جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با وجود قدمت بسیار طولانی بحث و گفتگو در زمینه جامعه ایده‌آل، بسیاری از اندیشمندانی که قدم در این عرصه نهاده‌اند، در نهایت در یکی از دام‌های رویا پردازی یا تقلیل گرایی گرفتار آمده‌اند. با در نظر داشتن این نکته، تحقیق حاضر تلاش دارد تا ضمن اجتناب از اسارت در این دو دام، به مدد تئوری‌های تحلیلی در جامعه شناسی، مدلی را برای جامعه ایده‌آل طراحی کرده و سپس با استفاده از داده‌های تجربی، دوری و نزدیکی جوامع مختلف را در دست‌یابی به این مدل بسنجد. چارچوب تحلیلی این مدل که بر مبنای تئوری کنش پارسونز و نظریه ساختار بندی گیدنز ترسیم شده است، شامل دو سطح-ساختاری و فردی-و چهار بعد (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی) اصلی است. مطابق این چارچوب، جامعه نیک، جامعه‌ای است که ضمن دست‌یابی به توسعه در هر یک از سطوح و ابعاد یاد شده، هم‌ زمان عامل تعادل را نیز به نحوی رعایت کرده باشد. بخش تجربی تحقیق که در واقع نوعی بررسی اعتبار مدل نیز محسوب می‌شود، بر پایه تحلیل داده‌های ثانوی ماخوذ از منابع آماری مختلف می‌باشد. مطابق نتایج بدست آمده، از بین 5 کشور بررسی شده در این تحقیق-فنلاند، اسلواکی، ترکیه، چین و ایران-فنلاند بیشترین قرابت را با جامعه نیک، نشان داده است.

نزدیک به پنج دهه است که محققان رابطه بین ادراک از عدالت سازمانی و گرایش های کاری کارمندان را (مانند رضایت شغلی، درگیری شغلی و تعهد سازمانی) مورد بررسی قرار می دهند. در این مدت تحقیقات زیادی صورت گرفته و دامنه ادبیات به طور چشمگیری گسترش یافته است. علاوه بر این حوزه های پژوهشی جدیدی مطرح شده است که در آن، عوامل گرایشی از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار گردیده اند.باتوجه به نقش عوامل گرایشی در نظریه های سازمان، پژوهش حاضر تلاش کرده است از طریق یک مدل ساختاری و با استفاده از نرم افزارAmos  به بررسی رابطه متغیرهای عدالت سازمانی، حمایت سازمانی ادراک شده و اعتماد سازمانی (متغیرهای مستقل) با تعهد سازمانی (متغیر وابسته) بپردازد.به ویژه این تحقیق با بهره گیری از نظریه های مبادله اجتماعی، حمایت سازمانی و مبادله رهبر-عضو، نقش حمایت سازمانی ادراک شده و اعتماد سازمانی را به عنوان متغیرهای میانجی گر مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش 343 نفر از کارمندان آتش نشانی، هلال احمر، دانشگاه شهید باهنر و اداره امور شعب (بانک ملی) استان کرمان شرکت داشتند. نتایج تحقیق نشان می دهد که عدالت سازمانی به شکل غیر مستقیم، از طریق دو متغیر حمایت سازمانی و اعتماد سازمانی بر تعهد تاثیر می گذارد. همچنین نتایج حاکی است که حمایت سازمانی ادراک شده دارای تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر تعهد است، تاثیر غیر مستقیم آن از طریق متغیر اعتماد سازمانی صورت می گیرد و نهایتا تاثیر مستقیم اعتماد سازمانی بر تعهد بیش از تاثیر متغیرهای دیگر است.

شبکه های اجتماعی غیررسمی فرصتی برای تبادل اطلاعات و تصمیم گیری، و موقعیتی برای حمایت اجتماعی و اقتصادی از مهاجران فراهم می آورد. دراین‌میان، پیوندهای فرد مهاجر با اعضای خانواده، خویشاوندان، دوستان و همسایگان سهم بسزایی را به خود اختصاص می دهد. نتایج مطالعه ابعاد ساختاری ، تعاملی و کارکردی شبکه های دوستی، خویشاوندی، همکاری و همسایگی 100 خانوار برگزیده مهاجر افغان ساکن در شهرک گلشهر مشهدنشان می دهداین مهاجران بیشترین حمایت های مالی و عاطفی را از خویشاوندان خود دریافت می کنند. ازسوی دیگر، عضویت 19 درصد از ایرانیان در شبکه اجتماعی مهاجران، تا اندازه ای بر پیوند آن‌ها با جامعه میزبان (ایران) دلالت دارد، اما تجمع مسکونی 42 درصد از این مهاجران در شهرک گلشهر با ثبات مسکونی بالا (24 سال)، نیز اقامت حدود 90 درصد اعضای شبکه اجتماعی مهاجران در این نقطه و تداخل گسترده در بین خرده‌شبکه های آنان حاکی از شکل گیری کلنی مهاجران افغان در مشهد است. این تجمع ازیک سو به حفظ و بازتولید خرده‌فرهنگ افغانی در مشهد و ازسوی دیگر به تشدید جدایی گزینی فضایی مهاجر میزبان انجامیده است.

