جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫ه‍دف‌ پ‍ژوه‍ش‌ ج‍م‍ع‌ ب‍ن‍دی‌ ک‍اره‍ای‍ی‌ ک‍ه‌ در ای‍ن‌ زم‍ی‍ن‍ه‌ ص‍ورت‌ گ‍رف‍ت‍ه‌ و ب‍ررس‍ی‌ ک‍ش‍ف‍ی‍ات‌ ج‍دی‍د ع‍ل‍م‍ی‌ اث‍ب‍ات‌ ب‍ی‍ش‍ت‍ر اع‍ج‍از ق‍رآن‌ اس‍ت‌ روش‌ پ‍ژوه‍ش‌ ف‍ی‍ش‌ ب‍رداری‌ از آی‍ات‌ و اح‍ادی‍ث‌ و ک‍ت‍ب‌ ت‍ف‍س‍ی‍ر و ع‍ل‍م‍ی‌ اس‍ت‌ ت‍ح‍ق‍ی‍ق‌ ن‍ش‍ان‌ م‍ی‌ده‍د ک‍ه‌ ت‍م‍ام‌ اس‍راری‌ ک‍ه‌ در آف‍ری‍ن‍ش‌ وج‍ود دارد ه‍م‍گ‍ی‌ ب‍ه‌ خ‍اطر وج‍ود اش‍رف‌ م‍خ‍ل‍وق‍ات‌ ی‍ع‍ن‍ی‌ گ‍ل‌ س‍رس‍ب‍د آف‍ری‍ن‍ش‌ اس‍ت‌ ت‍ا ب‍ا اس‍ت‍ف‍اده‌ از ن‍ع‍م‍ت‍ه‍ای‍ش‌، ق‍دم‌ در م‍س‍ی‍ر ت‍ک‍ام‍ل‍ی‌ خ‍وی‍ش‌ ب‍گ‍ذارد و ب‍ه‌ م‍رت‍ب‍ه‌ای‌ ن‍ای‍ل‌ گ‍ردد ک‍ه‌ ه‍ی‍چ‌ م‍خ‍ل‍وق‍ی‌ ت‍وان‌ رس‍ی‍دن‌ ب‍ه‌ آن‌ م‍رت‍ب‍ه‌ را ن‍دارد و آن‌ ح‍اص‍ل‌ ن‍گ‍ردد ج‍ز ب‍ا ع‍ب‍ادات‌ او ک‍ه‌ "و م‍ا خ‍ل‍ق‍ت‌ ال‍ج‍ن‌ والان‍س‌ الال‍ی‍ع‍ب‍دون‌" پ‍س‌ ه‍دف‌ از خ‍ل‍ق‍ت‌، ع‍ب‍ادت‌ اوس‍ت‌ زی‍را ف‍ق‍ط در ع‍ب‍ادت‌ او، خ‍ود را م‍ی‌ی‍اب‍د و ه‍ر ک‍ه‌ خ‍ود را ی‍اف‍ت‌ (م‍ن‌ ع‍رف‌ ن‍ف‍س‍ه‌) او را ی‍اف‍ت‍ه‌ اس‍ت‌ (ف‍ق‍د ع‍رف‌ رب‍ه‌) و ای‍ن‌ ن‍ه‍ای‍ت‌ ک‍م‍ال‌ اس‍ت‌.

