جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تربیت یکی از مباحث مورد توجه ادیان و مکاتب مختلف در طول قرون و اعصار بوده است. تربیت ابعاد مختلفی را داراست که یکی از مهمترین این ابعاد، بعد تربیت اجتماعی است. برای تربیت اجتماعی نیز بهترین دوران، دوران کودکی است. زیرا این دوران زمان و فرصتی بسیار مناسب برای انواع یادگیری‌های اجتماعی است و روند اجتماعی شدن در سالهای کودکی از سرعت بیشتری برخوردار است. اسلام به عنوان دین کامل و اکمل، آیین الهی زندگی انسان است که از آموزه‌های آیین می‌توان به عنوان منبعی ارزشمند و کارآمد برای استخراج و تبیین مفاهیم و مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت استفاده نمود. براین اساس هدف این پژوهش «تعیین مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت اجتماعی فرزندان در دوره کودکی اول و دوم (از تولد تا هفت سالگی و از هفت سالگی تا چهارده سالگی)» است.پس از تحقیق و جستجو در منابع اسلامی، از جمله: قرآن و سنت و منابع آکادمیک، از جمله: علوم اجتماعی و علوم روانشناسی (روانشناسی تربیتی و رشد) و علوم تربیتی، با روش توصیفی ـ تحلیلی، به مفهوم و تقسیمات،مراحل و عوامل و موانع و روشهای کاربردی تربیت اجتماعی کودک، رسیدیم.در فصل مراحل تربیت اجتماعی کودک، به بیان مفهوم و تقسیمات مراحل تربیت و بعد به مفهوم مراحل تربیت اجتماعی، مفهوم و مراحل رشد اجتماعی پرداخته شده است.در فصل عوامل تربیت اجتماعی کودک، از مفهوم عوامل تربیت گفته شده وآن را به عوامل مادی و فرامادی که هر کدام به درونی و بیرونی تقسیم میشود، تقسیم کرده‌ایم. و عوامل تربیت اجتماعی کودک را به صورت زیر بیان کرده‌ایم:1ـ مادی درونی: رشد بدنی، سلامت، هیجان.2ـ مادی بیرونی: خانواده، همسالان، مدرسه، بازی، وسایل ارتباط جمعی، اجتماعات نهادها و موسسات.3ـ فرامادی درونی: فطرت، الهامات خوب و بد در نفس، وجدان، اراده، ایمان.4ـ فرامادی بیرونی: ربوبیت خدای متعال، رهبران الهی، وحی تشریعی، فرشتگان.در فصل موانع تربیت اجتماعی کودک، از مفهوم موانع تربیت گفته شده و آن را به موانع مادی وفرامادی که هر کدام به درونی و بیرنی تقسیم میشود، تقسیم کرده‌ایم و موانع تربیت اجتماعی کودک را به صورت زیر بیان کرده‌ایم:1ـ مادی درونی: بیماری و نقص‌های بدنی کودک2ـ مادی بیرونی: خانواده متزلزل، دوستان نامناسب، اعتدال در حمایت عاطفی، دخالت و توقع بیجای والدین، رسانه‌های گروهی و کودک، فقر.در فصل روشهای کاربردی تربیت اجتماعی کودک، در مجموع به شش روش الگویی، پیشگیری و کنترل، تشویق، تنبیه و تعلیم دست یافتیم و توصیه‌هایی درضمن این روش‌ها به اولیاء و مربیان تربیت درجهت استفاده و بهره‌مندی از این روش‌ها درتربیت اجتماعی کودک ارائه دادیم.

