جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این رساله، تحت عنوان انسان شناسی ملاصدرا است. لذا ابتدا به جایگاه انسان شناسی، حوزه های مختلف آن و مبانی انسان شناسی ملاصدرا پرداختیم و رهاورد این بحث چنین شد که انسان شناسی ملاصدرا در حوزه های دینی، عرفانی و فلسفی می باشد. آنگاه ساحات وجودی انسان و این که انسان تلفیقی از نفس و بدن است، مورد مطالعه قرار گرفت. در ادامه ویژگیهای نفس انسانی بدین نحو از دیدگاه صدرا بیان می شود که در فلسفه وی، نفس انسانی جوهری بسیط و مجرد است که جسمانیه الحدوث و روحانیة البقاء می باشد واین حرکت جوهری است که زمینة تکامل نفس را فراهم می سازد. در مرحله بعد به بحث از قوای ادراکی انسان، پرداخته شد که از نظر صدرا تمام قوای ادراکی انسان مجردند لذا فناناپذیرند. سپس سخنی از عوامل سازندة انسان به میان آمد که همان علم و عمل و ملکات می باشند و در پایان به مساله سعادت انسان پرداختیم و به این نتیجه رسیدیم که از نظر صدرا سعادت به دو قسم حقیقی وغیر حقیقی تقسیم می شود و سعادت حقیقی همان مرحلة فناء فی الله می باشد که پس از جدایی نفس از بدن حاصل می شود.

