جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تحقیقی که در دست است با عنوان افکار و گرایشهای جاهلیت در قرآن نمودی از زندگی عرب جاهلی و محیط پیدایش اسلام را به ما نشان می دهد که با دقت در آن نقش اسلام در شخصیت بخشی به انسان و اهمیت این دین الهی آشکارتر می شود. این تحقیق به روش کتابخانه ای و با استفاده از فیش برداری گردآوری شده و مشتمل بر دو بخش است: بخش اول: کلیات و مفاهیم است که شامل دو فصل می باشد: فصل اول: معنای لغوی و اصطلاحی جاهلیت، و فصل دوم با عنوان جغرافیای فرهنگی اجتماعی عصر جاهلی به بیان اوضاع جغرافیایی شبه جزیره عربستان و آداب و صفات اعراب جاهلی می پردازد. بخش دوم: با عنوان افکار و گرایشهای جاهلیت در قرآن مشتمل بر5 فصل می باشد. در این بخش سعی شده گوشه ای از عادات عرب جاهلی که در قرآن نیز به آن اشاره شده مورد توجه قرار گیرد. و در ذیل هر عنوان آیه قرآنی مرتبط با آن یا نظر اسلام بیان شود و در واقع به گونه ای مقایسه ای صورت گیرد میان آیین حیات بخش اسلام و دوران تاریک قبل از آن در جاهلیت. در فصل اول اعتقادات و مذاهب اعراب جاهلی مورد توجه قرار گرفته که در ابتدا گذری به ادیان موجود در شبه جزیره عربستان در عصر جاهلی چون یهود، مسیحیت، مجوس، صابیی و آیین حنیف داریم و بعد گونه های پرستش اعراب جاهلی چون بت پرستی، فرشته پرستی، پرستش جن و اجرام آسمانی مورد بررسی قرار گرفته است. فصل دوم مناسک و آداب نیایش اعراب جاهلی بیان شده است. مباحثی چون نماز، تلبیه، قربانی، طواف و احرام حج و... به چشم می خورد. فصل سوم به بیان گونه هایی از فحشا و منکرات در زندگی اعراب جاهلی می پردازد و اموری چون جنگ و خونریزی، دیه، قصاص، تعصبات قبیلگی، ربا، شرابخواری، قمار و زنا را مورد توجه قرار می دهد. در فصل چهارم به بیان گوشه هایی از خرافات و بدعتهای عجیب آنها در مورد حیوانات و اشیاء و... پرداختیم. و در فصل پنجم با عنوان نظام خانواده در جاهلیت در ابتدا نگاهی به شخصیت زن در آن دوران داریم و به اموری چون ارث زنان و شیوه برخورد اعراب با دختران اشاره می کنیم. بعد نکاح و امور مربوط به آن و طلاق و انواع آن و اموری مرتبط با آن بررسی شده و در پایان به بیان سنت فرزند خواندگی در بین عرب جاهلی می پردازیم

یعتبر الشهید السیّد محمّد باقر الحکیم& من الشخصیّات اللامعة ذات الاهتمامات القرآنیّة الواسعة، ومن ذوی الإنتاج القرآنی المتمیّز، رغم نشاطاته السیاسیّة والجهادیّة التی کانت تشغل حیّزاً کبیراً من عمره المبارک. لقد استطاع& أن یجمع بین کلّ هذه الاهتمامات المتنوّعة، وأن یبلور لنفسه شخصیّة ذات نتاجات قرآنیّة متمیّزة، رغم الظروف التی کان یعیشها، هذا ما وصلنا إلیه من خلال دراسة تاریخ حیاته، وسیرته الدراسیّة والعلمیّة وظروف واقعة، وتکامل ذهنیّته التی تلاقحت مع ذهنیّة عددٍ من الأعاظم الذین وقفنا علی مدی علاقته بهم، وتفاعله معهم فی أفکارهم ورؤاهم ومناهجهم، وذلک فی القسم الثانی من الرسالة. کما اعتنینا بدراسة تراثه فی القسم الأوّل باستعراض واستقراء ورصد الموضوعات والکتب القرآنیّة، وجمع الموضوعات القرآنیّة