دین اسلام که اساس دعوت خود را بر برهان و دلیل و منطق نهاده است، اهمیت ویژه‌ای برای احتجاج قائل بوده و شیوه و روش‌های کاربردی آن را از طریق پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت او (ع) به ما آموخته است. معصومین (ع) در احتجاج و رویارویی‌های خود با منکران و معاندان دین،‌ به امور گوناگونی استشهاد می‌نمودند. سنت و حدیث پیامبر اکرم (ص)، عقل، ‌اجماع مسلمانان، تاریخ، سیره انبیای پیشین و ... از جمله این امور می‌باشند. در این میان استشهاد به قرآن از مهم‌ترین و پرکاربردترین شیوه احتجاج و مناظره معصومین (ع) به شمار می‌رود. حقانیت و جامعیت قرآن، علم و انس اهل بیت (ع) با قرآن و مقبولیت قرآن در برابر عدم مقبولیت ائمه(ع) در اذهان اکثر مسلمانان در آن زمان، کثرت احتجاج معصومین (ع) به قرآن را سبب می‌شد. اهمیت و جایگاه ویژه قرآن از سویی و ذو وجوه بودن قرآن از سوی دیگر سبب رواج استشهاد به قرآن در احتجاجات مسلمانان شده بود به گونه‌ای که حتی مخالفان و معاندان اهل بیت (ع) و پیروان فرقه‌های انحرافی نیز با سوء استفاده از آیات قرآن در پی به حق نشان دادن افکار و اعمال باطل خود بودند.در چنین شرایطی معصومین (ع) با استشهاد به قرآن که با فنون و شگردهای خاصی انجام می‌شد علاوه بر آن‌که راه صحیح بهره بردن از آیات قرآن را نشان می‌دادند، اتصال خود را به علوم و معارف غیبی و احاطه خود بر ظاهر و باطن قرآن و در نتیجه ضرورت تمسک و مراجعه به اهل بیت (ع)برای فهم قرآن کریم را برای همگان روشن می‌ساختند. مخاطبان احتجاجات معصومین (ع) به قرآن در دو گروه غیر مسلمانان (شامل مشرکان، اهل کتاب، زنادقه و ...) و مسلمانان (شامل خلفا و حکام جور، گروه‌ها و فرق مسلمانان و عامه مردم) جای می‌گیرند. موضوعات این استشهادات نیز بسیار متنوع و گوناگون است و انواع موضوعات کلامی، فقهی، اخلاقی و علمی در میان آن هال دیده می‌شود. معصومین (ع) همچنین در احتجاجات خویش به سطوح معنایی گوناگونی از آیات همچون ظاهر، تاویل، مصداق، سبب نزول و ... استشهاد می‌نمودند و کارکرد آیات در احتجاجات آنان متنوع است. در احتجاجات آنان نه تنها ظاهر آیات بلکه مفهوم ،‌سبب نزول،‌ مصداق، تأویل و جری و تطبیق آیات نیز مورد توجه و استشهاد قرار می‌گرفت. این استشهادات، از نظر ظاهری، به دو شیوه استشهاد صریح و استشهاد پنهان به قرآن صورت گرفته است؛ استشهاد صریح و آشکار بدین معناست که شنونده‌ هر چند نا آشنا با قرآن باشد به سبب وجود قرینه‌ای در کلام امام متوجه این استشهاد می‌شود. این استشهادات از جهت مقدار آیاتی که مورد استشهاد قرار گرفته‌اند، تبیین یا عدم تبیین ارتباط آیه با موضوع مورد احتجاج و همچنین چگونگی اتصال آیه به کلام قابل تفکیک هستند. استشهاد پنهان معصومین (ع) به قرآن یا اثرپذیری از قرآن نیز همان استفاده پنهان از قرآن است که در آن به پیوند کلام با قرآن تصریح نمی‌شود و گونه‌های مختلف آن در چهار گروه اثرپذیری واژگانی، گزاره ای، الهامی و تلمیحی جای می گیرند.