‫در دورانى كه شاهد اختلافات شديد فكرى وتضادهاى اساسى بر سر مسائل مختلف هستيم شناخت اهل بيت (ع) وگوش جان به سخنان آن بزرگواران سپردن واقتدا به آنها مى‏تواند راه گشاى خوبى براى حل اختلافات باشد كه لازمه اين كار شناخت حق اهل بيت (ع) وبه جا آوردن وادا كردن آن حقوق است. حقوقى كه حتى در مذاهب وفرقه‏هاى غير تشيّع مذاهب اهل سنت نيز به رسميّت شناخته شده است واز زبان بزرگان آنها نيز در كتبشان نقل گرديده است. از اين رو تحقيقى كه پيش روى شماست پژوهشى است پيرامون بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت كه در آن حقوق اهل بيت (ع) با آيات قرآن معرفى شده وسپس آن حقوق با روايات اهل سنت بررسى شده است. از آن جا كه يكى از راههاى شناخت اهل بيت (ع) شناخت حقوق اهل بيت (ع) مى‏باشد تا از طريق آن كام عطشناك هدايت جويان سيراب شود در تحقيق حاضر بيش از هر چيز به بررسى حقوق آنها پرداخته شده است تا از طريق آن راهكارهاى اساسى براى اداى آن حقوق ايجاد شود. به اعتقاد ما شمول بى‏بديل قرآن ونامتناهى بودن اقيانوس معارف آن در راه تبيين حقوق اهل بيت (ع) وهمدمى اين اقيانوس بزرگ ثقل اكبر در كنار ثقل اصغر - عترت پيامبر (ص) - بهترين سند بر حقانيّت آن بزرگواران وحقوق مسلّم وثابت ايشان كه بر عهده همگان است مى‏باشد. در بررسى اين مباحث با توجه به گستردگى مطالب در كتب تفسير از تفاسير اهل سنت كمك گرفته شده است وروايات مربوط به آيه ويژه آن حق، بررسى شده وذكر گرديده است. در خصوص كيفيت كاوش وحدود بررسى، سعى نگارنده در اين پژوهش بر آن بوده است كه با مطالعه گسترده در منابع مورد نظر نخست آيات مورد نظر در هر كدام از حقوق را استخراج وپس از تفسير لغوى آنها به فراخور ميزان روايات موجود ودر دسترس به تحليل وبررسى اين روايات بپردازد اين تحليل بيشتر ناظر به نقد ديدگاههاى اهل سنت واثبات ديدگاه شيعه مى‏باشد. منابعى كه در طول مطالعات اين پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: 1 - تفاسير قرآن اعم از تفاسير روائى وغير روائى اهل سنت از قبيل الكشاف عن حقايق غوامض التنزيل وعيون الأقاويل فى وجوه التأويل، جامع البيان عن تأويل آى القرآن، الدّر المنثور فى تفسير المأثور، البحر المحيط، الجامع لأحكام القرآن وبرخى تفاسير روائى وغير روائى شيعه از قبيل نور الثقلين، تفسير نمونه، الميزان فى تفسير القرآن، مجمع البيان لعلوم القرآن و... 2 - كتب روائى اهل سنت بويژه كنز العمال، ينابيع المودة و... 3 - كتب روائى شيعه بويژه اصول الكافى، بحار الأنوار و... دهها منابع پراكنده ديگر. دشوارى اصلى تحقيق حاضر كمبود منابع مستقيم بوده است كه علاوه بر نقل حقوق اهل بيت (ع) بررسى روايات را محل عنايت خود قرار داده باشند. در اين جا لازم است به ترتيب اجمالى مباحث اشاره كنيم. پژوهش حاضر حاوى پيشگفتار وچكيده وسه فصل اساسى است كه در مجموع به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق اهل بيت (ع) وبررسى آنها مى‏پردازد. در فصل اوّل: مباحث مقدماتى وتمهيدى چندى از قبيل كليّات پرسشهاى اصلى پژوهش وپيشينه پژوهش مورد نقد وبررسى قرار مى‏گيرد واژه‏هاى كليدى پژوهش نيز در اين فصل بررسى مى‏شوند. در فصل دوم: با نگاهى به ارزش شناخت اهل بيت (ع) وحقوق آنان عناوين حقوق اهل بيت (ع) در روايات معرّفى گرديده وبيان شده است. در فصل سوم: اين نوشتار كه به بررسى حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد شامل 4 گفتار است كه در هر كدام از آنها يكى از حقوق اهل بيت (ع) از ديدگاه اهل سنت به شرح ذيل بررسى مى‏شود. 1 - حق مودّت ودوستى اهل بيت (ع): اين گفتار بر آن است كه اثبات كند منظور از القربى در آيه مودّت خويشان نزديك واهل بيت پيامبر (ع) مى‏باشند. 2 - بررسى حقوق مالى: در قرآن اموالى براى اهل بيت (ع) مشخص گرديده كه متعلّق به آنهاست اموالى از قبيل خمس، فى‏ء، انفال كه با شرح اين مباحث از ديدگاه اهل سنت اين حقوق براى اهل بيت (ع) اثبات مى‏شود. 3 - حق امامت ورهبرى: اين گفتار با تشريح مباحث امامت در آيات ولايت به اثبات اين حق از ديدگاه اهل سنت مى‏پردازد. 4 - حق وصايت ووراثت اهل بيت (ع): كه طى دو مبحث حق وصايت وحق وراثت ضمن بيان آيه وراثت كتاب به ارائه ديدگاههاى اهل سنت در اين مورد وبيان روايات مربوط به وصايت مى‏ پردازد وبه اين ترتيب حقوق اهل بيت (ع) در ديدگاههاى اهل سنت بررسى وتشريح مى‏گردد.