جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دو عنصر جاودانگی و خاتمیت دین اسلام – دو روی سکه این دین توحیدی و الهی است - از ویژگی های اصلی آن شمرده می شوند، که به ثبات و نامتغیر بودن این دین مبین، دلالت دارند. و این در حالی است که لازمه حیات دنیوی، تغییر و سیلان است. در یک دیدگاه – به ویژه در میان نو اندیشان دینی - این تعارض (ظاهری) میان دو گزاره: جاودانه بودن حقائق و احکام دین از یک سو و متغیر بودن نیاز ها، از سوی دیگر، دلالت بر این دارد که: تأثیر مقتضیات هر عصر بر استنباط احکام، از ویژگی های مسلم شریعت اسلام، می باشد !؟. در مقابل نیز، کثیری از عالمان و اندیشمندان دینی، بر اساس ادله خود، بر این باورند که: شارع مقدس، دین خاتم و پایانی خود را – بر مبانی پایدار و ضوابط و روش های خلاق و استوار – چنان تشریع فرموده است که همواره و برای جاودانگی تاریخ – تا روز قیامت - پاسخ گوی نیاز های فردی و اجتماعی متغیر باشند. «نکاح» و «ازدواج » نیز، امری است که (ظاهرا) در تمامی ادیان الهی، با دیده تقدس و احترام به آن نگریسته شده است. و در شریعت اسلام نیز، نهاد خانواده به عنوان مهمترین رکن – و اولین واحد تشکیل دهنده ی - جامعه می باشد که اگر بر پایه رعایت حق الله و حق الناس – که در متن دین مبین، پیش بینی شده - بنا شود دچار تزلزل نخواهد شد. بنا بر دیدگاه نخست؛ به نظر می رسد که احکام (فرعیِ) مربوط به زوجین نیز، مانند برخی دیگر از احکام اسلامی، در اثر تحول شرایط زمان و مکان در مواردی - با رعایت اصول و قواعد ثابته ی فقه اسلامی – می تواند امکان تغییر پیدا کند. این پژوهش، به روش «توصیفی – تحلیلی» انجام شده و نتایج حاصله، حاکی از آن است که حقوق و تکالیف زوجین شامل دو قسم مشترک و مختص(به هریک) است که از مهمترین آنها حسن معاشرت و معاضدت، حق تمکین و اطاعت ، حق نفقه و مهریه و ... می باشد و شارع مقدس برای آنها قواعد و احکامی خاص، را وضع فرموده است. نیز؛ از نگاه نخست، برخی از این احکام، ممکن است، با تعلق به موضوع های جدید – به مناسبت تغییر، در برخی قیود و شرایط؛ اعم از زمانی و مکانی وغیره – و متناسب با مواضیع جدید خود، به احکام جدید متحول شود. از جمله مواردی که امکان تغییر در آن ها؛ در برخی شرایط - و بر پایه ی اصول، قواعد و احکام اسلامی - از هر دو دید گاه، مورد بر رسی قرار گرفته، عبارتند از تمکین ، نفقه، مهریه ، اشتغال زوجه و ... ؛ که با توجه به آیات و روایات مرتبط – و نگاهی به آراء برخی صاحب نظران - در رساله به آن پرداخته شده است.