سلامت روانی به دلیل اهمیتی که برای زندگی فردی و اجتماعی دارد و مخاطراتی که در عصر زندگی مدرن آن‌را تهدید می‌کند به یکی از موضوعات پژوهش جامعه ‌شناختی بدل شده و با توجه به خسارات افسردگی و فقدان سلامت روانی، به‌مثابه یکی از مسائل اجتماعی نیز مطرح است. سرمایه‌ اجتماعی نیز یکی از کانون‌های توجه جامعه‌ شناسی در بحث سلامت روانی بوده است. مقاله‌ حاضر با مرور منابع موجود در زمینه‌ رابطه سرمایه‌ اجتماعی و سلامت روانی، مناقشات جاری در این حوزه را طرح کرده و سپس با استفاده از داده‌های پیمایشی در سطح شهر تهران، رابطه‌ میان سلامت روانی با سرمایه‌ اجتماعی و سطح رفاه مادی را بررسی می‌کند. این مقاله رابطه‌ پیچیده‌ بیان شده بین رفاه مادی، سرمایه‌ اجتماعی و شادی را که در ادبیات به پارادوکس ایسترلین مشهور است، در عرصه‌ رابطه‌ رفاه، سرمایه‌ اجتماعی و سلامت روانی بررسی کرده و نشان می‌دهد رفاه مادی تبیین کننده‌ تغییرات سطح سلامت روانی در جامعه‌ ایران نیست، سرمایه اجتماعی دارای روابط نسبتا ضعیفی است و پارادوکس ایسترلین به نوعی درخصوص جامعه‌ ایران وضعیت پیچیده‌تری دارد.

خال‏کوبی به مثابه بخشی از مدیریت و طراحی بدن در کنار کارکردهای زیست شناختی دارای کارکردهای اجتماعی و معنایی است و همین مساله خال‏کوبی را از یک نمایش کودکانه و یا نابهنجار به مساله ای بنیادین در بیان خود بازتابنده و هویت نوین درآورده است که افراد به تناظر آن به بیان روایتی خاص از هویت فردی،ذهنیت و جنسیت خود می پردازند. سوال محوری پژوهش حاضر این است که افراد چگونه اشکال طراحی شده و متون نگارش شده بر بدن خود را بازسازیی معنایی می کنند. نتایج حاصله از مصاحبه عمیق با 32 نفر از افرادی که بر بدن خود خال‏کوبی کرده اند، نشان از تغییر بنیادین در رویکرد افراد نسبت به خال‏کوبی دارد. از منظر افراد درگیر در این موضوع، خال کوبی به مثابه خواست متافیزیکی، عضویت نمادین گروهی، روایت فردی، تداوم هنجارهای اجتماعی جنسیتی، ضد معیارمندی و فردگرایی تجربه و تفسیر شده است.

در بررسی موانع تجاری‌سازی ایده‌های نو، دو رویکرد وجود دارد؛ یکی رویکرد عینی که به بررسی موانع مشهود و قابل اندازه گیری تجاری‌سازی می‌پردازد و دیگری رویکرد ذهنی است که بر روی ادراکات و برداشت کنش‌گران از این موانع تاکید دارد. این مطالعه ذیل رویکرد دوم، در سنت پدیدارشناسی و با بهره گیری از تکنیک مصاحبه عمیق در گروه‌های کانونی صورت گرفت. مصاحبه‌ها با سه گروه شش نفری که به صورت هدفمند از بین اعضای بنیاد ملی نخبگان انتخاب شده بودند، انجام شد و پس از پیاده‌سازی و استخراج با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه و تحلیل شدند.تجربه‌ نخبگان، در سه سطح توصیفی، تفسیری و تبیینی حاکی از شکل‌گیری نخبه‌ای معضله‌دار می‌باشد که در میدان اقتصادی-اجتماعی، سوژه‌ای تنها؛ در میدان آموزشی سوژه‌ای نابالغ؛ و در میدان اداری، سوژه‌ای سرگردان است. محققان مفهوم «تحقق نخبگی» را به عنوان راه حلی برای پرکردن شکاف میان رویکرد عینی به نخبگان و رویکرد ذهنی به مساله (تجربه‌ آنان از خود به عنوان نخبه) ارائه کردند.

