جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برگزیدگی در قرآن کریم از موضوعات بسیار گسترده و عمیق است اما علی رغم گستردگی آن کم تر مورد توجه بوده و اغلب به صورت پراکنده و بدون توجه به نظام و همبستگی معنایی که بین مفاهیم کلیدی آن وجود دارد، بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر درصدد بررسی موضوع برگزیدگی به روشی منسجم و نظام مند است تا مشخص سازد، واژگان کلیدی مفهوم برگزیدگی در قرآن کریم چیست؟ دیدگاه قرآن کریم نسبت به برگزیدگی چیست؟ علل و عوامل گزینش از منظر قرآن کریم چیست؟ مفهوم کانونی برگزیدگی در قرآن چیست؟ چگونه می توان به ترسیم شبکه معنایی رسید؟ این پژوهش مفاهیم کانونی برگزیدگی را استخراج نمود؛ مفاهیمی چون اصطفاء، اجتباء، ارتضاء، اختیار، اصطناع، آثر، خلائف و خلیفه، فضل و تفضیل و از روش معناشناسی بهره گرفت تا در کنار گونه های مختلف معناشناسی، بالاخص معناشناسی لایه ای و مکاتب آن، موضوع برگزیدگی را کنکاش نماید. معناشناسی با دو نگاه جزء نگر و کل نگر سعی نمود تا در گام نخست در پس نگاه جزء نگر با تبارشناسی مفاهیم کانونی به معنای لغوی و اصطلاحی آن دست یابد و در گام دوم به کشف روابط بینامتنی که شامل یافتن سیاق، روابط همنشینی و سایر روابط درونی موثر با تک تک مفاهیم کانونی است رسد و در نگاه کل نگر پس از بررسی مولفه های معنایی که شامل روابط بین مفاهیم کانونی با سایر مولفه های درونی است به ترسیم میدان معناشناختی برگزیدگی و در نهایت از موازنه و همبستگی مفاهیم کانونی با یکدیگر به ترسیم شبکه معنایی برگزیدگی در قرآن کریم نائل گردد.یافته های این پژوهش به دو دسته جزیی و کلی تقسیم گردید؛ یافته ها و نتایج جزیی برگزیدگان الهی را معرفی نمود و نشان داد هر مفهوم کانونی با بسیاری از مفاهیم والا همچون ابتلاء، هدایت، امام، یقین، رشد، امر، دین، حبّ، غفران، اخلاص، علم، جهل، عرضه اسماء، رسل، بینات، تکلم و...که از موضوعات اصیل دین مبین اسلام است همنشین شده است و از طرفی عکس العمل برگزیدگان در برابر این گزینش، اسماء الهی حاکم بر فضای آن، دعا و درخواست هایی که برگزیدگان از خداوند داشته اند، دامنه برگزیدگی، ثمره برگزیدگی، ثمره عدم برگزیدگی، لوازم برگزیدگی، واژگان مترادف و متقابل با مفاهیم کانونی، انفعالات و برخوردهای به عمل آمده با این گزینش را مشخص ساخت و توانست حول هر مفهوم کانونی میدان معناشناختی آن را ترسیم نماید. یافته کلی این پژوهش حبّ و عشق الهی را به عنوان مفهوم کانونی برگزیدگی در قرآن کریم معرفی نمود و به این نتیجه رسید که در قوس صعود مقاماتی چون اصطفاء، اجتباء، ارتضاء، اختیار، خلافت و...ظهور می یابد و ولایت، نبوت، رسالت و امامت از ویژگی برگزیدگان الهی می گردد و در پایان شبکه معنایی برگزیدگی را با مفهوم حبّ و عشق الهی به تصویر کشید.