چهار دیدگاه در حقوق کودک وجود دارد: 1 اشیائی بی اختیار و فاقد حق 2 حیواناتی که تنها حق خوراک، مسکن و پوشاک دارند. 3 انسان هایی با حقوق مطلق و غیر محدود4 انسان هایی که علاوه بر حقوق اولیه، از حق تصمیم گیری، آزادی بیان و عقیده نیز برخوردارند اما این حقوق مطلق و غیر محدود نیستند. اسلام از دیدگاه اخیر حمایت می کند. از جمله حقوق کودکان حق پرسش است. این حق، مسئولیت پاسخگویی را به دوش اولیاء و مربیان قرار می دهد. دو روش عمده در پاسخگویی وجود دارد: اطلاع رسانی مستقیم و آموزش پردازش اطلاعات. فلسفه برای کودکان از روش دوم حمایت می کند. نقد و بررسی آن مسبوق به آشنایی دقیق با این برنامه ی آموزشی است. متیولیپمن مؤسس فلسفه برای کودکان، استاد فلسفه در سال 1968 با دغدغه ی یافتن روشی برای آموزش استدلال به کودکان مطالعاتی را آغاز کرد. در سال 1969 اولین کتابش را نوشت و سه سال تحصیلی آن را به طور آزمایشی در مدارس گوناگون تدریس کرد. رشد بی سابقه ی کودکان در منطق و استدلال او را به ادامه ی نظریاتش تشویق کرد. پس از آن برای پایه های مختلف تحصیلی کتاب داستان و راهنمای معلم نگاشت و در بسیاری از کشور ها با برپایی همایش ها، کارگاه ها و سخنرانی ها به بسط ایده اش پرداخت. از فلسفه برای کودکان شاخه های دیگری با همین نام یا نام های مشابه منشعب شده است. برنامه ی فلسفه برای کودکان رویکردی کاوش مآبانه در امر تعلیم و تربیت کودکان است. آموزش تفکر در این برنامه ی درسی به عنوان یک سیستم آموزشی بر دو دسته عناصر مرتبط به هم مبتنی است. منابع آموزشی و عناصر تحقق بخش هدف کلی در پرورش تفکر در این برنامه تربیت شهروندانی متفکر برای جامعه ی مردم سالار است. مهارت هایی را کودکان در حوزه های مختلفی کسب می کنند که مهمترین آن ها عبارتند از: تشخیص امور بدیهی، کشف تناقض، فرضیه سازی، کسب نتایج معتبر، توسل به ملاک در داوری ، انعطاف پذیری، سعه ی صدر، خود اصلاح گری، حساسیت به زمینه و .... به منظور استفاده از این برنامه ی آموزشی، نقد و بررسی آن در جهات سه گانه ی مفهوم سازی از فلسفه، کارآیی و اثر بخشی این برنامه برای دستیابی به اهداف مورد نظر و نقد و بررسی روش آموزش از حیث نتایج و پیامد هایی که دارد، ضروری است. در این الگو فلسفه در معنای تفکر فلسفی برروی مفاهیمی که فلسفی تلقی می شوند، به کار می رود. مفهوم سازی لیپمن از اخلاق و منطق به عنوان شاخه هایی از فلسفه مبهم است . آنچه از مهارت های کسب شده به دست می آید، پرورش تفکر منطقی و رفتار ارتباطی است . این برنامه به دلیل حصر فلسفه در پرورش مهارت تفکر منطقی بر تحویلی نگری استوار است. توجه لیپمن به زمینه مند بودن تجارب کودکان و کثرت گرایی حاصل از آن، در این برنامه سمت و سویی رو به نسبیت گرایی و شکاکیت ایجاد کرده است و پرهیز از آن ها موجب رخنه در مقام عمل و نظر شده است و البته این خلل ها قابل رفعند؛ اگر به کودکان مدل پژوهشی ای را بیاموزیم که بر طبق آن از نسبیت گرایی گذر کرده و به دیدگاه واحدی برسند. انتقاد شدید لیپمن از برنامه های درسی که مبتنی بر آموزش مستقیم به کودکان و محفوظات است، به ویرانی مباحثات کلاسی و در نتیجه به ویرانی فلسفه برای کودکان می انجامد. نادیده گرفتن تفاوت های جنسی در این برنامه با زمینه مندی آن ناسازگار است. اجرای فلسفه برای کودکان در ایران با بستری مناسب مواجه است؛ اما فرهنگ وابسته بودن آن، هماهنگی با فرهنگ و اعتقادات اسلامی در ایران را ضروری می سازد. این هماهنگی به پژوهشی روشمند، مطالعات میان رشته ای گسترده، فرایند عملیاتی استوار نیازمند است وتدوین متون داستانی بر پایه ی مطالعات عمیق فلسفی و تغییر آن ها به تناسب سن و جنس کودکان و بر مبنای پیش فرض های جامعه ی اسلامی، آداب و رسوم قومی و محلی، زبان و ادبیات فارسی، در جهت گیری ای به دور از نسبیت گرایی و شکاکیت ، بایسته است. آموزش مربیانی آشنا به آداب تعلیم و تعلم دراسلام، دارای مهارت کافی در علم منطق، آزاد اندیش، صمیمی، راز دار، حلیم و بردبار و مسلط بر حرکات اعضا و جوارح به منظور تسهیل بحث های کلاسی لازم و ضروری است. قبل از هر چیز رفع موانع و محدودیت های مطالعاتی و اجرایی در الویت قرار دارند.

چکیده تعاریف ملاصدرا از ایمان در آثار او متنوع و متکثر و گاهی به ظاهر متعارض اند. این تکثر و تعارض، جستجوی روش وی در این مسأله را ضروری می نماید. ملاصدرا به دسته بندی آراء گذشتگان در تعریف ایمان می پردازد. او عناصر مطرح شده در تعاریف را تفکیک می کند و مفهومی محوری در میان آنها جستجو می کند. این مفهوم محوری از نظر وی «علم» است. در مرحله بعد او علم و سایر عناصر تفکیک شده را در شبکة مفهومیِ منسجمی تلفیق می کند. وی با بهره گیری از ابزارهای معنی شناختی نظرگاه ها را تلفیق می کند و فرا دیدگاهی نو از مفهوم ایمان ارایه می کند. این روش در مطالعه مفهوم ایمان آثار ملاصدرا قابل کاربرد است. چنین مطالعه ای در بررسی روابط مفهومی ایمان با علم به کشف شبکه گستردة مفهومی ای متشکل از علم، معرفت، کفر، جهل، حکمت، عقل، تصدیق، یقین، برهان و حیات می انجامد. در بررسی روابط مفهومی ایمان و عمل نیز، اعمال جوارحی و اعمال جوانحی همچون زهد، حبّ، عدالت و شرح صدر، شبکه معنایی مرتبط دیگری را تشکیل می دهند. بررسی مبانی و نتایج انسان شناختی ایمان تکمیل کنندة اضلاع مختلف مطالعة «ایمان از دیدگاه ملاصدرا» است. از نظر ملاصدرا ایمان و معرفت نفس لازم و ملزوم اند. سعادت و شقاوت انسان ارتباط مستقیم با ایمان دارند. ایمان اختیاری و موهوبی است. حرکت ایمانی و حرکت جوهریِ نفسِ انسان یک حقیقت اند. و مراتب انسان متناظر با مراتب ایمان است

