جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در مقاله پیش رو سعی بر آن است تا با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی، گفتمان ارائه شده از سوی محمود احمدی نژاد، نامزد دور دهم انتخابات ریاست جمهوری، تحلیل شود. روش به کار گرفته شده جهت استخراج دال های این گفتمان تحلیل بینامتنی و بیناگفتمانی پیشنهادی در روش - نظریه فرکلاف است. در ادامه دال های استخراج شده در چهارچوب نظری یعنی روش - نظریه لاکلاو و موفه قرار گرفتند تا با ارائه تصویری کلی ما را در فهم چگونگی مفصل بندی دال ها در کنار یکدیگر، نحوه تعریف و بازتعریف دال ها توسط دال مرکزی، چگونگی انسجام آن ها حول دال برتر و نیز ایجاد مرزهای ضدیتی به منظور غلبه هژمونیک بر سایر گفتمان های موجود در این عرصه یاری نمایند. دال برتری که به این گفتمان انسجام بخشیده و سایر دال ها را حول خود مفصل بندی کرده مدیریت مردمی است.

مقدمه: هدف از پی ریزی این پژوهش، بررسی مهم ترین عوامل شخصیتی موثر در رضایت مندی زناشویی زوجین بود.روش: 600 نفر (300 زوج) به روش نمونه گیری تصادفی (چندمرحله ای) از میان دانشجویان 3 دانشگاه به عنوان گروه نمونه انتخاب شده و پرسش نامه های NEO-FFI و رضایت زناشویی ENRICH را تکمیل کردند. داده ها به کمک رگرسیون چندگانه، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون T مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته ها: چهار عامل مسوولیت پذیری، روان آزرده خویی و سازگاری مردان و مسوولیت پذیری زنان، %29.2 واریانس رضایت مندی زناشویی مردان را به طور معنی داری تبیین کردند (p<0.03). همچنین، مسوولیت پذیری و روان آزرده خویی زنان و روان آزرده خویی مردان، %27 از تغییرات رضایت مندی زناشویی زنان را تبیین نمودند (p<0.002). نتیجه گیری: از میان ویژگی های شخصیتی، دو عامل مسوولیت پذیری و روان آزرده خویی بیشترین نقش را در تبیین تغییرات رضایت مندی زناشویی زوجین به خود اختصاص می دهند.

ارزش ها از بنیادی ترین عوامل جهت دهنده رفتارهای انسانی در هر جامعه ای به شمار می آیند و نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایفا می کنند. اولویت های ارزشی که از جامعه ای به جامعه دیگر تفاوت دارند بازتاب تجربه های متفاوت مردم مختلف هستند. این مطالعه با استفاده از نظریه تحول فرهنگی اینگلهارت، درصدد شناخت اولویت های ارزشی معلمان و ارتباط آن با برخی عوامل اقتصادی - اجتماعی است. داده های پژوهش به شیوه پیمایشی و با استفاده از پرسش نامه گردآوری شده است. حجم نمونه شامل 343 معلم شاغل در اداره آموزش و پرورش شهرستان بروجن بوده که به شیوه تصادفی چند مرحله ای انتخاب شده بودند. نتایج حاصل از یافته های پژوهش نشان دادند که معلمان دارای اولویت های ارزشی مادی گرایانه هستند و تفاوتی در اولویت های ارزشی گروه های سنی مختلف معلمان مشاهده نشد. از بین متغیرهای مستقل تحقیق «احساس امنیت اجتماعی»، «جنسیت» و «درآمد» رابطه معناداری با اولویت های ارزشی داشتند.