قرآن مجموعه آموزه ای آسمانی است که توسط آخرین سفیر الهی، رسول خاتم، حضرت محمد (ص)، آورده شده و کتابی جامع برای هدایت انسان در تمام زمان هاست. از آنجا که کتاب قرآن عام است و تمام انسان ها را در تمام اقالیم هفتگانه زمین فرا می خواند و در میان آنها گروه ها و قشرهای متفاوت با فرهنگ، آئین، آداب و مسلک خاص وجود دارد، از این رو قرآن با هر گروه و قومی، در هر سطحی به شیوه ی خاص خود سخن گفته و معارف بلند و جامع خود را به منظور هدایت آنها، ارائه کرده است. آنچه در این پژوهش، با اهمیت دانسته شده است، شناخت روش و شیوه هایی است که قرآن برای هدایت عموم مردم به کار گرفته است، بدیهی است که گسترش آموزه های قرآنی نیز منوط به تبلیغ و اشاعه و بهره مندی از این شیوه هاست. حتی در عصر و دورانی که با کمک ابزارها و وسایل ارتباط جمعی، ترویج افکار و اطلاع رسانی اندیشه ها و باورها بسیار سریع و آسان شده است، لیکن در این تحقیق سعی شده است تا با تدبیر در قرآن، به شناسایی روش و شیوه های قرآنی پرداخته شود تا با بهره گیری از ابزارهای لازم، بتوانیم به کمک شیوه ها و روش های قرآن، و شناسایی عوامل موثر در تبلیغ، در نشر معارف الهی موفق آییم و بر این باوریم که با گذشت هزار و چهارصد سال از زمان نزول قرآن، اکنون نیز بهره گیری از آن شیوه های قرانی کارآمد تر است. در پایان به ابزارها و تکنیک های مدرن در استفاده ی صحیح و یا غلط ان، در برابر کارآمدی شیوه های دین اشاره شده است.

يکي از موضوعات مهم در در اديان و بويژهدين مبين اسلام موضوع شعارهاي اين دين است که در حفظ و پيشبرد اهداف والاي آن نقش سازنده اي دارد هر چند اين موضوع ارتباط نزديکي با احکام و اعتقادات دارد ، چنانچه برخيشعار را همان احکام و فرايض الهي دانسته اند اما بايد گفت احکامي مانند نماز و روزه و زکات و حج و... خود بخشي از شعارهاي اسلامياست که دين بدون آن معنا و ماهيت مستقل ندارد به عبارت ديگر خداوند به منظور معرفي دين اسلام که آخرين و کامل ترين اديان است علاوه بر اعتقادات و نيز اخلاقيات ، يک سري احکام و نشانه هايي نيز تشريع فرموده که به سبب آن بندگان به کمال مطلوب رهنمون گردند .حال اگر فرد ، اين اعمال و عبادات را صرفاً با قصد تقرّب به باريتعالي و کمال معنوي و فردي انجام دهد در نتيجه به وظيفه خود که همانا پايبندي به احکام الهي است عمل نموده است، اين حاکي از باطن دين است. اما اگر ضمن تقرّب الهي اهداف ديگري مانند حفظ و نگهداريو نيز معرفي نشانه هاياين دين آسماني و توحيدي را مدّ نظر قرار دهد يعني به سبب اعمال و نمادهاي خاصي اعلام بندگي نمايد به اين معنا است که به شعارهاي الهي پايبند بوده است و به تعبير قرآن اين از تقوي قلب وي ناشي مي شود . اين توجه به ظاهر عبادات است که بايد توأم با باطن گرايي ديني باشد . در واقع مي توان گفت توجه به باطن اعمال ديني داراي فايده و ثواب اخروي است و توجه به شعارهاي اسلامي علاوه بر فوايد اخروي ، براي خود جامعه اسلامي و پويايي و تحرّک آن نيز مفيد فايدهاست ؛ به همين خاطر گفته شده که برخي اعمال هستند که صرف اعتقاد در آن ها کفايت نمي کند بلکه بايد به معرض اجرا و نمايش در آيند اين ها همان شعارهاي اسلامي است. مانند : اذان ،‌ تکبير ،‌ صلوات و... هدف در اين پژوهش آشنايي با مفهوم و جايگاه شعار در دين مقدس اسلام، آشنايي با انواع شعارها در اسلام ، شناخت شعائر ناپسند و نادرست در جامعه امروز ، آشنايي با نقش سازنده و فوايد و آثار شعارهاي اسلامي .اين تحقيق با روش تحليلي - توصيفي صورت گرفتهو جمع آوري اطلاعات آن کتابخانه اي است که در پنج فصل ، به شرح زير ، تنظيم گرديده است : - در فصل اول ، به کليات موضوع ، پرداخته ايم .- در فصل دوم ، مفهوم شعار را در لغت و اصطلاح ، در قرآن و روايات و از نظر مفسرّان و همچنين جايگاهآن را در اديان ديگر ( به اختصار ) و در اسلام بررسي مي نماييم . - در فصل سوم ، به بررسي انواع شعارهاي اسلامي و کارکردهاي آن با توجه به قرآن و روايات مي پردازيم.- در فصل چهارم آثار و فوايد شعارها مورد تحليل قرار مي گيرد.- در آخر نيز يک جمع بندي مختصر و نتيجه گيري از کل پژوهش ، ارائه مي دهيم .

