مخاطب خویش آشکار می کند که در ادبیات فلسفه علم و انقلابات علمی، کاملا دارای گزاره هایی معنا دار و تحلیل پذیر می باشد. چنانکه کتاب الله حکیم، علم را امری الهی دانسته و برای آن در ارتباط با خداوند متعال جایگاهی بسیار مهم و قابل توجه قرار می دهد و طی آن، قرآن حکیم معتقد است که همه علم متعلق به خداوند متعال بوده و با اصلاح رابطه انسان با خداوند متعال، رشد علم نیز حاصل می گردد که قسمت قابل توجهی از وصول بدان، محتاج حصول فهم شناختی معتبر از کتاب الله می باشد. چنانکه کتاب الله، علم را به عنوان نور و مایه حیات طیبه تعریف کرده و جستار آن را در دعوت انبیاء (ع) نیز مورد تبیین قرار می دهد. در حالی که علم شناسی مدرن متاثر از سیر افولی اطوار ادراکی خویش، علم را مستقل از معنویت و دین دانسته و به همین دلیل علم شناسی خویش را به بحران های متعددی گرفتار می سازد. بر این مبناء برای شناخت معتبر از پیوند میان علم شناسی قرآنی و علم شناسی مدرن، محتاج روش شناسی و تحلیل علمی و معرفتی معتبری هستیم تا بتواند وضعیت این رابطه را به نیکی تحلیل و تبیین کرده و ارائه چنین تحقیقی در کیفیت فهم معتبر از علم شناسی مدرن نیز نقش مهمی را ایفاء می کند. به علاوه مرجعیت کتاب الله در پاسخ به پرسش های مخاطبان در همه ادوار تاریخ بشر تا روز قیامت اعتبار داشته و این فهم از مرجعیت کامل قرآن حکیم علاوه بر ضرورتی که تبیین کیفیت آن دارد، از نظر تاریخ تفسیر نیز قدمتی طولانی داشته و علاوه بر دلالت آیات و احادیث فریقین، می بینیم که تفسیر صحابه و تابعین نیز بر چنین مرجعیتی اتفاق دارند و همواره می کوشیدند تا با استفاده از مناهج فهم تفسیری از قرآن حکیم، تفسیر منظور خویش را از متن کتاب الله درک کنند که همین بر مرجعیت کامل قرآن حکیم در فهم تفسیری آنان دلالت دارد. بر این مبناء بر آن شدیم تا با تمرکز بر علم شناسی و عدم پرداختن جزئی به همه انواع شاخه های علوم مورد نظر، به تبیین معتبر و مشروعی از نسبت علم شناسی قرآنی و مدرن پرداخته و این پژوهش مهم را با استفاده از رویکرد تخصصی فلسفی و معرفتی همگام با بررسی های معتبر قرآنی محقق کنیم. چنانکه پاسخگویی قرآن حکیم به چالش های بشر در هر دوران، اقتضاء هدایت جامع و کامل قرآنی بوده و طی آن علاوه بر تبیین برتری های ادبیات قرآنی نسبت به ادبیات فلسفی مدرنیسم، ظرفیت قرآن حکیم برای هدایت فلسفه ویران غربی در دوران ما و نجات بشر غربی از بحران های مختلف فلسفی را نیز تبیین کرده و جایگاه مهم علم شناسی قرآنی را در فهم علمی و ارتقاء تمدنی نمایان می سازد و برای تحقق آن، خواهیم کوشید تا به جای کلی گویی های نا کافی، موارد تطابقات و اختلافات را به نحوی مفید و مختصر تحلیل کرده و با پر مایگی اسناد و مدارک معتبر در ارائه مطالب در برابر اتکاء محض محقق به فهم خویش، در حد توان خویش حق مطلب را اداء نماییم و طی آن، مرجعیت کامل قرآن حکیم را در پاسخ به مسائل مخاطبان بر اساس خودِ قرآن حکیم، روایات معصومین (ع)، روایات صحابه و تابعین نیز به اثبات رسانیم.