اللازمة، وحاولنا تلخیص وتنظیم أفکاره ومنهجه فیما تناوله& من موضوعات وکتب قرآنیّة، ضمن منهج تفصیلی أوضحناه خلال الرسالة، وأهمّ النتائج التی توصّلنا إلیها هی کما یلی: أوّلاً الاهتمام بفهم وإیضاح النظریّة القرآنیّة فی کلّ مجال من المجالات التی کان یتعرّض لها وتطرح له لیتّخذ فی ذلک المجال موقفاً علمیّا، أو عملیّاً فردیّاً أو إجتماعیّاً. ثانیاً الاهتمام باستجلاء موقف أهل البیت(علیه السلام) و إیضاح مدی علاقتهم بالقرآن الکریم، وطرح الرؤی والنظریّات من منظور الثقلین، تأکیداً لما طرحه الرسول| من تعاضدهما، وبلورة فکرة أنّ أهل البیت(علیه السلام) هم التجسید العملی والتفسیر الصحیح لمبادئ القرآن و أنّهم القرآن الناطق. ثالثاً السعی المتواصل لاکتشاف النظم الإسلامیّة فی شتّی المجالات. رابعاً الاهتمام بإبراز عظمة القرآن الکریم ببیان قدرته علی مجاراة تطوّرات الحیاة. خامساً الاهتمام بالتربیة الإسلامیّة بشکل خاصّ، والاعتناء بتربیة الذّات، وتربیة المجتمع الإسلامی والنخب المحیطة به. سادساً التوجّه المتعدّد الأبعاد، وعدم الاقتصار علی بُعد خاص من أبعاد الإسلام بل طرح الإسلام ککلّ لا یتجزّأ، وتربیة النفس علی تعدّد الاهتمامات، بحیث أصبحت نتاجاته ذات خصائص فریدة، منها: الموسوعیّة (بشتّی معانیها)، وکونها ذات طابع قرآنی (تنظیری وتحلیلی)، والإبداع فی المضمون والمنهج، أو فی کلیهما، وکونها ذات علاقة حمیمة بالواقع الحیاتی وقضایا الساعة، وذات طابع تقریبی وحدوی، ولغة علمیّة أصیلة، وأدب رفیع.

البحث فی هذه الرسالة حول عقیدة وعبادة الانتظار، وقد تمّ تسلیط الضوء علی المحاور التالیة: 1. إثبات کون الانتظار من المبادئ الفطریة الأصلیة؛ إذ البشریة کانت ولا زالت تعیش هاجس انتظار الإصلاح والمصلح، وما یحقّق لها الأمان والاستقرار، ویجلب لها العدالة ورفاهیة العیش علی هذه الأرض. وهکذا لا زالت البشریة تکدح وتسیر منتظرة للعدالة والإصلاح، وإخراج کنوز الأرض وبلوغ آفاق السماء. وقد ذکرت فی البحث شواهد عدیدة علی هذه الحقیقة: فطریة، تاریخیة، ودینیة، سواء فی الدیانات السابقة، أو فی الدین الإسلامی. 2. إثبات أنّ الانتظار من المبادئ القرآنیّة والروائیّة المهمة التی تبلغ الغایة من الناحیة الفکریة والعملیة والعبادیة، وکذا من ناحیة إعطاء الثواب. 3. التعرّض لآثار الانتظار علی المستوی الفردی، وبناء الفرد علی جمیع مستویاته العقائدیة والعبادیة، وکذا علی مستوی الشعور بالمسؤولیة الدینیة، والإیمان بالغیب، والنجاة من الفتن والابتلاءات التی یتعرض لها الفرد فی حیاته الیومیة. 4. ذکر الآثار المهمة علی المستوی الاجتماعی، وأن الانتظار یحقّق الاستقامة الاجتماعیة، ویحافظ علی بناء العلاقات بین أفراد المجتمع المنتظِر، ویحفظ لهم تماسکهم وهویتهم الاجتماعیة الخاصة بهم. 5. تم التعرض فی هذا البحث لبعض العلاقات المهمة بین الانتظار وبعض المقولات الإسلامیة، وهی: العلاقة بین الانتظار والعزلة؛ العلاقة بین الانتظار والجهاد؛ العلاقة بین الانتظار والتقیة؛ العلاقة بین الانتظار والحکومة الإسلامیة؛ العلاقة بین الانتظار والأمر بالمعروف والنهی عن المنکر. 