این تحقیق به بررسی عوامل اجتماعی موثر بر تحرک اجتماعی در شهر کرمانشاه می پردازد و منظور از تحرک، تحرک بین نسلی است که اطلاعات مربوط به آن با استفاده از یک نمونه 300 نفری و به روش نمونه گیری خوشه ای، از طریق پرسشنامه و با مصاحبه حضوری جمع آوری شده است. شاخص تحرک، متفاوت بودن رتبه منزلت شغلی فرزند در مقایسه با پدر می باشد. بر اساس این شاخص 18.7 درصد افراد پاسخگو دارای تحرک صعودی، 25.7 درصد آنان تحرک افقی، 29.7 درصد دارای تحرک نزولی بوده اند و 26 درصد پاسخگویان هیچگونه تحرکی نداشته اند.در مجموع، یافته ها نشان می دهند که 18 درصد از تغییرات متغیر وابسته میزان تحرک اجتماعی توسط متغیر های مستقل سرمایه اجتماعی خانواده و پایگاه اجتماعی–اقتصادی خانواده وتحصیلات فرد تبیین می شود و مابقی مربوط به سایر متغیرها است. متغیرهای تحصیلات فرد و سرمایه اجتماعی خانواده دارای ضریب مثبت با متغیر وابسته بوده در حالی که ، متغیر پایگاه اجتماعی اقتصادی خانواده دارای ضریب منفی با متغیر وابسته هستند.

مقوله اسکان جامعه عشایری، امروزه شاید مهم ترین بحثی است که در مورد این جامعه در سطح کشور مطرح می باشد. عشایر ایران در اوایل سده اخیر، یک بار طعم تلخ اسکان اجباری را که توسط حکومت پهلوی اول بر آنان تحمیل گردید، تجربه نمودند. اما امروزه مقوله اسکان در قالب جدیدی جدای از اسکان اجباری و بر اساس دیدگاه گروهی از متولیان امور عشایر کشور مطرح شده است. ایشان بر این اعتقاد می باشند که دیگر دوره زندگی کوچ نشینی گذشته و وقت آن رسیده که کوچ نشینان به زندگی یکجا  نشینی روی آوردند.دشت بکان فارس محل اجرای یکی از مهم ترین طرح های اسکان عشایر در کشور بوده است که در اجرای این طرح حدود پانصد خانوار عشایری از چهار تیره یکی از طوایف ایل قشقایی، دراین دشت، اسکان داده شده اند. هدف این مطالعه در ابتدا بررسی مشکلات ناشی از اجرای این طرح و مطالعه پیامدهای آن می باشد و سپس به منظور رفع مشکلات موجود و اجرای هر چه موفق تر طرح های اسکان آتی، به ارایه راهکارها و خط مش هایی مبادرت شده است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این مطالعه از نوع کیفی بوده است. در مطالعات میدانی از سه شیوه مشاهدات میدانی، مصاحبه در قالب گروه های متمرکز و مطالعه مورد عمیق، بهره گرفته شد. مطالعات اسنادی و مصاحبه های انفرادی با برنامه ریزان و مجریان طرح از دیگر شیوه های پژوهشی مورد استفاده در این مطالعه بوده است. یافته ها نشان می دهد که توزیع امکانات واگذاری به خانوارهای اسکان داده شده، بدون توجه به ویژگی های جمعیتی و سایر شرایط خانوارهای عشایری بوده است.با توجه به اینکه هدف اجرای طرح اسکان تغییر ساختار تولیدی و معیشتی خانوارهای مشمول طرح از زندگی دامپروری به زندگی کشاورزی بوده است، در بعد کشاورزی، ساکنان منطقه با مشکلات عدیده ای مواجه هستند که کمبود منابع آبی، پایین بودن کیفیت زمین های زراعی واگذار شده به دلیل پستی و بلندی و شرایط اقلیمی منطقه و ناکافی بودن میزان دانش فنی و مهارتی خانوارها در مورد فعالیت های کشاورزی از اهم آنها بوده است. دامداری منطقه نیز به دلیل فشار زیاد دام های موجود بر مراتع دشت، عدم امکان کشت علوفه در حد مورد نیاز دامداران و طولانی بودن دوره سرما در این دشت از وضعیت مطلوبی برخوردار نمی باشد. تخریب و فرسایش شدید پوشش گیاهی و منابع آب دشت بکان از هم اکنون مقوله پایداری اکولوژیکی منطقه را به زیر سوال برده است. در پایان بر اساس یافته های این مطالعه، به ارایه راهکارهایی مبادرت شده است که به طور خلاصه عبارتند از: تاکید توامان بر بعد نرم افزاری و سخت افرازی طرح های اسکان؛ ضرورت اتخاذ روش های برنامه ریزی، اجرا و ارزشیابی طرح های اسکان عشایر بر اساس بینش بین رشته ای؛ اتخاذ سیاست های تشویق و حمایت از کانون های اسکان خود جوش؛ لزوم داشتن بینشی بلند مدت و آینده نگر در اجرای طرح های توسعه ای و اسکان به دلیل توجه به وضعیت جوانان؛ و در نهایت اهمیت توجه به جنبه های اکولوژیکی به دلیل ویژگی های جامعه عشایری و الزام مطالعه و پیش بینی پیامدهای زیست محیطی قبل از تصویب و اجرای هر گونه طرحی در رابطه با امور عشایر.

