جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫چکيده : در اين نوشتار به بيان آثار مهّم سياسي، اقتصادي، سياسي، اعتقادي، اخلاقي، جسمي و نفساني برخي عبادات همچون: نماز، روزه، خُمس، زکات و نقش آن ها در جامعه اسلامي پرداخته شده است. نگارنده به همين منظور کوشيده تا موضوع را در شش فصل تبيين ساخته و به مخاطَب انتقال دهد. او در فصل اوّل مباحثي مقّدماتي در زمينه مفهوم لغوي و اصطلاحي و نيز قرآني و فقهي عبادت، معناي جامعه، قوم، ملّت، قبيله، امّت، قريه، شهر و همچنين معناي عرفي عبادت را ارائه کرده و سپس در فصل دوم مراتب و اقسام آن را بيان مي دارد. وي عبادت را به اعتبار نوع معبود به عبادت خدا و شيطان و به اعتبار نوع آن به عبادات واجب، مستحب، بدني و عبادات ها و واجبات مالي تقسيم کرده است. در فصل سوم وي با اشاره به آثار اخلاقي و اعتقادي عبادت و نقش عبادات مهّمي همچون: روزه، نماز، امر به معروف و نهي از منکَر، زکات، خُمس، جهاد و حج را در کسب تهذيب نَفس و تقويت اعتقادات افراد وارسيده است. نگارنده در فصل چهارم به آثار سياسي عبادت توجّه کرده و ضمن بررسي ظرفيّت سياسي يک امّت به ويژه امت اسلامي، تأثيرهاي سياسي عباداتي مانند نماز، امربه معروف و نهي از منکَر، حج، خُمس و زکات را در ايجاد ظرفيّت هاي سياسي، کسب وحدت اسلامي، حفظ نظام اسلامي و انسجام مسلمانان تجزيه و تحليل کرده است. در فصل پنجم وي به تبيين آثار اقتصادي عبادات مذبور به ويژه خُمس و زکات در ايجاد تأمين اجتماعي گسترده و رفاه خانواده براي قشرهاي آسيب پذيراشاره کرده و تأثير آن ها براي تحصيل مصلحت امّت اسلامي و آثار عبادات ديگر را براي بسط برکات الهي و افزونيِ نعمت‌هاي خداوند در جامعه اسلامي بررسي مي کند. او در فصل ششم و پاياني آثار جسمي و نفساني عباداتي همچون: روزه و نماز را تبيين کرده و تأثير عبادات اخير را در سلامت جسم و آرامش روحي، با توجّه به آيات و روايات و اطّلاعات علمي و جديد امروزي ذکر کرده است. وي همچنين مي کوشد تا مفهوم عبادت را تعميم داده، هر عملي را که منجر به کسب منفعت براي جامعه اسلامي و با هدف تقويت آن باشد، عبادت دانسته و تقسيم‌بندي او از عبادات بر حسب نوع آن ها نيز به همين منظور صورت پذيرفته است.

‫نويسنده در اين پژوهش، ابعاد سياسي و اجتماعي نهضت امام حسين(ع) در فروپاشي حکومت بني‌اميه و اصلاحاتي که آن حضرت با شهادت خويش در جامعه آن روز و پس از آن ايجاد نمود؛ و نيز ابعاد مختلف سياسي، اجتماعي نهضت حسيني را در پنج فصل بررسي کرده و به برخي از شبهه ها در اين زمينه پاسخ گفته است. وي در مقدمه به تبيين معناي ثوره (انقلاب)، اصلاح و اصلاح حسيني و نيز به معرفي اجمالي شخصيت امام حسين(ع) پرداخته است. فصل اول به معرفي دولت امويان و ويژگي‌هاي حکومت آنان از منظر سياسي و اجتماعي اختصاص يافته و مفاسد اين حکومت و علت موضع‌گيري جهادي امام حسين(ع) در قبال اين حکومت بررسي شده است. فصل دوم به بيان مشروعيت انقلاب و نهضت حسيني پرداخته و تشکيل انقلاب حسيني( از سوي امام معصوم(س) به منظور جلوگيري از انحراف حکومت و اجتماع را از مهم‌ترين ويژگي‌هاي نهضت حسيني قلمداد نموده و ماهيت و حقيقت نهضت امام حسين(ع) را بررسي کرده است. آثار و نتايج انقلاب حسيني برحيات سياسي و اجتماعي امت اسلام، بررسي پيامدهاي اين انقلاب بزرگ، از جمله قيام مختار ثقفي، قيام اهل مدينه، قيام توابين و ساير قيام‌هاي شيعي که به سقوط امويان منجرشده بود از موضوعات فصل سوم پژوهش را تشکيل مي‌دهد. در فصل چهارم از منظري اخلاقي و تربيتي به قيام امام حسين(ع) نگريسته شده و در فصل پنجم نيز برخي از شبهه هاي فکري در زمينه اين قيام مطرح و به آن ها پاسخ داده شده است. نويسنده از جمله اهداف والاي امام حسين(ع) را در قيام خود،" دفاع" عنوان نموده و ادعاهاي برخي از مستشرقين را مبني بر اين که انگيزه امام حسين(ع) از قيام خويش به دست گرفتن خلافت و حکومت بوده است؛ نقد مي‌کند.