آیین های سوگواری ماه محرم در شهر اردبیل پدیده مذهبی ساده ای نیست، بلکه چنان کیفیتی را داراست که خصایص یک نمود زنده و فعال فرهنگی و اجتماعی را آشکار می سازد. هدف این مقاله درک و توصیف دقیق مراسم عاشورا در جامعه اردبیل به عنوان میراثی فرهنگی در زمان کنونی و تحلیل مردم شناختی کارکردهای اجتماعی این مراسم در جامعه مورد بررسی است. مقاله حاضر می کوشد با تکیه به روش مردم نگاری، توصیفی جامع، عینی و بدون استنتاج ارزشی از سنن و رسوم عزاداری حسینی در اردبیل ارائه دهد و بر مبنای نظریات امیل دورکیم و کلیفورد گیرتز کارکردهای این مراسم را در حیات اجتماعی و فرهنگی مردم بررسی کند. یافته های تحقیق در دو دسته کلی «ترتیب و کیفیت برگزاری مراسم عزاداری» و «علائم و نشانه ها در مراسم عزاداری» موضوع بندی شده اند. نتیجه کلی آن است که افراد با شرکت در مراسم عاشورا، هویت جمعی و تشخص اجتماعی می یابند و فردیت آن ها در خدمت «وجدان جمعی» قرار می گیرد. علائم و نمادهای به کاررفته در مراسم عزاداری که ماخوذ از نظام فرهنگی جامعه مورد بررسی است، تعلق عزاداران به یک جمع مشخص را نشان می دهد.

مقدمه: تحقیق حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش بر اساس چارچوب مدل «پرسید – پروسید» بر آگاهی، نگرش و رفتار بیماران مصروع انجام گرفت.روش: در این پژوهش نیمه تجربی، 64 بیمار مبتلا به صرع بزرگ بر اساس معیارهای ورود به مطالعه و به صورت تصادفی به دو گروه آزمون و شاهد تقسیم شدند. مداخله آموزشی بر اساس الگوی «پرسید – پروسید» به عنوان چارچوب برنامه ریزی برای آموزش بیماران در گروه آزمون صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته شامل سوالاتی در زمینه مشخصات جمعیتی - بهداشتی بیماران و شاخص های الگوی «پرسید – پروسید» بود. اطلاعات از طریق تکمیل پرسش نامه طی مصاحبه ساختاریافته با نمونه های منتخب در دو نوبت قبل از مداخله آموزشی و دو ماه بعد از آن جمع آوری شد.یافته ها: پس از مداخله، در گروه آزمون نسبت به گروه شاهد میانگین نمرات عوامل مستعدکننده شامل آگاهی و نگرش و نیز نمرات عوامل تقویت کننده و نمرات رفتارها افزایش معنی داری داشت (p<0.05)، اما بین میانگین نمرات عوامل قادرکننده در گروه آزمون و شاهد بعد از مداخله تفاوت معنی داری وجود نداشت (p>0.05). به علاوه، میانگین نمرات تمامی سازه های مدل پرسید - پروسید در بیماران گروه آزمون و رفتار هدف یعنی «رعایت دقیق رژیم درمانی» نسبت به قبل از مداخله افزایش معنی داری یافت (p<0.05). در گروه شاهد نیز میانگین نمرات شاخص های آگاهی، نگرش و عوامل قادرکننده قبل و بعد از مداخله تفاوت معنی داری داشت.نتیجه گیری: آموزش بر اساس چارچوب مدل «پرسید – پروسید» در افزایش آگاهی، نگرش، عوامل تقویت کننده و نیز رفتارهای مقابله ای مثبت در بیماران مصروع موثر است.