رسیدن به سعادت ابدی، آرزوی هر انسانی است. انسانی که در بین موجودات عالم، اشرف مخلوقات لقب گرفته و خدا به خودش آفرین گفته است. « فَتَبارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخالِقِین» انسان موجودى است که فطرتى الهى و طبیعتى مادى دارد، فطرت او را به سمت معارف بلند، معنویات و طبیعت، او را به حضیض مادیّت، شهوات و شرور فرا مى خواند. حیات انسان صحنه مبارزه دائم بین طبیعت و فطرت اوست. اگر طبیعت انسان بر فطرت غلبه کند و او مسیر طبیعت را پى گیرد، از نگاه قرآن، انسانى است وارونه و منحرف، و اگر فطرتش غالب شد و طبیعتش در مسیر فطرت قرار گرفت، در این صورت، انسانى است که در مسیر هدایت قرار گرفته و در طریق حقّ قدم برداشته است. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای و نیز منابع مجازی (اعم از نرم افزار و پایگاه های اینترنتی) تدوین شده است.لغزش آدمی عوامل متعددى دارد که مى‏توان در یک طبقه‏ بندى کلى آن را به عوامل داخلى و بیرونى تقسیم کرد. عوامل داخلى: پیروى از هواهاى نفسانى و نفس امّاره؛ خودپسندى وتکبّر، تعصّب، لجاجت و تقلید کورکورانه و ... و عوامل بیرونى: پیروی از شیطان‏هاى انس و جن، جاذبه‏هاى فریبنده دنیا، تأثیر پذیری از دوستان ناباب و...راه حل گمراهى، مبارزه با عوامل گمراهى است؛ بایستى هم از درون و هم از بیرون عوامل گمراهى را کنار زد، تا نور هدایت در دلش بتابد. براى هدایت کردن فرد گمراه، بایستى عوامل گمراهى او را شناخت و آن گاه متناسب با آن، اقدام کرد. این مجموعه مشتمل بر چهار فصل می باشد، فصل اول به بیان کلیات، پیشینه تحقیق، همراه با اهداف و سوال های پژوهش پرداخته شد. درفصل دوم به مفاهیمی از قبیل: گناه، اقسام آن و زمینه ها و پیامدهای آن اشاره گشته، و فصل سوم و چهارم به ترتیب به عوامل درونی و بیرونی لغزش انسان از دیدگاه قرآن و روایات و نتیجه گیری اختصاص داده شده است.

اسماء و صفات الهی همواره مورد بحث و نظر توسط اندیشمندان در حوزه دین قرار گرفته است و بر همین اساس مکاتب مختلف فکری شکل گرفته است. در این میان برخی از صفات و اسماء الهی هم تنها ترجمه‌ای ساده شده و کمتر مورد توجه قرار گرفته است .«ربّ» از جمله همین اسماء و صفات الهی است که کمتر در قرون گذشته مورد بحث واقع شده است. در حیطه لغت نیز این واژه به گونه‌های مختلف ترجمه شده است. همچنین در تفاسیرنیز کمتر به آن پرداخته شده است. در این میان علمای علم کلام در حیطه اسماء و صفات الهی بحثهای زیادی کرده‌اند اما بصورت مصداقی کمتر به ربوبیت الهی به معنای صاحب اختیار مطلق پرداخته‌اند. کشف معنای واژه از استعمالات به کار رفته در متون کهن و خصوصاً متون دینی همچون قرآن ما را در رسیدن به محدوده معنایی واژه و روابط معنایی آن با دیگر اسماء و صفات الهی یاری می‌رساند. هم از این رو با رجوع به قرآن درمی‌یابیم این واژه نقشی کلیدی در تثبیت معنای «الله» و اثبات اختیارات نامحدود و مطلق او در عالم وجود، دارد. از طرفی با مراجعه به تاریخ درمی‌یابیم مخالفان اسلام ناب اساساً همین اختیار مطلق الهی را هدف گرفته‌اند و برخی از آنها همچون حق حاکمیت اجتماعی و سیاسی را از خداوند سلب نموده‌اند و آن را در حوزه اختیارات انسانها قرار داده‌اندوتحت عنوان اهل حلّ و عقد و یا خرد جمعیحاکمیت انسان را جایگزین حاکمیت الله در تشریع قوانین اجتماعی و سیاسی نموده اند . لذا بزرگان دینی ما سعی در احیاء تراث وحیانی پیامبر اسلام نموده و قرآن را محور عقاید اسلامی و تنها معیار حقانیت این اعتقادات معرفی نموده‌اند .دراین میان حضرت امام علی علیه السلام به دلیل حضور در هنگامه انزال وحی و پس از آن که دوره شکل گیری و نهادینه شدن انحراف است دارای جایگاه ویژه ای است .هم از این رو رجوع به منابع اصیل اسلامی همچون قرآن و نهج البلاغه مارا به کشف حقیقت و اثبات حوزه اختیارات مطلق الهی نزدیک تر می سازد.این تحقیق انکشاف حوزه معنایی «ربّ» در قرآن و نهج‌‌البلاغهو اثبات وحدت ادبیات دینی در این دو حوزه را در ضمن اثبات اختیارات مطلق برای خدا به عهده خواهد داشت.