هدف از این پژوهش بیان موضوع ابتلاآ و آزمایش از منظر نهج البلاغه ، همچنین بررسی و تبیین ارتباط بین خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه پیرامون این موضوع بیان تاثیر تربیتی و روحی ابتلاآ در زندگی انسان است روش نمونه گیری : در تهیه و تدوین این رساله از آیات قرآن و تفاسیر معتبر و همچنین نهج البلاغه ، و بیانات و سخنان گهربار ائمه معصومین (علیهم السلام ) که در منابع معتبر موجود است استفاده گردیده است روش پژوهش : موضوع مورد تحقیق به روش کتابخانه ای تهیه و تدوین شدهاست . جمع آوری مطالب با مطالعه کتب و منابع مربوطه و نرم افزارهای موجود و فیش برداری از تفاسیر معتبر و کتب حدیثی ، صورت پذیرفته است طرح پژوهش : ابتدا کلیات بصورت تعاریف لغوی و اصطلاحی و سپس موضوع کلی آزمایش و ابتلاآ، انواع آزمایش ، زمینه های آزمایش و ابتلاآ، فلسفه آزمایش و ابتلاآ و در نهایت ره آوردها و نتایج آزمایش و ابتلاآ مورد تحقیق و بررسی واقع شده است نتیجه کلی : آزمایش و ابتلاآ در تمامی وجوه زندگی انسان جلوه و نمود دارد. چه امور سیئه و چه امور حسنه ، لذا بر عهده انسان است که در تمامی امور صبر را پیشه خود سازد و شکر نعمتهای الهی را بجا آورد

کشف و شهود به عنوان منبعی از منابع معرفتی، رابطه آنها با عقل تعاضد است و از نظر عرفا راه رسیدن به حاق واقع تنها علوم کشفی است. اما حکما، فاصله میان عقل و دل را تقلیل داده اند و به هم افق بودن آنها اذعان نموده و حتی راه دل را قوی تر دانسته اند. حقانیت و معرفت زایی کشف و شهود با ادله ی نقلی و عقلی قابل اثبات است و در واقع مراد از علمی که در قرآن مطلوب است، همان علوم کشفی است انسان دارای جایگاه ویژه ای در عرفان اسلامی می باشد و انسان با توجه به این که نفحه ی ربانی می باشد تمامی حقایق در قلب او نهفته است، به طوری که اگر موانع و حواجب از روی دل برداشته شود به حقایق هستی دست پیدا می کند. ولی مکاشفات عرفا به صورت مطلق واقع نما و دارای عصمت نیستند؛ اختلاف نظر آنها با هم دیگر شاهد این مدعا است لذا کشف و شهود هم، مثل بقیه ی منابع معرفتی، باید میزان و منطقی داشته باشد تا به وسیله ی آن، صحیح از سقیم تمیز داده شود. بزرگان از عرفا به این امر حیاتی توجه نموده و موازینی را به عنوان منطق کشف و شهود بنا نهاده اند. آنان سه میزان را به عنوان موازین سنجش مکاشفات و مشهودات معرفی نموده اند که عبارتند از «میزان عام» که عبارت است از قرآن و سنت و «میزان خاص» که عبارت است از مرشد کامل و سومی «عقل» است که عبارت از ملکه ای می باشد که بعد از تزکیه ی دل، از علوم عقلی و فلسفی حاصل می گردد. عرفا جهت اصرار بیشتر بر حفظ سالکان از حیرت و سردرگمی، به واردات و خواطر قلبی هم پرداخته اند و خواطر را به الهی، ملکی، نفسانی و شیطانی تقسیم نموده اند و موازین و شاخصهایی جهت تمیز آنها ذکر نموده اند و حتی بعضی از عرفا مثل ابن عربی، به صورت موردی هم به بعضی از کشف نماها اشاره نموده اند