6. إحصاء الصفات المهمة التی لابد أن یتحلّی بها المجتمع المنتظِر، و هی: 1. الإخلاص؛ 2. قوّة الیقین وصحة المعرفة؛ 3. التقوی ومحاسن الأخلاق؛ 4. التسلیم والطاعة؛ 5. التولّی التبرّی؛ 6. الصبر والمصابرة؛ 7. الثبات والتمسّک بالدین؛ 8 . المرابطة؛ 9. أخذ المیثاق؛ 10. الدعاء. هذه هی الصفات الإیجابیة. 7. وأمّا الصفات السلبیة التی لابدّ أن یتنزّه عنها المنتظِر، فهی: 1) الحیرة؛ 2) قسوة القلوب؛ 3) الردّة والشکّ والارتیاب؛ 4) الاستعجال والتوقیت؛ 5) الیأس والقنوط. 8. فی هذه النقطة تمّ التعرض إلی بعض المباحث المهمّة المتفرّقة التی لها علاقة ماسّة بمباحث الانتظار، وکانت کالتالی: أ) أبدیة الدوام والاستمراریة؛ ب) الانتظار من أبرز وظائف عصر الغیبة لا من مختصّاتها؛ ج) الانتظار من مظاهر الإیمان بالغیب؛ د) أهل الانتظار؛ ه( وجوب التقیّة فی الدین فی زمن الانتظار؛ ز) رؤیة الإمام× فی زمن الغیبة؛ ح) طوبی للغرباء. 9. کذلک تمّ التعرّض لبعض الشبهات التی تورد علی مبدأ الانتظار، والشبهات کالتالی: 1) الانتظار وبُعد الشعور بالضعف و الاضطهاد؛ 2) الانتظار اتّکال علی مصیر مجهول؛ 3) الانتظار أفیون التقدم والإصلاح الحضاری؛ 4) انتظار المصلح فی عصرنا طمع فیما لا مطمع فیه؛ 5) لماذا لم یذکر الانتظار فی القرآن الکریم؟ 6) الانتظار ترک لبعض الواجبات المهمة. و قد أجبت علیها مفصلاَ، و الحمدلله.

أُحاولُ فی هذا البحث بإذنه تبارکَ وتعالی الاجابةَ علی السؤال المهم المرتبط بالاعتقاد بمنجی ومخلّص العالم وضرورة وجود هکذا شخصیة مقدّسة مبارکة، وقد قسّمت البحث إلی خمسة فصول: الأول: فی الکلیات (حول القرآن والعهدین)، ویتناول نظرة فی القرآن الکریم وکذلک العهدین، إذ کان لابُدَّ قبل الدخول فی البحث من أن أقدّم مقدّمة حولهما؛ لأنّهما أعظمُ المصادرالمقدّسة فی هذا العالم لإثبات تلک الحقیقة الإلهیّة الدامغة والعقیدة الراسخة ل (منجی العالم) والتی تهمُّ جمیعَ البشر. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأوّل وهو: نظرةٌ فی القرآن الکریم إلی مواضیع مهمّةٍ تشملُ، أولاً: التعریفَ بالقرآن الکریم، ومن ذلکَ: نزولَ القرآن، وإعجاز القرآن وبلاغته، وثانیاً: فی خصائصه وامتیازاته عمَّن سواه من الکتب السماویة، ومن ذلک، کون بلاغته معجزة إلهیة، والقرآن والمعارف، والقرآن والاتقان فی المعانی، والقرآن والإخبار بالغیب، والقرآن وأسرار الخلیقة؛ ثم بیَّنتُ باختصار مقام القرآن الکریم وأهمیّتهُ وخصائصه. وأمّا فی المبحث الثانی وهو: نظرة فی العهدین (الکتاب المقدّس)، فقد وضعتُ بحثأً مختصراً ومناسباً ل (العهد القدیم والعهد الجدید)، ثمّ وضعتُ بعد ذلک کلمةُ إنصافٍ فی العهدین، وذکرت شیئاً عن آفات الترجمة وما یرتبطُ بها، والفرق بین مترجمی العهدین. وفی الفصل الثانی بحثتُ فیه عن: قدسیّة ومقام منجی العالم، وضرورة وجود منجٍ ومخلّصٍ لهذا العالم. فقد تطرّقتُ فی المبحث ألأول: إلی ضرورة وجود المنجی وبیّنتُ شیئاً من العقائد العامّة لجمیع البشر بمنجی العالم وحتمیّة مجیء یومه الموعود اولاً، ثمّ ذکرتُ لذلکَ آیاتٍ من القرآن الکریم والروایات الشریفة ثانیاً، ونصوصٍ وفقراتٍ من العهدین ثالثاً. وتطرّقتُ فی المبحث الثانی: إلی موضوع قدسیّةِ ومقام منجی العالم بلسان الأنبیاء^ فی القرآن الکریم اولاً، وفی العهدین ثانیاً. وخصصت الفصل الثالث للبحث فی: حوادث ماقبل ظهور منجی العالم. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: حالة العالم قبل ظهور المنجی، وتطرّقتُ فیه إلی الفتنة الکونیة الکبری قبل الظهور اولاً، ثم ذکرتُ دعاء الأنبیاء الملحّ لمنجی العالم اثرَ ذلک، واستجابته من قبل الله تبارک وتعالی ثانیاً.وبیّنتُ کلَّ ذلک فی القرآن والحدیث وفی العهدین.وأما المبحث الثانی فقد بحثتُ فیه عن: آیات وعلامات ما قبل ظهور منجی العالم فی القرآن والعهدین. وخصّصتُ الفصل الرابع للبحث فی: أحداث ظهور منجی العالم ومابعد الظهور. فقد تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: حالة العالم قُبَیلَ الظهور، وعند الظهور، وبعدَه، وکیفیة الظهور، وبیّنت کیفیّة طلب الشعوب وانتظارهم للقائم وحالة الضیق والحرج والعسر وتضرُّر المؤمنین. وأمّاالمبحث الثانی فقد خصّصتهُ للبحث فی: أوصاف القائم المنجی، وذکرتُ شیئاً من علمه وشدَّته، وقوّته الربّانیة التی یتمتّعُ بها بفضل الله تعالی فی القرآن الکریم والروایات الشریفة وفی العهدین. وذکرتُ فی المبحث الثالث: أوصاف حکومة منجی العالم، وبیّنتُ کیف یکون حکمهُ بالعدل والإنصاف، وکیف سینتقمُ من کلّ الظالمین، وکیفیة حلول السلام فی عهده، وسموّ المعارف والعلوم فی عهده المبارک، فی القرآن الکریم والروایات الشریفة، وفی العهدین کذلک. وقد خصّصتُ الفصل الخامس للبحث فی: قواعد ومتبنّیات ثورة المنجی فی القرآن والعهدین، وعلامَ ترتکزُ هذه الثورة الإلهیة الکبری.و تطرّقتُ فی المبحث الأول إلی: الأُسس الشرعیّة والتأریخیّة لثورة المصلح العالمیّة، وبیّنت فی المبحث الثانی کون المنتقم من الظالمین صنیعة ٌ لربّ العالمین تقدّست أسماؤهُ. وفی الختام: ذکرتُ نتیجةَ البحث، وما توصَّلتُ إلیه من نقاطٍ مشترکةٍ بین القرآن الکریم والعهدین (الکتاب المقدَّس)، وأنَّهُ لابُدَّ من إنصافِ العهدین، والنظر الیهما بعینِ العدلِ والدقّةِ، لکونهما إرثاً دینیّاً وأخلاقیّاً وتأریخیّاً وحضاریّاً کبیراً؛ وأنَّ بعضَ ما وردَ فیهما هو بلا شکٍّ ولاریبٍ ترجمةٌ أو نقلٌ شفاهیٌّ أو تواترٌ لوحی موحی. وأنَّ للترجمة آفاتٌ خطیرةٌ قد صبَّتها وطَلَت بها الکتاب المقدّس (العهدین)؛ وقد لعبت الترجمات دوراً مهماً فی التشویش، وإخفاءِ الحقائقِ، والأعم الأغلب منها جاءت عن غیر قصدٍ ولا عمدٍ، وأنَّ القرآن الکریم والعهدین کلاهما یصدِّقُ الآخر فی هذا المجال. وأنَّ الکتب السماویّة أجمعت علی مجیء منجی العالم، وقد ذکرهُ الأنبیاء بکلِّ جمیلٍ، وحَلُموا بهِ وذابوا الیه شوقاً، وحنّوا إلی یومه المبارک، وهو یوم الله الموعود والأکبر، وأنَّ الأملَ الربّانی لجمیع الإنسانیة لم ینقطع، وهو سارٍ ومُثبتٍ ویجری بدقّةٍ، وأنَّ منجی العالم لیس مکراً لشعبٍ من الشعوب أو أُمّةٍ من الأُمم، بل هو أملُ الإنسانیة، وإمامٌ لعموم البشریة، وأنَّ عالم الإنسان سینتصرُ إنتصاراً إلهیَّاً ساحقاً لاهزیمة بعدَهُ بمجیء المصلح الأعظم روحی فداه.