سبک شناسی روشی برای کشف ویژگی های ادبیات است.می توان سبک شناسی را وسیله ای برای شناخت ادبیات قرآن به شمار آورد، که با نگاهی کلی و جامع به قرآن نگاه می کند و سعی بر این دارد که ارزشهای زیباشناختی و ویژگی های سبک شناسی آن را مورد بررسی قرار دهد.در این پژوهش، پژوهشگر به بررسی سبک شناسی قرآن، که کلام خداوند و معجزه ی آخرین پیامبر از پیامبران بوده و به طور خاص به بررسی سوره توبه و تحلیل آن بر اساس روش سبک شناختی می پردازد. از آنجا که این سوره دارای پدیده های زبان شناسی زیادی می باشد، می توان همه ی جوانب سبک شناسی را در آن مشاهده کرد.پژوهش حاضر بر اساس سبک شناسی - که یکی از دستاوردهای علم زبان شناسی عمومی می باشد - و با روش توصیفی تحلیلی در چهار سطح آوایی، معنایی، ترکیبی و تصویر پردازی به بررسی سوره توبه می پردازد.بنابراین می توان گفت در این بررسی که به صورت تطبیقی صورت گرفته است، سطح های چهارگانه بهترین دلیل برای ادبی بودن سوره توبه است. نتیجه نشان می هد که پدیده های زبانی در این سوره به شکل پی در پی حول اندیشه هایی که همه ی سوره را در برگرفته است و آن عبارت است از مسائل جامعه اسلامی و انسانی، می گردد.

چکیده پایان نامه : تطفیف(کم‌فروشی) یکی از رذایل اخلاقی و گناهان کبیره است که اکثر افراد جامعه، در هر مقام، شغل، جایگاه و کسب و کاری که اشتغال دارند، ممکن است مرتکب آن شوند. این رذیله ممکن است در جنبه‌های مختلف زندگی انسانها، اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، شغلی و حتی اعمال عبادی و شخصی ظاهر شود. در متون دینی(قرآن و حدیث) به شدت از این عمل نهی و وعده عذابی سخت به مرتکب آن داده شده است. تطفیف علاوه بر حکم تکلیفی آن، که حرمت است(به دلیل تعلق نهی به آن) دارای مسئولیت مدنی و کیفری نیز می‌باشد.در تحقیق حاضر، نگارنده بر آن است با روش توصیفی، تحلیلی، به بررسی احکام تکلیفی و وضعی تطفیف و نیز آثار مسئولیت مدنی و کیفری آن بپردازد و جایگاه آن را در فقه و حقوق موضوعه، تبیین نماید.

قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیشترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیمی که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانیده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است حکمت، تاب معانی مختلفی را دارد که از جمله مصادیق آن، می توان به دانش، معرفت، نبوت، علم سودمند و ... اشاره کرد که در یک کلام، علم به حقیقت اشیاء مدنظر است. مفاهیمی وجود دارد که در آیات به همراه این کلمه ذکر شده اند، می توان از این راه شناخت جامع تری از واژة حکمت به دست آورد. کلماتی مانند خیر کثیر، شکر و افعالی مانند ایتاء، تعلیم و ... . کلمات جانشین به واژگانی اطلاق می شود که سبکی مشابه حکمت را داشته باشند، مانند عقل، ذی حجر، لبّ و فکر. واژه ای که دقیقاً متضاد حکمت می باشد، جهل است که شناخت جهالت، تأثیری شگرف در دستیابی به مقدمات حکمت دارد. برای رسیدن به حکمت از منابعی مانند کتب آسمانی، انبیا، اهل بیت (ع)و رعایت اصول اخلاقی باید استفاده نمود. حکیم باید شرایطی چون عدم پیروی از هوای نفس، ایمان و کسب اخلاص را مد نظر خود قرار دهد. آسیب هایی چون اکتفاء به حکمت نظری، طمع و پرخوری مانع وصول به حکمت می شوند که توجه به آن امری ضروری است.

از عوامل مهم در رسیدن به یک جامعه سالم، تربیت نسلی سالم و خدا باور است. تقویت باورهای دینی فرزندان، یکی از زیر مجموعه های مهم تربیت دینی محسوب می شود. میزان اثرگذاری خانواده بر روی شخصیت فرزندان بر کسی پوشیده نیست و آیات و احادیث بسیاری نیز، این موضوع را تایید می کنند. اما دغدغه ها و مشغله هایی که در زندگی کنونی وجود دارد، موجب شده بسیاری از والدین، نسبت به وظایف خود در مقابل فرزندان خویش بی توجه باشند. این امر سبب می شود که فرزندان نسبت به بسیاری از آداب اسلامی آگاهی لازم را به دست نیاورند که پیامدهای سوئی بر شخصیت معنوی فرزندان دارد که نهایتا منجر به تربیت غیر اسلامی می شود و ریشه این نابسامانی ها، در ضعف باورهای اعتقادی فرزندان است که والدین باید نسبت به آن اهتمام جدی داشته باشند لذا؛ در این پژوهش، به دنبال پاسخگویی به این سوالات هستیم که چگونه والدین می توانند باورهای دینی فرزندان خود را تقویت کنند و از دیدگاه قرآن و احادیث، والدینچه نقشی در تقویت باورهای دینی فرزندان دارند و چه راهکارهایی در راستای اجرای این نقش پیش روی آنهاست. با توجه به یافته های این پژوهش می توان گفت پدر و مادر به علت عامل وراثتی و محیطی، نقش قابل توجهی در شخصیت معنوی فرزندان و تقویت باورهای دینی آنان نسبت به دیگر عوامل دارند و با اصلاح خود در گام اول و نیز فراهم کردن محیط تربیتی مناسب می توانند گام موثری در جهت تقویت باورهای فرزندان خود بردارند.