در همه ادیان ، مسئله قیام مصلحی غیبی یکی از اصول مسلم مذهبی شناخته شده و تمام اقوام جهان در انتظار یک رهبر بزرگ انقلابی به سر می برند که هر کدام او را به نامی مینامند روش نمونه گیری روش پژوهش : از روش کتابخانه ای و مطالعه و فیش برداری از منابع و تجزیه و تحلیل آنها استفاده شده که در این راستا برای دستیابی به حداکثر منابع به کتابخانه مرکزی کتابخانه دانشکده الهیات دانشگاه تهران - کتابخانه دانشگاه آزاد - انجمن حکمت و فلسفه پژوهشگاه علوم انسانی - موسسه ادیان و مذاهب - کتابخانه کلمییان تهران مراجعه شد طرح پژوهش : این رساله در سه بخش تدوین گردیده است که هر بخش دارای عناوین متعددی راجب موضوع مورد بحث می باشد نتیجه کلی : اعتقاد به مهدی (عج ) تنها نشانگر یک باور اسلامی با رنگ خاص دینی نیست بلکه افزون بر آن عنوانی است برای خواسته ها و آرزوهای همه انسانها، کیش ها و مذاهب گوناگون ، همچنین بازده الهام فطری مردم است که با همه اختلافشان در عقیده و مذهب دریافته اند که برای انسانیت روی زمین "روز موعود" خواهد بود

این پژوهش از رهگذر ترجمه و تحقیق کتاب نزهة الناظر فی الجمع بین الاشباه و النظائر علاوه بر اینکه در پی معرفی این کتاب و نظرات فقهی آن است متضمن مقایسه آرای آن با نظرات امام خمینی نیر می باشد. نتیجه کلی : فقهای عظیم الشأن باچه دقت و ظرافت خاصی مسائل فقهی را مورد بررسی قرار داده و فتوی می دهند.‬

در این پایان نامه اعتبار عقل از نظر قرآن کریم موردبررسی قرار گرفته و از این موضوعات بحث شده است:اعتبار عقل و تفکر، حقیقت و معانی عقل در دیدگاههای گوناگون، اولوالالباب از دیدگاه قرآن، ارزش تفکر درقرآن، معرفت حقیقی در دیدگاه قرآن معرفت عقلی است، و جایگاه بی عقلان در دیدگاه قرآن.