جمع گرایی یا گرایش به جمع , یکی از مباحثی است که در متون دینی از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده واز بنیادی ترین مباحث اندیشه اسلامی به شمار می رود.قرآن کریم به عنوان قانون اساسی اسلام که هرگونه احتیاجات انسانها را درطول حیاتشان ترسیم نموده براین مسأله پافشاری کرده وآیات بسیاری را دراین زمینه بیان فرموده است .پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم) وائمه معصومین (علیهم السلام) با نگاهی ژرف ، به این مسأله توصیه موکد نموده واهتمام خود را برتحقق این امر مبذول داشته اند .دین اسلام که دستورات وتعالیم آن هماهنگی کامل با روح انسان دارد آیینی جمع گرا است.«بدون شک اسلام، تنها دینی است که با صراحت پایه ی بنای دعوت خود را بر اجتماع گذاشته ودر هیچ یک از شئونات خود امر اجتماع را به اهمال واگذار نکرده است . اسلام در موارد متعددی احکام خود را در قالب اجتماع ریخته وروح اجتماع را تا آخرین حد ممکن درآن دمیده است . بدین ترتیب دعوت به اجتماع به صورت مستقل وصریح جز از ناحیه دستگاه پیامبری و در قالب دین از جای دیگری شروع نشده است ؛ قرآن تصریح به این مطلب کرده وتاریخ هم آن را تصدیق دارد.» (طباطبایی ، روابط اجتماعی در اسلام ، صص10-11 )هر جمع ، حداقل از دونفر تشکیل می شود. مثلاً زن و شوهر ،امام ویک ماموم و مواردی از این قبیل و آدابی چون تفاهم ،استحباب موکد نماز جماعت ومواردی ازآن دست مصادیق جمع گرایی است. دامنه این بحث تا آنجاست که یکی از اهداف ومقاصد امامت که از بنیادی ترین ارکان اسلام به شمار می رود، حفظ نظام اجتماعی مسلمانان است، و این به جهت مدنی الطبع بودن بشر است . و این پاسخ کسانی است که ادعا دارند آموزه های اسلام تنها بعد عبادی و فردی را در نظر گرفته است و به دنبال آن نظراتی چون جدایی دین از سیاست را مطرح می کنند . البته در مواردی توصیه وتاکید بر انجام عبادات به صورت فردی وپنهانی می باشد ،مانند نماز شب ،صدقه دادن و مواردی از این قبیل .اما در موارد بسیار همچنان که در این پایان نامه به بحث گذاشته شده ،دستورات اسلام ناظر به بعد اجتماعی انسان نیز می شود ،زیرا اسلام ،دینی است که قصد دارد انسان را در تمامی ابعاد اجتماعی ،اخلاقی ،و معنوی رشد دهد .

زندگی بشری در دوره کنونی در سطحی از رشد واقع شده که معنا جویی در پرتو معنویت خواهی به عنوان یکی از عمیق ترین و اصیل ترین نیازها برای او مطرح است و این معرفت، در گذر از گذار خدایی علم، شکاکیت دینی و مشاهده عوارض دوری از دین و معنا برای بشر غربی حاصل شده است.زندگی معنادار سلوک حیات انسانی برمبنای آرمان رشد است، از این رهگذر سه مولفه انسان ، هدف و حیات ، ارکان مسئله معنا را تشکیل می دهد. در پی کشف دیدگاه قرآن پیرامون معنا داری زندگی با استفاده از روش تحلیل موضوعی و استمداد از معنا شناسی لایه ای روشن می شود که انسان در کمال یابی سیری ناپذیر، به عنوان تحقق بخشی به هدف خداوند و با ایمان به معاد، استعدادهای خود را در مسیر عبودیت بارور می سازد تا سعه وجودی خود را بالا برده و از این طریق بهره خود رااز حیات تعالی بخشد و از راه تعالی حیات به تعالی معنا برسد، هر چه پیمانه حیات فزونی یابد، مرگ کمتری را در بر می گیرد و معنای زندگی عمیق تر جلوه می کند. از نظر قرآن اولین سطح حیات، حیات دنیاست و فرآیند انتقال از این سطح به حیات طیبه که همان زندگی گوارا و قرین با رضایت است در پرتو پایبندی به عهد فطری ،پایداری در راه حق، شکیبایی در ترجیح ما عندالله به متاع نقد حیات دنیا و در نهایت ایمان به همراه نیکو کرداری حاصل می شود و از این طریق تلخکامیِ ناشی از حسِ خسران با زنده شدن به حیات طیبه گوارا می شود. این مهم در پرتو توجه به حقیقت حیات و معنای زندگی صورت عیان می کند، وحدیث علوی نیز موید آن است : «طوبی لمن علم من أین و فی أین وإلی أین»(گوارایی و رضامندی باد بر آن کس که بداند از کجا آمده، در کجا و بهر چه قرار یافته و به کجا می رود) . همچنین قرآن از دو مولفه برای تعالی یافتن حیات یاد می کند که یکی رزق گرفتن از جانب ذات ربوبی و دیگری لبیک گفتن به ندای منادیان ایمان و استجابت دعوت حیات بخشان است.

