جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله با عنوان«عفت کلام در قرآن» در جستجوی پاسخ به پرسشها و ابهاماتی است که در ذهن نگارنده و برخی دانشجویان وجود داشته است و به نظر می رسد پژوهش جدیدی درزمینه آشنایی با کیفیت سخن گفتن و یا به عبارت دیگر آشنایی با فواید و آفات بیان و زبان از دیدگاه قرآن می باشد. این پایان نامه شامل یک مقدمه و سه بخش می باشد. بخش اول به بررسی واژه«عفت» (لغوی و اصطلاحی) و کاربرد عفت کلام با استناد به آیات و روایات می پردازد. هم چنین درباره کلام و بیان تحت، عنوان نقش کلیدی زبان در فرهنگ قرآن و اهمیت زبان و به برخی از آفات زبان اختصاص یافته است. بخش دوم درباره «ادب الهی در تبین معارف قرآنی» می باشد که شامل مفاهیم و تعاریف ادب و هم چنین تعریف اخلاق و جایگاه آن و به مفهوم کنایه و کنایاتی که در قرآن به کار رفته اختصاص یافته است. بخش سوم درباره نقش قرآن در اعتدال بخشیدن کلام و بیان است که در آن به مباحثی درباره پیشگامی قرآن در اعتدال و اصلاح گفتار و شناساندن آفات زبان و اصلاح تعبیرات و راههای گریز از مهلکه های زبان و آموزش شیوه صحیح سخن گفتن پرداخته شده است.

انسان اسرارآمیزترین موجود جهان هستی است؛ موجودی که جهان کوچکی است که جهان بزرگ را در درون دارد، موجودی که علاوه بر داشتن بعد مادی (جسمانی) از بعد معنوی (روحانی) نیز برخوردار است؛ موجودی که هم دارای فطرت توحیدی و گرایشهای متعالی است و هم دارای طبیعت حیوانی و گرایشهای مادی: موجودی که با داشتن اختیار و آزادی (که لازمه کرامت اوست) گرامی داشته شده است؛ هدف از آفرینش چنین موجودی حرکت در مسیر فطرت توحیدی(صراط حق)، تهذیب نفس، آراسته شدن به فضایل اخلاقی و رسیدن به کمال البته با پذیرفتن دعوت و راهنمایی های سعادت ساز پیامبران و سفیران الهی است. بنابراین با توجه به فلسفه و هدف آفرینش انسان و با وجود برخورداری او از چراغ درون (فطرت) و نیز تعالیم انبیاءالهی که یکی از اهداف بعثت آنها آشتی دادن و متوجه کردن انسان ها با خویشتن حقیقی (فطرت توحیدی، استعدادها و گرایشهای متعالی) و حرکت در مسیر تکامل بوده است، از غرق شدن انسان در لذتهای زودگذر مادی و به عبارتی فراموشی خود حقیقی که گاهی مواقع گریبان گیر انسان می شود، می توان به عنوان یک بیماری خطرناک که مانع اصلی سعادت و کمال او (انسان) می شود، نام برد. با توجه به اشاره جامع، ظریف و هوشیارانه قرآن کریم به این موضوع می توان گفت: علل اصلی این معنی هم منشا درونی( صفات و اعمال خود انسان) و هم منشا بیرونی دارند که همه آنها را می توان در زیر سه عنوان «هوای نفس، دنیا و شیطان» که مرتبط با یکدیگرند جای داد. فراموشی نفس انسان را از شناخت صحیح خدا، مبداء و معاد، مسیر بین آن دو، استعدادها، تواناییها و گرایشهای متعالی باز می دارد و آثار زیبانبار و جبران ناپذیر فردی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... در دنیا و آخرت که نتیجه آن نیز تنزل به مرتبه پایین تر از حیوانات و سقوط در جهنم می باشد را برای او(انسان) به دنبال خواهد آورد. از یافتن خود حقیقی(واقعی) و شناسایی و شکوفایی استعدادها، تواناییها و گرایشهای متعالی، تعبیر به خودیابی می شود. سروش های حیاتبخش و سعادت ساز پیامبران الهی همان عوامل خودیابی و احیای فطرت توحیدی هستند که در دو گروه معارف نظری و دستورات عملی جای می گیرند. بنابراین به این نتیجه می رسیم که در صورت نهان ماندن و خاموش شدن آگاهی ها، گرایشهای متعالی، استعدادها و تواناییها، انسان در ضلالت و شقاوت خواهد ماند. اینجاست که انسان (به ویژه انسان معاصر) چاره خود را در باز گشتن به دین، معنویت و خداپرستی دیده و کوشش دارد تا در پرتو آن، اصل و اصالت انسانی و هویت واقعی فراموش شده خویش را باز جوید. هر کس کو دور ماند از اصل خویش باز جوید روزگار وصل خویش