آموزه های ناب دین، به جهت هماهنگی با نظام تکوین و تشریع؛ از مطلوبیت و کارآیی فراوانی در عالم برخوردارند؛ به هعمین جهت، همواره مورد سواستفاده و تعدی بوده اند. از جانب دیگر، اندیشه های انحرافی، هیچ گاه با عناوین باطل خود به میدان نیامده و همیشه در پناه ظواهری از دین، مخفی بوده اند. گاهی نیز به سبب غفلت یا اشکال در مبانی، انحراف هایی صورت گرفته است. تمسک به سه واژة انتظار، عقیده و آسیب، عنوانی را پدید آورد که موضوع این پژوهش گردید؛ و تلاش شد در یک پژوهش تحلیلی توصیفی، آسیب های کلامی که فرهنگ مهدویت و انتظار امام دوازدهم شیعیان را در معرض خطر قرار داده اند، بررسی شوند. از این رو در یک سیر منطقی، آلت ها و آسیب هایی که در منشأ (روایات مطرح کننده تفکر انتظار مهدی موعود(عج یا در نگرش علما و اندیشمندان (به عنوان مبلغان و بررسی کنندگان این عقیده) یا در متدینین (به عنوان پیروان و معتقدان این ایده) روی داده و یا توسط غیر شیعیان، القاء گردیده، مورد توجه قرار گیرند. از این مطالعه و بررسی، شناسایی و علت یابی و نیز در حد امکان، درمان آسیب ها به منظور پالایش اندیشة رایج در جامعه در مورد امام عصر(عج)، مورد نظر بوده است؛ و این مزیت بحث کلامی، که ریشه ها، مبانی و لوازم آسیب ها، از منظر عقل و به شیوة تحلیلی، مورد کاوش قرار می گیرند، مدنظر قرار گرفته است. خلاصه آن که انتظار، عقیده ای منتج به عمل، بلکه لازمة آن است و هرگونه ایستایی فردی، اجتماعی و یا عدم عمل به احکام شرع مقدس، در دوران غیبت امام زمان(عج) در نیل به اعتقاد صحیح، باید دارای ویژگی های ذیل باشد: - مراجعه به کارشناسان و خبرگان دین؛ منفعل نبودن در برابر هر تفکر یا شخص مدعی انتساب به حضرت؛ سکوت در برابر آنچه محتمل است ولی قطعی نیست؛ سعی در کسب معرفت نسبت به واسطة فیض تکوینی و تشریعی؛ و داشتن انتظاری فعال و اصلاح گر.

رضی الدین علی بن موسی بن جعفر طاووس حسنی (589-664) از عالمان پرنفوذ شیعه در قرن هفتم است که در زمینه های مختلف صاحب رأی بوده و شخصیت او جاذبه های فراوانی دارد و آرای او در زمینه های گوناگون جالب است. روحیه ی عرفانی و عبادی سید، مهمترین بعد از شخصیت اوست که بر تمام دیگر ابعاد ذهنی و شخصیتی او سایه افکنده است. در باب کلام، هر چند که او رسماً موضعی ضد کلامی (به ویژه کلام عقلی) دارد و ورود به کلام را چندان خوشایند نمی دارد، عملاً وارد این حوزه شده است و در باب های مختلف کلام آرایی دارد. او بیشتر به کلام نقلی تمایل دارد و به جای استفاده از استدلال عقلی، کلام نقلی را می پسندد. از همین رو، او در باب خداشناسی، به خداشناسی فطری قایل است و وجود خدا را امری فطری و بی نیاز از استدلال می داند. او در باب خداشناسی اندیشه ای کاملاً تنزیهی دارد. ابن طاووس در باب اسماء و صفات الهی کم تر وارد شده و بر پایه ی همان روحیه ی عبادت خود، در باب توحید عبادی مطالبی دارد. در بحث جبر و اختیار، سید به شدت از اختیار دفاع می کند و به نظر می رسد از نظریه ی امر بین امرین دور شده است. سید نبوت را به دلیل نقص دستگاه شناختی انسان و اتمام حجت، امری ضروری می داند. از منظر او انبیا از همه ی گناهان و خطاهای عمدی و سهوی معصوم هستند، اما علم انبیا محدود است و وحی نیز به انبیا اختصاص *. امامت مهمترین بخش اندیشه کلامی ابن طاووس است و در این باب حقیقتاً قوی و چیره دست است و از امامت خوب دفاع می کند. او هم در استدلال بر امامت اهل بیت و هم در نقد استدلال مخالفان و هم در پاسخ به اشکالات آنان تلاش کرده و مواضع علمی محکمی دارد. مهدویت و آخر الزمان شناسی، باب دیگری از اندیشه ی کلامی اوست. وی هر چند مباحث مربوط به مهدویت را به خوبی تبیین کرده است، کتابی در ملاحم و فتن دارد که چندان معتبر نیست. ابن طاووس از ایمان تعریفی ارجایی ارائه کرده و عمل را جزو ایمان نمی داند. بر همین اساس او مرتکب کبیره را لازم العقاب نمی داند، چه رسد به اعتقاد به خلود او در آتش.