قرآن کریم در آیات فراوان از ‌"سمع" و "بصر" و ‌"قلب" به عنوان ابزارهای شناخت نام برده‌ است. نگاهی به آیات بیانگر آن است که "قلب" از منظر قرآن کریم، ابزاری برای تعقّل و تفقّه مطرح شده است و عمل فهم و ادراک به قلب نسبت داده شده است. قلب مرکز فهم و تدبّر صحیح و ابزار درک واقعیات و حقایق است. قرآن قلب را کانون ایمان، خشوع و محلّ الفت، رأفت و رحمت، رعب، نفاق، تکبّر و دیگر ارزش‌ها و ضدارزش‌ها معرّفی می‌کند. آن گونه که از آیات قرآن برمی‌آید، "قلب" در قرآن، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و بحث محوری قرآن اساساً برقلب است.پژوهش حاضر در صدد است بر مبنای معناشناسی زبانی به تبیین معنایی این واژه بپردازد و با در نظر گرفتن واژه‌ی قلب در متن آیات و با توجّه به واژگان همنشین قلب به معنای این واژه در قرآن دست یابد. آن چه از این تحقیق به دست آمد، آن است که: 1- قلب در آیات قرآن به معنای عقل و خرد، مرکز احساسات و عواطف و شناخت‌‌های غیر عقلی، نفس و جان است. 2- تعابیر ختم(مهر بر قلب)، قساوت، رین(زنگار برقلب)، قفل، غلف، طبع، مرض، نفاق و نظایر آن انواعی از بیماری‌های قلبی است که هر کدام عامل و علّتی دارد و از نوعی اعتقاد یا عمل نادرست ناشی می‌شوند. 3- قلب در قرآن با مفاهیم «سمع» و «بصر» همنشین است که این دو، از ابزار شناخت و مجاری اولیه ادراک انسان هستند.

مقوله ي تربيت و اخلاق مداري، از جايگاه ويژه اي در سعادت دنيوي و اخروي بشر برخوردار است. از این رو هر انسان طالب حقّی، با آگاهی از مجموعه ي بايدها و نبايدهایی که در تعالیم وحیانی در این زمینه بیان شده و سپس عمل به باید ها و ترک نبایدها؛ به كمال مطلوب وصول یافته و از انحراف از مسير حق مصون خواهد بود. در این راستا، بازخوانی نصوص دینی، ضمن توجّه به لایه های معنایی این متون مقدّس و نیز در نظر داشتن تأثیر عواملي چون: زمان، مكان، ميزان تعليم و تربيت مخاطب و ديگر قواعد و ساز وكارهاي معناشناختي كه متن در آن شكل گرفته، راه گريزی است از تحيّر و سردرگمي در شناخت و تمييز ارزش ها. امّا با توجّه به كثرت روايات أئمه ي معصومين (عليهم السلام) در اين زمينه كه در قالب يك پايان نامه نخواهد گنجيد؛ در اين پژوهش تنها باز خواني روايات امام صادق (ع) از روزنه ي ارزش ها و ضدّارزش ها براي بازسازي انديشه و رفتار ديني مورد عنايت خواهد بود. براساس اعتقاد تشیّع، معصوم عقل کل است و اوامر و منهیات او عین اوامر و منهیات عقل است. لذا در اين سير تحقيق، با اين پيش زمينه که " ارزش "، عبارت است از آنچه که امام جعفر صادق ( عليه السلام ) بدان عمل نموده یا زبان در مدح آن گشوده و يا وعده ي نيکويي نسبت به آن داده است. هم چنين " ضد ارزش "، شامل مواردي است که امام در قول یا فعل به نوعي بيزاري خود را نسبت به آن اعلام نموده و يا وعده ي عذاب بر آن داده است؛ به مطالعه و بررسي تک تک روايات مجموعه ي 22 جلدي روايات امام ششم( عليه السلام ) به نام مسند الإمام الصادق ( عليه السلام ) نوشته ي عزيز الله عطاردي از ابتدا تا انتها - با صرف نظر از روايات فقهي و هر آنچه که در غايت طرح اين رساله نمي گنجد – می پردازیم.و سپس با دسته بندي مجموعه ي ارزش ها و ضدّارزش ها از منظرهاي گوناگون(فردي و اجتماعي پراهميّت و كم اهميّت و...) به ارائه ی چشم انداز جغرافیایی صحیح از ارزش های دینی می پردازیم. طبعاً فراواني و گستردگي روايات جمع آوري شده در اين پژوهش، فراتر از حجم يک رساله ي کارشناسي ارشد است، لذا در اين نوشتار تنها تحليل گروهي چند از مجموعه ي اين ارزش ها و ضدّ ارزش ها ارائه خواهد شد.