زندگانی 23ساله دوران رسالت رسول الله سر شار از حادثه های درس آموز و آکنده از جریانهای اعجاب آفرین است. معراج، سیر و سفر پیامبر به ملکوت، از جمله این رخدادهای شگرف دوران رسالت پیامبر است. معراج یکی از گنجینه های پر بار تاریخ اسلام است که علاوه بر اینکه نشانگر مقام بسیار با عظمت پیامبر(ص) است، خود مجموعه و فرهنگی عمیق و بالنده و بسیار آموزنده است. شاید بتوان گفت یکی از درخشنده ترین اوراق صفحات زندگی پیامبر(ص) حادثه معراج اوست، این سفر در اوج تکذیب ها و خیره سریهای مشرکان تحقق یافت. در اوج این نامردیها و گسترش رنجها و زجرها، خداوند آخرین پیامبر خود را به ملکوت می برد تا با ارایه شگرفی های هستی و شگفتیهای ملکوت، جان او را از حقایق الهی پر کند و قدرت لایزال الهی را به وی بنمایاند و جایگاه والایش را در ملکوت به او نشان دهد، تا او با توانی بیشتر و ثباتی افزون تر در گسترش آیینش بکوشد و مشرکان را حجتی قوی و برهانی استوار باشد. اما آنان که نوری ازایمان در دلهایشان نبود این معجزه را چون معجزات پیشین انکار کردند و آنرا خواب و رویا خواندند و به شبهه افکنی پیرامون معراج پرداختند. گروهی از آنها عروج پیامبر را روحانی خوانده و گروهی دیگر پا را فراتر نهاده و آنرا رویایی بپیش ندانستند. آنان عروج جسم را به دلیل فرضیات هیات بطلمیوس امری محال و غیر ممکن می دانستند، به همین دلیل به این شبهات وجهه علمی دادند و عواملی چون وجود نیروی جاذبه زمین، فقدان هوا در خارج از جو زمین، وجود اشعه های کیهانی و سرما و گرما ی شدید... را موانع عروج جسمانی مطرح کردند. اما تمام این موانع امروزه با پیشرفت علم بشر برداشته شده و از این امر از حالت محال و غیر ممکن خارج شده است. حال که بشر با این قدرت محدود خود توانسته خود را به نوعی در برابر این محالات قراردهد و آنها را به ممکن تبدیل کند آیا با استمداد از نیروی نا محدود الهی این امر برای پیامبر ما ممکن نیست؟ نیروی الهی در معجزه فوق نیروی بشری است و این معجزه (معراج) نیز نشان دهنده نیرویی فوق نیروی بشری است کما این که تمام معجزات انبیاء الهی به این نحو بوده است ودر پرتو قدرت الهی هیچ یک از عوامل ذکر شده نمی توانند مانعی برای عروج جسمانی روحانی رسول خدا(ص) باشد. رسول الله در این عروج از عجایب آسمانهای هفت گانه دیدن کرد و سر انجام با ره آورد چون وجوب نماز، به سوی زمینیان باز گشت تا دیدگاه انسانها را در شناخت هستی و اسرارش وسعت بخشد.