این رساله به سه فصل تقسیم شده است، که فصل اول نگاهی گذرا و اشاره گونه به مطالب : لزوم بعثت انبیاء عصمت پیامبران تفاوت رسول و نبی و... ، است نه توضیح و بحث و بررسی همه جانبه پرداخته است. فصل دوم پیرامون اوصاف مختص انبیاء (مذکور در قرآن) است به این معنی که این صفت اختصاصاً در قرآن برای این پیامبر ذکر شده و برای نبی دیگری ذکر نشده است. مانند: صفت مومن که فقط بعنوان توصیف حضرت ابراهیم در آیات قرآن آمده است. ابتدا آیه مربوط به آن، صفت استناد و بعد از نظر لغوی در کتب لغت مورد بررسی قرار گرفته و در آخر شرح آن از دید کتب تفسیر در درجه اول و کتب قصص و تاریخ انبیاء در درجه دوم استفاده گردیده است. فصل سوم : اوصاف مشترک انبیاء است که بین دو یا چند نبی مشترک است مانند صفت حلم که برای سه نفر از انبیاء در قرآن ذکر شده و بالاترین عدد 21 نفر در مورد صفت صالح و پایین ترین عدد 2 نفر در مورد صفت وجاهت عند الله است که با هم مشترکند.

مطالب پایان نامه حاضر در هفت بخش تنظیم شده است. 1- معانی واژه یتیم 2- تاریخچه حمایت از ایتام 3- جایگاه ایتام در گذرگاه تاریخ 4- مباحث مختلف اجتماعی ایتام 5- امور نگهداری و تربیت ایتام 6- مسائل عاطفی ایتام 7- مباحثی پیرامون اموال ایتام

این پایان نامه در تفسیر سوره انسان است که برابرروایات فراوان در شأن اهل بیت (ع) نازل شده است.مباحث آن بدین قرار است: شأن نزول سوره انسان،آفرینش انسان، عوالمی که آدمی طی می کند، هدایت وانواع آن، ابرار و صفات آنان، منزلت ابرار، اختیار وآزادی انسان، اهل بیت در قرآن و سنت، عوامل موفقیت در رهبری، ذکر، صبر

موضوعی که این مجموعه، پیرامون آن گردآوری شده است « اهمیت طهارت و پاکیزگی در اسلام می باشد. اسلام قبل از این که به زینت و قیافه توجه کند، بیشتر توجه خود را به نظافت که اساس هر زیبایی و زینتی است معطوف داشته است. طهارت، مقدمه ی پاره ای از عبادت مهم مثل نماز و روزه و... است که عبادت بدون آن باطل است و مورد مقبول حق تعالی واقع نمی شود. بهداشت امر بسیار مهمی است تا آن اندازه که اسلام فلسفه ی حلال بودن را تابع پاکی خیر و منفعت و حرام بودن را در گرو ناپاکی و زیان قرار داده است. بنابراین هر مسلمانی باید به دستورات مبین اسلام توجه داشته باشد که یکی از این شئونات مسئله طهارت است. طهارت از شئون مهم زندگی انسان است که در قرآن کریم و سنت معصومین: مورد عنایت قرار گرفته است. طهارت مراتب مختلفی دارد که عبارت است از نظافت بدن از نجاسات،پاک کردن اعضاء و جوارح از گناهان و پاک سازی دل و جان از اخلاق ناپسند. در این پژوهش ابتدا به اهمیت طهارت و سپس به بیان آن پرداخته شد و در نهایت آثار پاکی در زندگی انسان بررسی گردید. واژگان کلیدی: وضو، قلب.، نفس