یکی از مباحث مهم علوم قرآنی موضوع« مبانی و روشهای تفسیری» است . مراد از مبانی باورها و اصول مسلم و پذیرفته شده مفسر است ، که در فرآیند تفسیر بر اساس آن قرآن را تفسیر می کندو مراد از روشهای تفسیری سازوکارهایی است، که مفسران در تفسیر آیات از آن برای فهم و استنباط مدلول کلام کمک می گیرند. بررسی مبانی و روش های تفسیری مفسران نسبت به بسیاری از تفاسیر در قالب پایان نامه و کتاب انجام گرفته است؛ ولی در مورد مبانی و روشهای تفسیری هر یک از امامان شیعه تا آنجا که بررسی نمودیم، کار مستقلی صورت نگرفته است. در این پایان نامه کلیه روایات امام باقر(ع) که در مسند الامام الباقر (ع) در شش جلد آمده، مطالعه وروایات تفسیری امام باقر (ع) استخراج و از منظر مبانی و روش تفسیری امام(ع) مورد بررسی قرار گرفت. اما قبل از ورود به بررسی روایات تفسیری، در بخش اول به کلیات پرداختیم ، که شامل تبیین مساله، هدف آن و بیان پرسشها است. بخش دوم که شامل 30 روایت می باشد مبانی تفسیری امام را در 12 عنوان بیان کرده است. بخش سوم شامل 687 روایت می باشد که به 5 فصل تقسیم شده است و در بردارنده روش تفسیری امام باقر (ع) است.فصل اول شامل روایات تنزیلی ( شان و سبب نزول، مکان و زمان نزول)بالغ بر 36 روایت است.فصل دوم احادیث بطنی می باشد که بالغ بر 50 روایت است. فصل سوم شامل 296روایت است و احادیث تطبیقی را در بر گرفته است. فصل چهارم احادیث مربوط به مفاد آیات ( بیان علت احکام در آیات، شرح و تبیین آیات، شرح لغات، در جواب سوالاتی که از امام می شد، شرح عبارات در آیات، بیان مفهوم موافق آیات و ترجمه درون زبانی ) شامل 206 روایت و فصل پنجم احادیث مربوط به دلالتها( اشاری، اقتضاء، التزام، تنبیه) شامل 30 روایت است. با توجه به بررسی کلیه روایات امام باقر (ع) در این پایان نامهمشخص شد،در بین روایات تفسیری آن امام حوزه ی تطبیق بیشترین روایات را در بر می گیردکه مربوط به حمل آیات بر اهل بیت علیهم السلام است. در خصوص روش تفسیری امام (ع) نیز می توان گفت: روش امام (ع) تفسیر قرآن به قرآن نیست و در کنار آن روش عقلی و روش تفسیر قرآن با روایات اعم از سخنان خودشان، پیامبر(ص) و در مواردی نیزروایات علی (ع) بیان شده و نیز کلیه روایات با منابع اصلی مطابقت داده شدو بدین وسیله خطاهای چاپی روایات تصحیح گردید. همچنین روایات به فارسی ترجمه شده است.

