جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

دیلتای در بخش اول اندیشه اش برای استقلال بخشیدن به علوم انسانی موفقیت چندانی به دست نیاود بدین جهت برای یافتن راه حل مناسب اندیشه اولیه خود را مورد تامل و بازبینی قرار داد. دستاورد این تلاش مجدد این بود که تنها با روش درون بینی نمی توان علوم انسانی تاسیس کرد زیرا که طریق درون نگری اساساً واسطه تفهیم و تفاهم قرار نمی گیرد. لذا دیلتای در بخش دوم اندیشه اش معتقد می شود که باید تاریخ را آیینه قرار داد و از طریق تامل در آن به شناخت خود رسید. مفاهیم کلیدی که دیلتای برای رسیدن به مقصود خود به کار می برد، عبارتند از: تجربه زیسته، عینیت یافتگی روح و فهم. فهم از نظر دیلتای بازسازی و باز تولید محتوای فکری نهفته در یک جلوه فیزیکی است. در این بازسازی باید فضای فکری و زمینه های تاریخی – فرهنگی و سایر اموری که با مولف نسبت دارد مورد توجه قرار گیرد. دیلتای مقولاتی را در تقابل با مقولات صوری تحت عنوان مقولات حیات معرفی می کند که شامل: زمان، معنا، ارزش، غایت و نیروی مولد است.از میان این مقولات زمان جایگاه ویژه ای در نظام فکری دیلتای دارد. زیرا که مقولات دیگر از تامل در این مقوله به دست می آید.

فیشته در کتاب بنیادهای حق طبیعی در دیالکتیکی دو سویه نه تنها مفهوم و اصل حق را از اصطلاحاتی در آغاز انتزاعی چون موجود متعقل، کنش‌گری، آزادی، آگاهی، دیگری و مفهوم بیناسوژه‌ای استنباط می‌کند بلکه در عین حال انضمامی شدن تمامی آن‌ اصطلاحات را بر اساس مفهوم و اصل حق تحقق می‌بخشد. بنابراین در نظام فکری فیشته تمامی این مفاهیم مجموعه‌ی پیچیده‌ای را تشکیل می‌دهند که تنها با یکدیگر فهمیده می‌شوند چرا که به صورت دیالکتیکی از درون یکدیگر به وجود می‌آیند و تنها با یکدیگر امکان تحقق دارند. اما در پایان راه به دلیل استنباط قانون حق و تمامی نسبت‌های آن از طریق عقل، موجود متعقل آزاد را زماناً و منطقاً در رأس هرم اصطلاحات بنیادین فلسفه‌ی حق و سیاست فیشته نشان خواهیم داد. در ادامه فیشته در صدد متحقق کردن قانون حق و ضمانت آن برای افراد در جهان خارج، به استنتاج حکومت (در مقام اراده‎‌ی عمومی همگان) و سیاست به عنوان علم دولت گام برمی‌دارد و این علم جدید را همچون خدمتگزار حقی در نظر می‌گیرد که اساس ماهیت خود را به طور پیشینی از موجود متعقل آزاد کسب کرده است.

نزول بلا و ابتلا، برای سیر دادنِ بندگان به سمت خداست. گرفتاری‌ها و ابتلائات، باحساب‌وکتاب نازل می‌شود و باحساب‌وکتاب هم رفع می‌شود. خداوند متعال می‌تواند ابتلائات را بردارد، اما بنا نیست که بی حساب و کتاب، گرفتاری‌های عالَم رفع بشود. درست است که امام، باذن‌الله حاکم بر قوانینِ عالَم است و قانونِ ابتلائات در دست اوست و اگر اراده کند یک بلای اجتماعی به‌راحتی رفع می‌شود، اما نباید امام را در حد طبیب تنزل داد و حرم امام را در حد بیمارستان تنزل داد. حرم امام بیمارستان نیست. شأن امام فوق اطباست.

شبکه اجتهاد: پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، دکتر عبدالکریم سروش در مصاحبه‌ای با عنوان «خدا به هر دردی نمی‌خورد!» به مسائلی متعرض شده‌ است که سؤالات و ابهاماتی فراوانی در اذهان پدید آورد. دکتر عباس جوارشکیان، دانشیار و مدیر گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد در گفتگویی به مطالب مطرح شده پاسخ گفته است. نظر به اهمیت موضوع، متن کامل مصاحبه پیش روی شما فرهیختگان گرامی قرار می‌گیرد.

فعالیت‌های مربوط به مناسک دینی و مذهبی، نخستین فعالیت‌های اجتماعی بودند که از ابتدای شیوع کرونا تأثیر پذیرفتند و در مواردی محدود و درمواردی دیگر تعطیل شدند. مناسک‌گزاران با توصیه رهبران دینی مناسک و اعمال زیارتی و دینی را به دلیل خطر فراگیری کرونا محدود کردند و گاه راه‌های جایگزین برای اعمال عبادی خود برگزیدند. هم‌اکنون در آستانه عید پاک مسیحیان رهبران مذهبی نظرات متفاوتی درباره برگزاری این مراسم دارند و باید دید مسیحیان جهان در برگزاری این مناسک مهم چه رویکردی را بیشتر خواهند پذیرفت. همچنین هم‌اکنون در آستانه ماه رمضان درباره روزه‌گیری، این سنتی که بیش از هزار سال در میان مسلمانان بدون توقف ادامه پیدا کرده، نگاه‌ها به طرف رهبران مذهبی است که چه چاره‌ای برای مسلمانان در رمضانی دارند که هم باید روزه بگیرند و هم کرونا را شکست دهند.

سرانجام کوئید ۱۹ هم مانند تمام بیماری‌ها و بلایایی که بشر در طول تاریخ تجربه کرده است، به مرور کم‌رنگ می‌شود؛ اما با فروکش کردن موج کرونا، اثر بدشکلِ روان‌زخم فردی و اجتماعی ناشی از آن و به خصوص غم‌بادِ حاصل از عدم برگزاری مناسک مرگ برای عزیزانمان تا مدت‌ها بر پیکره روان ما باقی می‌ماند. به نظر می‌رسد که در دوران پساکرونا باید منتظر استقبال مردم برای برگزاری مناسک مرگ عزیزانشان که در ایام کرونا درگذشته‌اند، باشیم. با استقبال کنش‌گران و افزایش برخی مناسک و به خصوص مناسک مرتبط با مرگ در یک بازه زمانی خاص، شیوه‌های برگزاری آن مناسک نیز پویاتر از قبل شده و بعید نیست که در جامعه ایرانی شاهد سبک‌های جدیدتر و متنوع‌تری از مناسک مرگ نسبت به دوران پیشا کرونا باشیم.

این هفته مسیحیان در خیابان گرد هم جمع نمی‌شوند تا جشن بگیرند و مراسم شستن پاها در پنجشنبه مقدس انجام نخواهد شد و مراسم نیایش جمعه به صورت آنلاین ضبط می‌شود. برای یهودی‌ها مراسم عید پاک بدون حضور فیزیکی دینداران در کنیسه برگزار می‌شود و نماز جمعه نیز در این هفته در مساجد اقامه نخواهد شد.