یکی از چالش های اصلی علوم اجتماعی و از جمله جامعه شناسی در ایران پس از انقلاب، تلقی علوم اجتماعی به مثابه بدنه ای از دانش حامل مفروضات و ارزش های ایدئولوژیک سکولار و غربی است. برخی به دنبال تولید دانشی به نام «جامعه شناسی اسلامی» هستند و در این باب کوشش های متفرقه ای نیز صورت گرفته است که البته هنوز منجر به عرضه محصولی قابل اعتنا نشده است. در مقابل این چالش، واکنش دیگر جامعه شناسان نفی و انکار این مدعا و انتظار ارائه جامعه شناسی بدیل توسط مدعیان بوده است. این مقاله با تمایز میان نظریه اجتماعی و نظریه جامعه شناختی راه حلی برای برون رفت از این چالش مطرح می سازد که دست کم می تواند به همدلی بیشتر این دو جریان موجود در جامعه شناسی بینجامد. مبنای این تمایز تفکیک نظریه های هنجارین یا تجویزی از نظریه های غیرهنجارین یا توصیفی است. برای تثبیت این تمایزگذاری نخست نگرش درباب جامعه (جامعه نگری یا جامعه بینی) از جامعه شناسی متمایز شده و خلط این دو با هم مورد نقد قرار گرفته است. در گام بعدی، تمایز میان نظریه اجتماعی و نظریه جامعه شناختی با توجه به چند ویژگی مطرح شده است: هنجارین یا غیرهنجارین بودن، برخورداری یا عدم برخورداری از گزاره های علمی، طراحی جامعه ایده آل یا عدم طراحی آن و صرفا توصیف و تبیین جامعه، مبهم سخن گفتن و کلی گویی یا دقیق و مشخص سخن گفتن. بر اساس این تمایز دو نوع فعالیت و تولید معرفتی، یعنی جامعه شناسی و نظریه اجتماعی، و نیز دو نوع چهره دانشی از هم تفکیک می شوند.

مقدمه: این مطالعه با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن انجام شد.روش: این بررسی از نوع مقطعی است و در آن 118 نفر که با نمایه توده بدنی بیش از 25 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند به کمک پرسش نامه سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی اعتبار از روش بازآزمایی و برای تعیین روایی از روش های مختلف از جمله روش تحلیل عاملی با مولفه های اصلی، همبستگی سوالات با نمره کل و با پرسش نامه خودکارآمدی عمومی شرر و روایی بیرونی بهره گرفته شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون های آماری ضریب همبستگی، تحلیل عاملی و آزمون T تحلیل شدند.یافته ها: ضریب اعتبار این ابزار به شیوه بازآزمایی برای کل پرسش نامه 0.91 به دست آمد. به کمک تحلیل عاملی، 5 عامل «هیجان های منفی»، «در دسترس بودن مواد غذایی»، «فشارهای اجتماعی»، «ناراحتی های جسمانی» و «فعالیت های مثبت و سرگرم کننده» از پرسش نامه اصلی استخراج و تایید شد. همچنین، همبستگی 5 عامل با نمره کل پرسش نامه، همبستگی معنی دار با نمره پرسش نامه خودکارآمدی عمومی شرر (r=0.62؛ P<0.001) و افزایش نمره کل پرسش نامه طی آموزش تغذیه، همه نشان دهنده کفایت و کارآیی این پرسش نامه بود.نتیجه گیری: پرسش نامه سبک زندگی مبتنی بر خودکارآمدی وزن را می توان به عنوان ابزاری معتبر و مناسب برای استفاده در محیط های آموزشی، بالینی و پژوهشی به کار برد.