از روشهای بیان افعال خداوند در قرآن، تعلیل نمودن هر یک از آنهابهاسماء و صفات الهی است. وعد و وعید نیز فعلی از افعال خداوند است که با اسماء و صفات خداوند ارتباط تنگاتنگ دارد. اسماء و صفاتی که خداوند از آن برخوردار است در صدور وعد و وعید نسبت به انسان نقش اساسی دارد. در قرآن گاهی صدور وعد و وعید همراه با اسم یا صفتی از پروردگار بیان می-گردد و گاهی از مضمون آیاتِ وعد و وعید، مفهوم صفات الهی در بیان مفسران آمده است. از روش‌های نوین تحقیق و پژوهش در قرآن، معناشناسی واژه‌های قرآنی است. در این نگرش، پس از انتخاب کلمات کلیدی قرآن، میدانهای معناشناسی هر واژه به همراه ارتباط سیستمی میان آنها بررسی شده و برخی لایه‌های معنایی ایات ظاهر می‌گردد. تحقیق حاضر سعی دارد با استفاده از روش یاد شده، نقش کلیدی اسمای حسنا را در تبیین معنای وعد و وعیدهای خدای یگانه به مراتب مختلف انسانها روشن نماید؛ زیرا هر کدام از این دسته افراد بر اساس ظرفیت وجودی و مراتب فهم خویش و به نحوه برخورداری از اسماء الهی به گونه‌ای خاص از وعد و وعید الهی بهره‌مند شدند. از نتایج بارز و عمده‌ی بررسی نقش اسماء الهی در وعد و وعیدهای قرآن، آن است که: جهان بینی قرآن، یک جهان بینی خدا مرکزی است و هیچ مفهوم عمده‌ای در قرآن، جدای از مفهوم خداوند وجود ندارد. بنابراین، تمام شئون در عالم خلقت ریشه در اسمای حسنا دارد، و همه‌ی موجودات مظاهر الهی می‌باشند و از هر جهت شأن و آیت حق‌اند. به همین دلیل، وعد و وعیدهای خداوند که از جمله افعال الهیست، ازاین امر مستثنی نمی‌باشد. یافته‌ اساسی پژوهش حاضر بیانگر نتیجه ذیل است: •

سیاق بعنوان مهم ترین قرینه در فهم مقصود کلام ،نقش بسزایی در تبیین وتفسیر کلام ایفا می کند . فراتر از حوزه تفسیر آیات و فهم آن ، شمول و گستردگی این اصل مهم و اساسی منجر می شود تا متخصصان در حیطه های مختلف علوم قرآنی از تفسیر آیات نورانی قرآن گرفته تا فقه ،اصول و احکام آیات با تمسک بدان نظر صحیحی را ارائه دهند البته ناگفته نماند که در بسیاری موارد ،افراد به علت عدم توجه به نقش و جایگاه سیاق به ورطه تفسیر به رای کشانده می شوند.در این پایان نامه از میان حوزه های مختلف پیرامون علوم قرآنی ،حوزه کلام انتخاب شده است .لازم بذکر است متکلمان امامیه ،اشاعره ومعتزله عقاید خویش را همراه با استناد به آیات قرآن درکتاب هایشان بیان کرده وحتی درمحکوم کردن یکدیگر ازآیات بهره جسته اند.این سوال وجود داردآیاصاحبان مذاهب کلامی دراستفاده ازآیات قرآن به انواع سیاق آیات توجه داشته اند وآیا سیاق آیات می تواند برداشتهای مختلف راپوشش دهد؟ از مهم ترین کتابهایی که به بیان نظراتکلامی مفسران شیعی و اهل تسنن پرداخته کتاب ارزشمند "احقاق الحق و ازهاق الباطل "می باشد .نویسنده محترم این کتاب ،علامه شوشتری است .وی در این کتاب کلامشیعی را ازعلامه حلیوکلام اشعری را ازروزبهان آورده ودرآخربه اثبات عقایدکلامی شیعه ونقد گفتارروزبهان می پردازد.درگفتارهریک استناد به آیات موجود است .این پژوهش درصدد است استناد هر سه متکلم به آیات را در مباحث توحیدی خدای تعالی ،ازمنظر سیاق آیات بررسی نماید. ضمن جستجو روشن میشودکه در بسیاری مواردروزبهان دراستنادش به آیات قرآنی بهخطا رفته و این امر از عدم عنایت وی به نقش و جایگاه سیاق آیات ،نشات می گیرد ودیدگاه کلامیش راحمل برآیه نموده است.در مقابل علامه حلی وقاضی شوشتریبه دلیل اهتمام و عنایت به جایگاه سیاق در اکثر موارد آرای تفسیری صحیحی را بیان نموده اندص ،اگرچه ایشان نیز در مواردی از جمله رویت خدای تعالی با چشماز سیاق آیه تا اندازه ایغافل شدند.