جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خوارج به عنوان یکی از گروه های موثر در حوادث قرون اولیه هجری، برای نخستین بار در دوره خلافت امام علی (ع) و در جنگ صفین به عنوان یک فرقه مستقل پدیدار گشتند و به مخالفت با حکمیت برخاستند. با انتقال خلافت به امویان، خوارج قیام های متعددی بر ضد بنی امیه برپا کردند. به همین سبب، تحت تعقیب حکام اموی قرار گرفتند و به ناچار فعالیت های خود را به مناطق دور از مرکز خلافت ازجمله مناطق جنوب شرقی ایران و سیستان انتقال دادند. خوارج که در سیستان به کمک مردم بومی این منطقه حدود سه قرن فعالیت های نظامی خود را در برابر امویان و عباسیان ادامه دادند؛ اما در نهایت نتوانستند موجودیت خود را در این منطقه تداوم بخشند و در میان بومیان استحاله شدند. پرسش اساسی این است که چرا تفکر خارجی گری در سیستان پایدار نماند؟ به نظر می رسد، عوامل ناکامی ایشان عبارتند از: رویه خشونت و ترور خوارج، سرکوب آنها توسط امویان، تقدم بازوی مبارزاتی خوارج بر بازوی عقیدتی آنها و ناتوانی خوارج در همسویی با فرهنگ بومی سیستان.

‫چکيده : پژوهش حاضر، اهتمام قرآن کريم به امور اجتماعي و ضرورت انجام اصلاحات براي رفاه زندگي مادي مردم و تأمين معيشت آن‌ها و رفع فساد از جامعه را بررسيده و موانع انجام اصلاحات اجتماعي و رفع فقر، قوميت گرايي، جهل، فساد و ساير بزهکاري‌ها از جامعه اسلامي، را از منظري قرآني شرح مي‌دهد و آياتي چند از قرآن کريم را تجزيه و تحليل مي‌کند. نگارنده در چهار فصل ابعاد مختلف اصلاحات اجتماعي، روش‌ها و راهکارهاي اجرايي آن، موانع اين اصلاحات آثار و برکات ايجاد اصلاحات بر طبق معيارهاي قرآن و سنت را بررسي کرده است. در فصل اول کلياتي از مفهوم لغوي، اصطلاحي و قرآني اصلاح افساد و اجتماع ارائه داده و ديدگاه‌هاي مفسران را در معاني اين واژه‌ها جويا شده است. آن‌گاه جايگاه اصلاح اجتماعي و اقسام آن را در فصل دوم بررسيده و هدف از بعثت انبياي الهي را به نوعي ايجاد اصلاحات اجتماعي قلمداد کرده و ضمن بيان موضعگيري قرآن در خصوص اقامه قسط و عدل در جامعه، بر سيره پيامبر اسلام(ص) و ائمه معصومين( را در اين زمينه تأکيد مي‌کند. نويسنده در ادامه اين فصل انواع اصلاح اجتماعي اعم از اصلاح عقيدتي، اصلاح اخلاقي، اصلاح سياسي و اصلاحات اقتصادي را شرح داده و همه آن‌ها را اسباب رشد و تعالي انسان برشمرده، که هدف غايي از حکومت و سياست و تمام ابعاد فرهنگي و تربيتي دين اسلام محسوب مي‌شود. وي در فصل سوم ابزارهاي ايجاد اصلاحات اجتماعي و ابعاد مختلف آن‌ها را بررسيده و گفت گو، مناظره، موعظه حسنه، امر به معروف و نهي از منکر، جنگ و جهاد و از بين بردن مفسدان و ظالمان را، از راهکارهاي اجرايي اصلاح اجتماعي در قرآن عنوان کرده است. آثار و برکات اصلاحات اجتماعي و موانع اجراي آن، از مباحث پاياني اين نوشتار به شمار مي‌آيد، که با رويکردي قرآني به تجزيه و تحليل آن‌ها پرداخته مي‌شود.