در این مقاله با استفاده از «نظریه آشفتگی» به بررسی جامعه ایران و علوم اجتماعی در آن خواهیم پرداخت. ابتدا نشان خواهیم داد که جامعه ایران رفتاری «آشفته» از خود نشان می دهد و به دلایلی که ذکر خواهد شد می توان آن را به مثابه یک سیستم آشفته در نظر گرفت. این امر با برشمردن برخی خصوصیات سیستم های آشفته، از جمله «حساسیت به شرایط اولیه» و سازوکارهای «انبساط و تاشدگی» و جستجوی آن ها در جامعه ایران، انجام شده است. برخی از نمودهای این آشفتگی مانند هنجارنبودن توزیع متغیرهای تعریف کننده سیستم و ناسازگاری پایگاهی در ایران بدین منظور بررسی شده اند. با قائل شدن تفکیکی اساسی میان «آشفتگی» و «پیچیدگی» و ارائه سنخ شناسی، جامعه ایران را با جوامع غربی مقایسه کرده ایم. در چارچوب نظریه آشفتگی از اصطلاحات برخی نظریه پردازان، به ویژه «تمایز ساختی» و «هماهنگی کارکردی» اسملسر و «جامعه کوتاه مدت» کاتوزیان، در تدوین نتایج این مقایسه بهره برده ایم.علاوه بر چیستی جامعه ایران، چرایی ناکامی علوم اجتماعی - به عنوان یکی از مهم ترین مظاهر و عناصر معرفت مدرن - یکی دیگر از اهداف این مقاله است. بدین منظور، پیامدهای این سنخ شناسی بر شکل گیری علوم اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته و تلاش کرده ایم نظرات سید جواد طباطبایی در این زمینه را وارد چارچوب نظری خود نماییم. آشفتگی در اثر دو فرایند «انبساط» و «تاشدگی» به وجود می آید. اساس استدلال ما این است که در جوامع توسعه یافته غربی، پیچیدگی ایجادشده در اثر انبساط، به دلیل تمایز ساختی و هماهنگی کارکردی به ساختمندشدن انجامیده است. این ساختمندی را در رابطه دیالکتیکی میان بنیان های معرفتی و ساختار اجتماعی غربی نشان داده ایم. در ایران، در کنار انبساط، تاشدگی نیز عمل کرده است. این امر امکان «تقلیل گرایی» و «انتزاع سازی» را، که مقدمه شکل گیری علوم اجتماعی در غرب بود، غیرممکن کرده است. در واقع، عناصر تشکیل دهنده جامعه آشفته قابل تقلیل نیستند، زیرا مرزهای مقولات همواره در حال تغییرند. با وجود این، با ذکر نمونه هایی استدلال می کنیم که چرا، علی رغم اشتراکات بسیار با «نظریه امتناع» طباطبایی، نظریه آشفتگی امکان های جدیدی برای جامعه شناسی در ایران متصور می داند. هدف این نظریه جستجوی نظم در بطن آشفتگی است.

مقدمه: پژوهش حاضر به منظور مقایسه عناصر آزمون ترسیم آدمک رنگی در کودکان 7 تا 10ساله مبتلا به اختلال تضادورزی مقابله ای (ODD) و کودکان عادی انجام شد.روش: این تحقیق از نوع علی - مقایسه ای است. جمع آوری نمونه، در دو مرحله تصادفی و مبتنی بر هدف صورت گرفت و در نهایت از 16 مدرسه ابتدایی (هشت مدرسه دخترانه و هشت مدرسه پسرانه) انتخاب شده از مدارس شهر تهران، 60 دانش آموز در محدوده سنی 7 تا 10سال بر اساس فهرست رفتاری کودک و فرم گزارش معلم (دارای نمره بالاتر از نقطه برش در مقیاس تضادورزی مقابله ای) به عنوان گروه آزمایش انتخاب شدند. 60 دانش آموزان نیز به عنوان گروه گواه انتخاب شدند که در تمام مقیاس های هر دو پرسش نامه مذکور، نمره کمتر از نقطه برش داشتند. آزمون ترسیم آدمک رنگی روی همه کودکان اجرا شد. از آزمون مجذور کای برای مقایسه فراوانی سطوح عناصر در آزمون ترسیم آدمک رنگی استفاده شد.یافته ها: فراوانی 18 مورد از عناصر آزمون ترسیم آدمک در گروه آزمایشی به طور معنی داری بالاتر از گروه گواه (P≤0.05) و فراوانی 13 مورد از عناصر نیز در گروه گواه به طور معنی داری بالاتر از گروه آزمایش بود (P≤0.05). میان فراوانی عناصر آزمون ترسیم آدمک دختران و پسران مبتلا به ODD، تفاوت معنی داری به دست نیامد.نتیجه گیری: عناصری در ترسیم آدمک رنگی کودکان مبتلا به اختلال تضادورزی مقابله ای وجود دارند که می توان به واسطه آنها به تشخیص کودکان مبتلا به این اختلال نزدیک شد و این عناصر، صرف نظر از جنس، به شکل مشابهی در آزمون ترسیم آدمک رنگی این کودکان دیده می شوند.