یکی از مباحث بنیادی و جذاب در عصر حاضر که ذهن اندیشمندان و سیاست مداران را به خود مشغول نموده است، ایجاد ترکیبی هماهنگ و هم ساز از ارزش های مدرن (دموکراسی) و ارزش های اسلامی است. نظرات گوناگون و گاه متضادی در باب رابطه دین و دموکراسی از سوی نظریه پردازان مسلمان و غیرمسلمان مطرح شده است و در کنار آن نیز تمایل برای ایجاد دموکراسی در میان مسلمانان به شکل روزافزونی به صورت عملی در حال ظهور است. هدف اصلی این پژوهش سنجش میزان تمایل به دموکراسی و میزان دینداری پاسخ گویان از یک سو، و بررسی نسبت دینداری پاسخ گویان با میزان تمایلات آنان به دموکراسی از سوی دیگر است. یافته های این پژوهش نشانگر تمایلات زیاد مذهبی پاسخ گویان (زن و مرد) و در کنار آن تمایل شدید آنان به دموکراسی و مشارکت سیاسی عمومی است، و در عین حال رابطه آماری معنی داری میان دو متغیر تمایل به دموکراسی و دینداری مشاهده شده است. هم چنین تفاوت معنی داری میان مشاغل گوناگون نسبت به دموکراسی و عدم وجود تفاوت معنی دار میان زنان و مردان، و وجود بیشترین میزان همبستگی میان ارزش های دینی با تمایل به دموکراسی از دیگر یافته های مهم این پژوهش محسوب می گردد.

تحقیق حاضر با هدف بررسی پیامدهای آپارتمان نشینی در شهر شیراز انجام گرفت. جهت انجام این کار، ابتدا مطالعات انجام شده پیرامون آپارتمان نشینی و مسایل مرتبط با مجمتع های مسکونی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجا که آپارتمان نشینی یکی از الگوهای زندگی شهرنشینی است، جهت تنظیم چهارچوب نظری، از نظریات جامعه شناسان شهری برای بررسی زندگی آپارتمان نشینی استفاده شده است. در این راستا نظریات گیدنز، ورث و رویکرد فرهنگ گرایی به عنوان چهارچوب نظری انتخاب و مدل تجربی تحقیق از آن استخراج گردید. حجم نمونه n=377 تعیین گردید که جهت افزایش دقت به n=400 افزایش یافت. پرسشنامه ها در چهار منطقه از شهر که مجتمع های مسکونی آپارتمانی در آنجا بیشتر از سایر مناطق بود، تکمیل گردید. متغیرهای مستقل در تحقیق حاضر، عبارتند از: تحصیلات پاسخ گو، درآمد خانوار، بعد خانوار، محل تولد، سطح زیربنای آپارتمان، تعداد طبقات، تعداد واحدها، تعداد اتاق ها، قومیت، سابقه آپارتمان نشینی، داشتن یا نداشتن مدیر در مجتمع و نوع مدیریت، متغیرهای وابسته عبارتند از رضایت مندی ساکنان، احساس امنیت، احساس بیگانگی، اعتماد اجتماعی و موفقیت تحصیلی فرزندان چهار متغیر اول، به صورت طیف لیکرت طراحی و مورد سنجش قرار گرفتند. با توجه به مدل نظری تحقیق 21 فرضیه مطرح و مورد آزمون قرار گرفت که از این میان 4 فرضیه مورد تایید قرار گرفت. تحقیق حاضر نشان داد که سطح زیربنا، تعداد طبقات مجتمع مسکونی، وجود یا عدم وجود مدیر و نوع مدیریت مجموعه آپارتمانی رابطه مثبت با رضایت مندی از آپارتمان نشینی دارد.