این رساله با عنوان « اهمیت و جایگاه زیارت در اسلام» بوده و دارای 5 فصل است که در ابتدا قسمتی تحت عنوان کلیات تحقیق ( فصل اول) به تعریف و تبیین موضوع، ضرورت و اهداف موضوع، پیشینه ی تحقیق و سئوالات تحقیق، روش تحقیق، ساختار تحقیق، کلید واژه ها و مشکلات و موانع آمده است. با توجه به نیاز جامعه به جهت شناخت انجام صحیح زیارت همراه با آداب اسلامی و موازین شرعی و دوری از هر گونه خرافه ای در این زمینه، بر آن شده که در این موضوع، تحقیقی را با استناد به کتب معتبر و مرجع و مطالب فیش برداری شده به ثمر برسانم. این دفتر و قلم بر آن شد که در حدّ توان و با استعانت از خدا به مسائل، خرافات و شبهاتی که در زمینه ی زیارت مطرح است، بپردازد و به لایه هایی از این حقیقت والا اشاره نماید. فصول تدوین شده به شرح ذیل صورت گرفته است. فصل دوم: با عنوان زیارت که به معنا و مفهوم زیارت پرداخته است و زیر فصل هایی که در این فصل آمده: تاریخچه ی زیارت، فلسفه ی زیارت که در هشت مورد تنظیم گردیده است. اقسام زیارت که شامل سه مرتبه ی جسمی، عاطفی و روحی می باشد و اهداف زیارت که در شش مورد بیان شده است. فصل سوم: درآمدی بر زیارت از نگاه قرآن و حدیث. در این قسمت، آیات زیارت به دو قسمت تقسیم می شود: آیاتی که مستقیم به این اصل پرداخته است و آیاتی که به صورت ضمنی می توان آن را استنباط کرد و بعد از آن به بیان زیارت از زبان وحی و خاندان نبوت پرداخته ام؛ که شامل چند قسمت می باشد: زیارت خانه ی خدا، زیارت قبور خویشان و مؤمنین، زیارت قبور علما و شهدا، زیارت رسول خدا و قبور امامان « علیهم السلام»، گفتار بزرگان مذاهب چهارگانه پیرامون زیارت اهل قبور، زیارت در سیره ی پیشوایان دین و در پایان این فصل، زیارت را در نگاه و سیره ی شخصیت هایی همچون امام « رحمة الله علیه»، علامه امینی و علامه طباطبایی مورد بررسی قرار داده ام. فصل چهارم: با عنوان آداب و آثار زیارت می باشد که آداب را همگام با آیات قرآن در نوزده مورد بیان نموده ام. در ادامه به آثار زیارت در دو زیر فصل آثار دنیوی که شامل یازده مورد می باشد و آثار اخروی زیارت که در چهار مورد بررسی نموده ام. فصل پنجم: که فصل پایانی این رساله است با عنوان آسیب شناسی زیارت که شامل مطالبی از قبیل: معنی و مفهوم خرافه، مظاهر و نمودهای خرافه، علل و عوامل و ریشه ی گرایش به خرافات، مفهوم شرک و بت پرستی، مسئله ی بهداشتی بودن بوسیدن ضریح، نسبت ها نادرست وهابیان به شیعیان و دیگر سئوالات و شبهاتی که در این زمینه مطرح است، پرداخته ام.

این رساله به زبان عربی نوشته شده، و در آن به تقریب تمام روایات تفسیری امام علی (ع) از کتاب های حدیث و تفسیرعامه وخاصه، از ابتدای قرآن تا پایان سور?نسا همراه با معنای کلمات دشوار ذکر شده اند. مآخذ شیعی آن البرهان فی تفسیر القرآن و تفسیر نورالثقلین و منابع اهل سنت آن جلد دوم کنزل العمال و الدرالمنثور است.