جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

---

‫اين پايان‌نامه با موضوع«پژوهشي فقهي در ورزش» تدوين گرديده که در آن ورزش را از منظر فقه مورد بحث و تحقيق قرار مي‌دهد و از آن جهت که عمده ورزشهاي رايج در اين زمان به صورت مسابقه صورت می‌گیرد و از طرف ديگر در فقه عنواني به نام ورزش مورد بحث قرار نگرفته و فقط روايات و احاديث و آيات در موضوع مسابقه وارد شده، و به عنوان موضوع(سبق و رمايه) در کتب فقهي ما مورد کنکاش قرار گرفته، به همین منظور ما نيز به حد توان و وسع خود با تحقيق و نگاه به کتب مختلفي که در اين زمينه تأليف گرديده به جمع آوري مطالب در اين موضوع از منظر فقه پرداخته‌ايم. هدف از تحقيق و گردآوري در اين موضوع بر اين بود که، اولاً نظرات علما و فقها را به طور مختصر در اين زمينه جمع آوري کنيم به صورتي که اگر کسي کلياتي در موضوع ورزش از منظر فقه را بخواهد مورد مطالعه قرار دهد، همه به صورت سر جمع در يک جا موجود باشد و فتح بابي براي تحقيقات بيشتر و جامع تر در اين زمينه براي پژوهشگران و طالبين علم بشود و نيز به برخي از سؤالات فقهي که براي خود محقق در زمينه حرام يا مباح بودن بود جواب داده شود. از جمله امتيازات اين تحقيق را مي‌توان اينگونه ذکر نمود که اينجانب با تفحص و مطالعه و دقت در کتابهايي که در اين زمينه نوشته شده کسي را نديدم که کتابي جامع در اين باب نوشته باشد به اين معنا که اين کتب يا فقهي نيست و يا اگر در باب فقه است، پا را فراتر از سبق و رمايه‌اي که اکثر کتب فقهي در آن مقداري بحث نموده‌اند چيزي ديگر نوشته نشده بدین جهت اين تحقيق براي کسي که بخواهد در زمينه ورزش از منظر فقه مطالبي را بياموزد مي‌تواند مفيد باشد. در اين جا به رئوس کلي مطالب تدوين شده اشاره مي‌کنم: ابتدا مقدمه‌اي درباره اهميّت و ضرورت ورزش و هدف از ورزش و پس از آن در فصل اول به کليات که در دو بخش تدوين گردیده با عنوان: بخش اول: مفهوم و دیرینه و آثار ورزش پرداخته‌ايم که در آن به تعريف ورزش و ورزش در آيات و روايات و کلام بزرگان و بخش دوم به مفهوم مسابقه و قمار در ورزش پرداخته‌ايم. و در فصل دوم به بررسي موضوعي و حکمي ورزش پرداخته که در بخش اول آن به موضوع شناسي و بررسي فقهي ورزش، سبق و رمايه نظرات علماي شيعه و سني، رابطه ورزش با لعب و لهو و لغو و قمار، رابطه مسابقه با جعاله و اجاره و انواع مسابقه پرداخته‌ايم و در بخش دوم آن به تحول و روز آمدي ورزش با توجه به زمان و مکان و نظرات علما نسبت به آن و نتيجه‌گيري از آن پرداخته‌ايم.