در قرآن کریم بیست و هشت مرتبه کلمه عدالت و عدل به کار برده شده است که در بیست و پنج آیه ازیازده سوره قرآن است. پنج تعریف عمده برای عدالت شده است: 1 نفی هر گونه تبعیض و رعایت استحقاق ها،2 رعایت حقوق افراد و دادن حق به حق دار،3 قرار دادن هر چیز به جای خود و اعطای حق هر کس به صاحب آن،4 موزون بودن، 5 عدل الهی. عدالت به دو دسته تقسیم می شود: الف) عدل الهی : 1)عدالت تکوینی 2)عدالت تشریعی 3) عدالت جزایی ب) عدالت انسانی: 1) فردی : اخلاقی، فقهی 2) اجتماعی: اداری، اقتصادی، قضایی. از دیدگاه شهید مطهری عدالت اجتماعی بدین معناست: «ایجاد شرایط برای همه بطور یکسان و رفع موانع برای همه بطور یکسان» مصداق های عدالت اجتماعی درقرآن عبارتند از: 1 عدالت در گفتار و سخن خوش 2 عدالت در قضاوت3 عدالت در معاملات روزمره چه در خرید و چه در فروش 4 عدالت در شهادت دادن5 عدالت در نگارش اسناد و قراردادها 6 عدالت در خانواده و نسبت به همسران. یکی از مصادیق عدالت اجتماعی در نهج البلاغه را می توان در فرمان امام علی(ع) به مالک اشتر فرماندار مصر مشاهده کرد مرکزیت این فرمان در عدالت اجتماعی و ابعاد چهارگانه آن عبارتند از: 1 خدا سالاری 2 مردم سالاری3 شایسته سالاری4 دیوان سالاری تحقق عدالت بدست مردم است و حکومت و مدیریت بستر ساز اقدام مردم برای اجرای عدالت است مهمترین شرایط اجرای عدالت عبارتند از: 1 امنیت 2 مشارکت همه جامعه 3 ترغیب مردم به رصد اعمال حکام و افزایش حساسیت آنها برای اجرای عدالت 4 جلب خوشنودی مردم زمینه سازی برای عدالت اجتماعی عبارتند از: الف) زمینه های فرهنگی ب) زمینه های اقتصادی 1 عمران و آبادی زمین 2 سرمایه گذاری 3 مدیریت کار آمد و برنامه ریزی درست 4 بخش عمومی نه بخش خصوصی 5 صرفه جویی و ریاضت اقتصادی 6 کار و تلاش 7 امنیت و انسجام عمومی8 همکاری دولت و ملت.

در بررسی داستان این پیامبر الهی که دارای نکات فراوان روان شناختی و تربیتی است ما سعی کرده ایم که گوشه ای از این نکات را در این تحقیق یاد آور شویم به همین جهت این پایان نامه را در سه فصل تقسیم کرده ایم و از آنجا که این موضوع مربوط به قصه حضرت یوسف است ابتدا قصه و ویژگیهای آن را در قرآن بررسی کردیم که مشخص می شود قصه های قرآنی که از منبع وحی سر چشمه می گیرند تفاوت وافری با قصه های نویسندگان دارند و بعد نکاتی در مورد روان شناسی که همان علم مطالعه رفتار و پدیده های ذهنی است و همچنین نکاتی در مورد معنا و مفهوم تربیت آمده است. در فصل دوم جنبه های روان شناختی داستان این پیامبر الهی مورد بحث قرار گرفته است. موضوعاتی مانند خواب و رؤیا، شیوه رفتار حضرت یعقوب با فرزندان، حسد، نفاق، دروغ، صبر، عشق و شیفتگی، ترک هوای نفس، یأس و امید، گذشت و شفای حضرت یعقوب از جنبه روان شناختی یا تأثیر آن بر روان مورد بحث قرار گرفته است و سپس همان موضوع در داستان حضرت یوسف مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم موضوعاتی بحث شده است که در اینجا بیشتر روی جنبه تربیتی آن تکیه شده است و شامل7 زیر فصل به این ترتیب است: الگو، اصل عزت و کرامت نفس، توکل، حیا و عفت کلام، جدال احسن، بیداری وجدان و عبرت مورد بحث قرار گرفته و سپس مانند فصل قبل همان موضوع در داستان حضرت یوسف(ع) مورد بررسی قرار گرفته است.