بر اساس آموزه‌های قرآن کـریم‌ انـسان‌ از‌ جـسم و روح ترکیب یافته و پس از مرگ و برپایی قیامت نیز به حیات خود ادامه خواهد‌ داد. بهشت و دوزخ دو جایگاهی هستند کـه برای زندگی ابدی انسان در نظر‌ گرفته شده‌اند. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی کیفیت درجات بهشت و طبقات جهنم از منظر قرآن و روایات با روش توصیفی-تحلیلی است. سوالی که پژوهشگر در پی پاسخگویی به آن است اینکه درجات بهشت و درکات جهنم از منظر آیات و روایات به چه مراتبی تقسیم می شوند؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد؛ به طبقات بهشت، درجه و به طبقات جهنم، درکات اطلاق می‌شود، و در طبقات متفاوت بهشت، بهشتیان در ناز و نعمت و آسایش و رفاه زندگی می‌کنند؛ ولی در درکات جهنم، جهنمیان در عذاب‌های روحی و جسمی رنج می‌کشند. با توجه به دلایل‌ قرآنی‌ و روایی‌ می‌توان بین بهشت‌های چهارگانه،سلسله مراتب‌ خاصی در نظر گرفت که جنت فردوس در‌ رأس‌ و بعد از آن به ترتیب جنات عـدن، نعیم و مأوی قرار می‌گیرد. در قـرآن کـریم هفت باب؛ یعنی هفت طبقه جایگاه دوزخیان است. گونه‌گونی الفاظ‌ جهنم‌ در‌ آیات قرآن به سبب تفاوت و تنوع طبقات جهنم است، یعنی هر‌ طبقه‌ جهنم و نوع عذاب آن، به فراخور گـناه انـسان‌ها، مـتفاوت خواهد بود؛ این طبقات عـبارت‌ از: لظـی‌، حـطمه‌، جحیم‌، سقر، هاویه، سعیر، فلق است.

یکی از مهم‌ترین آموزه‌های قرآن و عهد جدید، اعتقاد به جهان آخرت است که انسان پس از مرگ به آن منتقل می‌شود و در آنجا پاداش یا کیفر اعمال خود را در این دنیا دریافت می‌کند. مسئله مهمی که در این باره وجود دارد این است که ایمان به جهان آخرت چه نقش مهمی در زندگی دنیوی انسان و کسب و تحکیم ارزش های متعالی انسانی دارد.این پژوهش به دنبال بررسی مقایسه ای دیدگاه قرآن و عهد جدید پیرامون جهان آخرت و نقش ایمان به آن در تحکیم ارزش های انسانی است.این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی _ انتقادی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است. در این پژوهش، آموزه های مربوط به جهان آخرت در قرآن و عهد جدید جمع آوری و از نظر تاثیر بر تحکیم ارزش‌های انسانی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. در عین اینکه هر دو کتاب به معاد ایمان دارند و در پرتو ایمان به آن اهتمام به تحکیم ارزش‌های انسانی دارند ولی دارای افتراقاتی هستند از جمله اینکه قرآن قیامت و حساب و کتاب را به دست خداوند متعال میداند، اما در عهد جدید، قیامت فقط به معنای رستاخیز عیسی مسیح و داوری او بر مردم فهمیده می‌شود.هدف قرآن کریم از ذکر سیره پیامبران و سرگذشت آنان با قومشان، حفظ میراث اخلاقی پیامبران است که نقطه متمایز کننده رسالت انبیاء علیهم السلام و تکمیل کننده بنای الهی است که ایشان در طول قرون بنا کرده اند. قرآن در صدد احیای فضائل و ارزشهای اخلاقی است که پیامبران بدان دعوت می‌کردند بطوریکه در آیات بسیاری دعوت پیامبران نسبت به قوم خویش، به سوی کسب فضائل و تحکیم ارزش های انسانی مشهود است، در صورتیکه در برخی فقرات عهد جدید سخن از انحرافات و اتهام های ناروا نسبت به برخی انبیاء است. قرآن کریم در همه تعالیم خود، دستیابی به ارزش های صحیح انسانی را ترغیب می کند و آن را نظامی مبتنی بر علم و معرفت و فضایل اخلاقی میداند.قرآن اهتمام ویژه ای به کسب هر دو ارزشهای مادی و معنوی دارد، در حالی که عهد جدید به طور ویژه بر کسب ارزشهای معنوی تمرکز دارد.