بشر امروز در گیرودار پیشرفت فناوری، و هیجانات ناشی از آن خود را اسیر ناآرامی‌ها کرده است. روان‌شناسان برای کاهش رفتار پرخطر و متعاقب آن آرامش بخشی به انسانها مهارت‌هایی را ارائه می‌دهند. برای اولین بار دانشمند آمریکایی« گیلبرت بوتوین» آموزش مهارت‌های زندگی را برای کاهش بزهکاری در جامعه، و قدرت انتخاب راه صحیح را برای جوانان در موضوعات مختلف اجتماعی طرح کرد، پس از استقبال و اهمیت یافتن موضوع مهارت‌آموزی، سازمان بهداشت جهانی با کمک اساتید روانشناس، ده مهارت اصلی را برای زندگی خوب معرفی کرد. هر چند این ده مهارت به عنوان مهارت‌های اصلی شناخته می‌شوند ولی دانشمندان معتقدند که، مهارت‌های زندگی از انواع متنوعی برخوردارند. یکی از دسته‌بندی‌های موجود درباره‌ی مهارت‌های زندگی، تقسیم مهارت‌ها به پنج محور، از نظر موضوع و ماهیت است. محور مهارت‌های فکری و ذهنی، که شامل تفکرنقاد و خلاق، تصمیم‌گیری و حل مسأله است، در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.در فصول شش‌گانه این پژوهش این نکات مشاهده می‌شود در فصل اول و در موضوع کلیات، دو موضوع مهارت و تفکر بررسی شده است. در قرآن وحدیث، همه‌ی نشانه‌های تعیین شده در مسیر زندگی تابلوی آرامش و نشاط هستند. شناخت این نشانه‌ها، که حاکی از وجود مهارت‌های فراوان است تا کنون از نگاه مهارت‌آموزی دینی کمتر مطالعه شده‌ است. تفکر نیز در قرآن دارای تعریفی ساده است و گویا در یک مقایسه بدست می‌آید که قرآن کتاب تفکر است. در فصول بعدی بعدی اشاره می‌شود که دین مبین اسلام مبنای فکری پیروانش را بر اساس تفکری نقادانه در مواجهه با آراء و موضوعات فکری موجود در جامعه‌ی بشری تعریف کرده و در رفتار رهبران دین که الگوی صحیح در جامعه‌یبشری هستند سراسر خلاقیت و نوآوری مشاهده می‌شود. در فصل چهارم تفاوت نوع تصمیم‌گیری در روانشناسی و فرهنگ اسلام در نگاه و روش است، چرا که انسان در دیدگاه روانشناسی سودمدار و منفعت طلب و در آموزه‌های دینی اجتماع‌نگروحق مدار ، در فصل پنجم حل مسأله از دیدگاه قرآن پس از روانشاسی تقسیم‌هایی منطقی و نو را به ارمغان می‌آورد. به طور کلی می‌توان گفت، این پژوهش سعی دارد ضمن تدبر در آیات قرآن و روایات معصومین «سلام‌الله علیهم اجمعین» با روش کتابخانه‌ای از طریق، مراجعه به تفاسیر و کتب حدیثی، ضمن تدبر در آیات و روایات تبیینی دیگر از مهارت‌های فکری و ذهنی را ارائه دهد.

کشف المحجوب هجویری به عنوان یک کتاب عرفانی سرمشق متصوفه بوده و بسیاری از آنان در شناخت راه و رسم و عقاید تصوف از این کتاب بهره جسته اند.از آنجا که هجویری از آیات قرآن کریم در کتاب خود به عنوان دلیل، بینه و مصدق کلام خود بهره جسته و در بیان عقاید و اندیشه های خود به این آیات استناد نموده است، باید بررسی کرد که شیوه استناد و بهره گیری او از آیات چگونه بوده است.برای دریافت این موضوع ناچار باید به چگونگی تفسیر و تأویل او از آیات کتاب نگریست و معین کرد که او از منابع تفسیر و تأویل که شامل قرآن، سنت و عقل می باشد چگونه استفاده کرده است.اگر کسی تأویل و تفسیر را بشناسد و چگونگی تفسیر و تأویل هجویری و روشهای او را دریابد می تواند عقیده و اندیشه او را به روشنی نقد کند و میزان صحت و خطای آن را دریابد. همچنین در می یابد که آیا هجویری عقاید و نظریات خود را با آیات قرآن تطبیق داده است یا اینکه آن را بر آیات تحمیل کردهو به قولی تفسیر به رأی نموده است.در این تحقیق ابتدا تفسیر و تأویل شرح داده شده و تفاوت آن دو با هم مورد بررسی قرار گرفته است، آنگاه از آنجا که هر مفسری برای تفسیر خود به سه منبع قرآن، سنت و عقل نیازمند است، تفسیرها و تأویلات این کتاب از حیث این سه منبع به صورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است تا روشهای تفسیری هجویری در کتاب و چگونگی استفاده او از این منابع مشخص شود.