جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش، اصول کلي حاکم بر علم نحو و اصول تجزيه و ترکيب را بيان کرده و تأثير تجزيه بر ترکيب و تأثير ترکيب يا تجزيه بر تعامل علم و صرف و نحو و تجزيه و ترکيب با يکديگر را بررسي مي‌کند. اين مبحث در سه بخش ارائه شده است. نويسنده در بخش اول به بحث درباره اصول کلي تجزيه و ترکيب و انسجام و ارتباط وثيق بين آن ها پرداخته است. وي در اين زمينه ابتدا تعريف هاي متعددي از علم صرف و نحو و سبب پيدايي اين دو علم و تاريخچه آن ها ارائه کرده و واضع علم صرف و نحو را معرفي مي‌کند. آن گاه به بررسي مفهوم تجزيه و تأثير آن بر ترکيب پرداخته و کلمه و احوال مختلف آن را موضوع علم تجزيه يا صرف دانسته و اقسام کلمه يعني اسم، فعل و حرف و احکام و قواعد صرفي آن ها را شرح مي‌دهد. علايم اسم، علايم فعل، علايم حرف در اقسام هر يک در رابطه بين آن ها مانندِ احکام اسم از قبيل احکام معرفه و نکره، احکام منصرف و غيرمنصرف، احکام مفرد، مذکر، جمع، مؤنث، سالم، غيرسالم، صفت، ضمير، موصول و اسامي اشاره و احکام و خصوصيات فعل اعم از ماضي، مضارع، امر، معلوم، مجهول، نهي، صحيح، معتل، و علايم هر يک و ويژگي‌هاي حروف و قواعد صرفي مربوط به آن ها، از مباحث اين بخش محسوب مي‌شود. در بخش دوم اصول حاکم بر ترکيب و تأثير آن بر تجزيه بيان گرديده است. احکام مربوط به اعراب (مُعرب) و مَبني، احکام مرفوعات، منصوبات و مجرورات، اقسام افعال اسامي و حروف مبني و اِعراب آن ها، اِعراب و بناي فعل ماضي، مضارع و امر و حالات مختلف نصبي، رفعي، کسري و جزمي آن ها و اِعراب مختلف اسم در حالات رفعي، نصبي و جَرّي و رابطه بين تجزيه و ترکيب اسامي، افعال و حروف نيز از مباحث مهم اين بخش به شمار مي‌آيد. در ادامه نويسنده به کاربردهاي علم صرف و نحو يا تجزيه و ترکيب در فهم دقيق نصوص ديني، اعم از قرآن و روايات اشاره کرده و اهميت اين علوم را در درک علوم اسلامي تبيين ساخته و برخي نصوص روايي را از لحاظ تجزيه و ترکيب قواعد صرفي و نحوي موجود در آن ها شرح و بررسي کرده است.