تحقیقی که در پیش رو دارید، مبانی قرآنی دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه می باشد. در این تحقیق، سعی داریم، بیان کنیم که آیا کلام ائمه از قرآن نشأت گرفته یا نه، یعنی آیا کلام ایشان توضیح و تبیین قرآن است و با قرآن مطابقت دارد و اینکه ایشان که تربیت یافته مکتب انبیاء هستند در شرایط سخت حاکم بر جامعه تا چه حد توانسته اند مسایل دین را برای مردم تبیین کنند و آیا همانطور که مشهور است که صحیفه سجادیه «اخت قرآن» است، مفاهیم آن با قرآن مطابقت دارد. از این رو دعای مکارم الاخلاق که یکی از زیباترین دعاهای صحیفه است را انتخاب کردیم و قصد داریم آن را با قرآن مطابقت داده تا این رابطه بیشتر مشخص گردد. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و بیشتر از کتاب های اخلاقی و تفاسیر استفاده شده و در پنج فصل تنظیم گردیده است. فصل اول، کلیاتی از اخلاق، دعا، رابطه اهل بیت با قرآن، زندگی امام سجاد(ع) و کتاب صحیفه سجادیه فصل دوم، ارتباط معنوی و معرفتی که انسان می تواند به وسیله عبادات، انجام اعمال صالح، ایمان، یقین، اطاعت از خداوند، تقوی و عهد با خداوند داشته باشد. فصل سوم، مسایل اخلاقی که در اجتماع ورابطه با مردم مثل عدالت، ملایمت با مردم خویشاوند گرایی، چشم پوشی از بدی و... باید رعایت شود . فصل چهارم، مسائل درونی و تربیتی مثل، کبر، عجب، فخر فروشی، زهد و عهد بررسی می گردد. فصل پنجم، نیازهای اقتصادی و جسمانی مثل گشایش روزی، درخواست قدرت وتوانایی، مصونیت از فقر و... که سعی شده مبانی قرآنی آنها بررسی گردد و آیاتی با همان مفهوم آورده شود و در نتیجه رابطه کلام امام با قرآن مشخص گردد.

با سپاس از خداوند منان که مرا دراین راه توفیق عنایت کرد تا بتوانم گامی کوچک در شناخت زندگی انبیاء داشته باشم. پایان نامه ای که پیش رو دارید از چهار فصل تشکیل شده است که به ترتیب عبارتند از: 1)فصل اول: قصه و گزارش تاریخ در قرآن 2) فصل دوم: یونس(ع) 3)فصل سوم: سرگذشت قوم یونس(ع) 4) فصل چهارم: نکته هایی از داستان حضرت یونس(ع) که در این جا به اختصار، توضیح هر کدام می پردازیم در فصل اول که به طور کلی به واژه شناسی قصه، تاریخ، تفاوت قصه و داستان و غیره می پردازیم که برای خواننده ریشه، قصه و استفاده قصه در قرآن روشن شود. در ادامه در فصل دوم به توضیح رسالت یونس(ع) می پردازیم و در فصل سوم مربوط به زندگی نامه حضرت یونس(ع) و در آخر در فصل چهارم به بررسی نکات آموزنده از داستان حضرت یونس(ع) می پردازیم که می تواند مورد استفاده عموم قرار گیرد.

در این پایان نامه آبرو و حیثیت مؤمن از نظر قرآن واحادیث و عقوبت مخدوش نمودن شخصیت او وارتباط وحدت و انسجام جوامع انسانی با هتک حرمت از او مورد بررسی قرار گرفته و نتیجه گیری شده است که: آبرو و حیثیت مؤمن چون جان او محترم و هتک حرکت او مانند خونش حرام است . خداوند افرادی را که درصدد مخدوش نمودن حیثیت مؤمنین هستند در دوجهان خوار و ذلیل می سازد .