‫حج، مراسمي است که جزء فروعات دين اسلام محسوب مي‌شود، اما آثار فردي و اجتماعي فراواني در ابعاد عرفاني، اخلاقي و اجتماعي از خود برجاي مي‌گذارد. حج از پشتوانه ديني بسيار غني برخوردار بوده و مناسک آن به‌صورت شفاف در متون ديني، به‌ويژه قرآن کريم، ذکر شده است. ما در اين پژوهش ابعاد فقهي حج را در آيات قرآن بررسي کرده‌ايم. عزيمت براي حج اگرچه همراه با سختي، اذلال نفس، دوري از خانواده، و همچنين مستلزم فاصله گرفتن از عادات و لذت‌هايي است که با آن‌ها خو گرفته‌ايم، اما در نهايت به آثار و فضايل ارزشمندي مانند تقويت روحيه انفاق، بالارفتن تحمل در برابر سختي‌ها، تواضع، همنشيني با فقيران و ضعيفان، عبادت، و رياضت نفس ختم مي‌شود. خانه کعبه که به تعبير قرآن اولين مکان بنا شده براي عبادت بندگان خداوند مي‌باشد، محل برگزاري مناسک حج است. مجموع بررسي آيات قرآن درباره موضوع حج نشان مي‌دهد که مراسم حج بر کساني که از توانايي مالي لازم برخوردار هستند، واجب است؛ علاوه بر استطاعت مالي، ساير شرايط وجوب حج شامل بلوغ، عقل، حريت، امکان مسير و خالي بودن آن از موانع، مي‌باشد. زمان برگزاري مراسم حج در روزهاي خاصي از سال تعيين گرديده، و در غير زمان‌هاي معلوم، پذيرفته نيست. کارکردن حاجي در ايام حج براي طلب روزي حلال مانعي ندارد. همچنين در آيات قرآن، به ياد خدا و ارتباط با او در ايام حج، خصوصاً روز يازدهم، دوازدهم و سيزدهم ماه ذي‌حجه توصيه شده است. سعي بين صفا و مروه، رمي جمرات، و تقصير براي زنان، و حلق براي مردان از واجبات حج است. همچنين صيد حيوانات، چه حلال گوشت و چه حرام گوشت، در حال احرام ممنوع بوده، و تعرض به کسي که در خانه خدا پناه گرفته، حتي اگر کافر باشد، نيز حرام است.

‫ارتداد که در اصطلاح فقهي به‌معناي "کفر پس از اسلام" مي‌باشد، داراي سه رکن اختيار اسلام، انکار و رد اسلام، و اختيار کفر است. فقهاي اماميه و ساير مذاهب اسلامي، هر کدام در مقام بيان اسباب ارتداد، به موارد مختلفي اشاره کرده‌اند، که از مجموع آن‌ها مي‌توان شش عامل اصلي را استخراج نمود، که عبارت است از: نفي اصل وجود خدا؛ نفي يگانگي خدا؛ نفي اصل رسالت و تکذيب پيامبر اسلام(؛ انکار ضروري دين؛ سبّ و دشنام دادن و نيز قذف به خدا، رسول خدا و دين حق؛ هنک حرمت محترمات و مقدسات اسلام به‌عنوان محارب فرهنگي و مفسد في‌الارض. همچنين براي اثبات ارتداد نيز در آموزه‌هاي اسلامي به پنج راه اقرار، شهادت عدلين، مؤمنين عدول، رفتار يا گفتار کفرآلود، و علم قاضي اشاره شده است. بر اين اساس، حکم امام خميني( درباره اعدام سلمان رشدي، از حمايت مباني متعدد فقهي برخوردار است؛ زيرا عناويني مانند مرتد فطري، سابّ النبي، هتاک به محترمات دين، مفسد في‌الارض و محارب فرهنگي بر او بار مي‌شود. علاوه بر اين موارد، حکم امام يک حکم حکومتي تلقي مي‌گردد که بر اساس دلايل عقلي و نقلي، در عصر غيبت امام زمان(، صدور چنين احکامي از اختيارات حاکم اسلامي عادل مي‌باشد. همچنين اگر حکم اعدام مرتد فطري را جزء "حدود" بدانيم، حاکم اسلامي بر اساس آيات و روايات و قواعد فقهي، موظف است که اين حد را به‌عنوان حکم قطعي خدا اجرا نمايد. چنان‌که در سيره پيامبر اسلام(، اهل بيت(، و علما در طول تاريخ اسلام، نظاير چنين احکامي به‌وفور صادر شده است. آن‌چه موجبات صدور چنين حکمي را عليه رشدي فراهم نمود، انتشار کتابي از او بود که در قالب يک رمان، به نفي توحيد الهي و رسالت پيامبر اسلام( پرداخته است. سبّ النبي، نسبت روابط نامشروع جنسي به پيامبر، و هتک قرآن، وحي، جبرئيل، ياران و همسران پيامبر از ديگر موارد اين کتاب است.