مقدمه: این پژوهش، با هدف بررسی روایی و اعتبار پرسش نامه سلامت روانی و جسمانی (فرم کوتاه 36 سوالی نسخه) SF-36 (V2) ویر اجرا شد.روش: 320 دانشجوی کارشناسی دانشگاه تربیت معلم شهر تهران (188 دختر، 132 پسر) که از طریق روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شده بودند، به پرسش نامه SF-36 (V2) و پرسش نامه فشارزاهای دانشجویی پولادی ری شهری پاسخ دادند. در این پژوهش، به منظور بررسی ساختار عاملی (روایی سازه)، روایی افتراقی و اعتبار پرسش نامه SF-36 از تحلیل عامل اکتشافی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.یافته ها: ضرایب آلفای کرونباخ نشان داد که عامل ها و مقیاس های پرسش نامه SF-36 (V2) از اعتبار بالایی برخوردارند. نتایج تحلیل عامل اکتشافی نیز دو عامل سلامت روانی و جسمانی را در این پرسش نامه نشان داد. ضریب همبستگی SF-36 (V2) و فشارزاهای دانشجویی، -0.68 بود (p<0.001). نتیجه گیری: SF-36 (V2)، پرسش نامه ای روا و معتبر برای بررسی سلامت روانی و جسمانی است.

این مقاله می کوشد با نگاهی به ظرفیت های علوم اجتماعی، به بعضی از موانع پیش روی توسعه این علوم در ایران بپردازد. جامعه انسانی بیرون از شبکه روابط قدرت تحقق پذیر نیست و علوم اجتماعی به عنوان بخش لاینفکی از نظام علمی و فرهنگی هر جامعه ای در درون این روابط قدرت تحلیل پذیرند. از این رو، هر تفسیری از تحولات علوم اجتماعی فقط در بستری از روابط قدرت و در درون آن می تواند واقعی باشد. بحران در نظریه و روش شناسی علوم اجتماعی در ایران محصول چند عامل است؛ یکی از آنها غلبه نگاهی رسمی به مثابه یک ایدئولوژی مسلط در روابط قدرت بوده است. به همین دلیل رویکرد انتقادی، که محرک بالندگی و رشد علوم اجتماعی است، جایگاهی در تحقیقات رسمی نداشته است. ساختارهای اقتصاد سیاسی ایران مناسباتی را بر جامعه حاکم کرده است که نیازی به تولید علم، به طور کلی، و علوم اجتماعی، به طور خاص، در جامعه وجود ندارد. به همین دلیل، حضور علوم اجتماعی به عنوان بخشی از یک نظام علمی همواره با مقاومت محافظه کاران حاضر در ساختار قدرت مواجه بوده است. از این رو، دو هدف اولیه علوم اجتماعی: رشد علم و مشارکت در سیاست های عمومی، کمتر محلی برای ظهور و بروز داشته اند.نظام های پژوهشی و دانشگاهی در ایران محدودیت های فراوانی دارند که یکی از آنها موانع متعددی است که امکان شکل گیری الگوی گفتگو با محوریت دانشگاه و با آزادی گفتگوی علمی را، اگر نه منتفی، بسیار محدود کرده است. این محدودیت ها عمدتا ناشی از فقدان «فلسفه» سازمان علم در ایران هستند که خود محصول موانع فرهنگی و سیاسی حاصل از اقتصاد سیاسی جامعه کنونی ایران است.علوم اجتماعی ظرفیت های فراوانی برای شکل بخشیدن به جامعه مطلوب در ایران و مشارکت در پروژه سیاسی توسعه ملی دارد. شروط چندگانه این مشارکت در مقاله مورد بحث قرار گرفته است.