فصل اول: قصه در قرآن، فصل دوم: شمه ای از زندگی حضرت لوط(ع) و ویژگیهای قوم لوط، فصل سوم: بررسی داستان قوم لوط و چگونگی عذاب، فصل چهارم: عواقب همجنس گرایی و کیفرهای آن در اسلام، فصل پنجم: همجنس گرایی در جوامع امروز و اثرات زیانبار آن. فصل اول: در این فصل سابقه اعراب در قصه نویسی و اینکه قصه های قرآن سرمشق قصه نویسان عرب گردید و همچنین انگیزه قرآن از قصه گویی که شامل تربیت و آموزش انسانها، و سر گذشت اقوام و عبرت گرفتن در طول زندگی می شود در این فصل مطرح گردیده است. فصل دوم: حضرت لوط برادر زاده یا به عقیده برخی پسر خاله ابراهیم بود وی پیرو آیین ابراهیم بود. از کارهای زشتی که قوم لوط انجام می دادند لواط بود. که علت اصلی روی آوردن به این عمل عوامل مختلفی از جمله بخل و تنگ دستی بود. فصل سوم: فرشتگان برای نزول عذاب ابتدا بر ابراهیم وارد شدند. حضرت ابراهیم برای جلوگیری از عذاب با فرشتگان محاجه کرد ولی چون عذاب قطعی بود حضرت ابراهیم نتوانست مانع آن شود. و سه نوع عذاب بر آنها نازل شد. فصل چهارم: همجنس گرایی مخالف طبیعت انسان است وعلت تحریم لواط عوامل مختلفی است، از جمله افزایش نسل، همجنس گرایی از لحاظ بهداشتی ضررهای بسیار زیادی دارد. در صورت اثبات عمل لواط، لواط کننده و لواط دهنده با شرایط خاص اعدام ویا تعریز می شوند. فصل پنجم: همجنس گرایی تنها در جامعه لوط نبود در جامعه کنونی نیز رواج پیدا کرده. رایج ترین بیماری همجنس بازی درجوامع امروزی ایدز می باشد. برنامه های آموزشی توسط رسانه های گروهی تا حدی می تواند از بیماری همجنس گرایی جلوگیری کند.

تحقیقی که پیش رو دارید مبانی قرآنی دعای ابو حمزه ثمالی می باشد. در این تحقیق سعی ما بر این است که ارتباط کلام ائمه اطهار(علیهم السلام) را با آیات قرآن، بیان کنیم و با بررسی و طرح مضامین قرآنی این دعای شریف معنای کلام گهربار نبی مکرم اسلام(ص) را آنجا که فرمودند: انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی اهل بیتی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض، درک کنیم. و با توجه به اینکه امام سجاد(ع) این دعای شریف را زمانی به مردم آموختند که از طرف دستگاه عباسی اختناق شدید برجامعه حاکم بود، بدانیم که ایشان تا چه حد توانسته اند مسائل دین را برای مردم تبیین کنند. این تحقیق به روش کتابخانه ای انجام شده و در نگارش آن از کتابهای اخلاقی و تفسیر استفاده شده است. سیر حرکتی ما در این مقاله بدین شرح است که ابتدا به کلیاتی در خصوص امام سجاد، ابو حمزه ثمالی و مباحثی پیرامون دعا پرداخته ایم، سپس مضامین و مفاهیم بلندی از این دعای گهر بار چون خداشناسی، حکمت نظری، توحید عملی، حکمت عملی، رذایل اخلاقی و شرحی در امورفردی و اجتماعی و درنهایت مسأله لقاءالله را مورد بررسی قرار داده ایم.

در این رساله ما نخواستیم که کل نامه را بررسی کنیم و یا شرح دهیم بلکه قصد و هدفمان این بود که بتوانیم کلام مولا را با قرآن مجید تطبیق دهیم و بتوانیم ارتباط کلام علی(ع) را با قرآن بدست آوریم. از آن جا که این نامه(نامه 53) یکی از نامه های سیاسی امام است و شیوه حکومت داری را بیان می کنداین رساله فرصتی شد برای ارائه بخشهایی از اندیشه سیاسی حکیمانه و سیره پسندیده امیر مومنان علی(ع) که بر خاسته از قرآن کریم اندیشه و سیره پیامبر اکرم است. این نامه یکی از طولانی ترین نامه ای امام علی(ع) است ما این نامه را طی پنج بخش بررسی کردیم: بخش اول: کلیات که شامل 3 فصل است که هر 3 فصل به موضوع ربط دارد یعنی معرفی مالک، نهج البلاغه وحکومت علی(ع). بخش دوم: اوصاف رهبر، شامل2 فصل است همان ویژگی ها و استعدادهایی است که یک رهبر حکومت باید داشته باشد. بخش سوم: وظایف رهبر است که شامل شایسته سالاری، شناخت طبقه محروم، برقراری امنیت و صلح و... است. شامل 5 فصل است. بخش چهارم: رابطه رهبر با کارگزاران خود به گونه ای که با کارگزاران خود مشورت کند و بر روی کارهایشان نظارت داشته باشد که شامل2فصل است. بخش پنجم: رابطه رهبر با مردم که چگونگی برخورد رهبر با مردم را بیان می کند که شامل 5 فصل است.