جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر آن است که نشان دهد، سال ‌های ابری، از جمله آثاری است که جامعه کرمانشاه را در اواخر دهه سی و اوایل دهه چهل، کاملا به تصویر کشیده است و در لا به ‌لای این توصیفات، تقابل سنت و تجددخواهی را می‌ توان به‌ طور آشکارا، مشاهده نمود. علاوه بر این، برجستگی برخی از مولفه‌ های معنایی و تحلیل ‌های جامعه ‌شناسانه نویسنده از حوادث، رنگ ‌و بوی آثار رئالیسم سوسیالیستی، به آن بخشیده است. برای دست ‌یابی به این هدف، ابتدا به ‌طور اجمالی، به مارکسیسم و یکی از خوانش ‌های آن، رئالیسم سوسیالیستی و سیر تاریخی آن اشاره شده، سپس، از آن جایی که اجتماع در اکثر موارد، علاوه بر پیش‌ زمینه اثر (محتوا)، در روساخت آن نیز تاثیر می ‌گذارد و با عناصر بیرونی اثر (فرم و ساختار) پیوند می‌ خورد، در دو بخش جداگانه، بازتاب اجتماع و رئالیسم سوسیالیستی بررسی شده است؛ در بخش نخست، انعکاس برخی از نهادهای جامعه مانند فرهنگ، سیاست، اقتصاد، خانواده و مدرسه در محتوای اثر نشان داده شده و در بخش دوم، بازتاب آن در ساختار و بافت داستان با تکیه بر سه عنصر شخصیت، زبان و صحنه ‌های داستان، مورد بررسی قرار گرفته است.

لطفا برای مشاهده چکیده فارسی و عربی به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

لطفا برای مشاهده چکیده فارسی و عربی به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

شعر «نشانی» از جمله برترین اشعار سپهری است. در این مقاله سعی بر آن است که اولا علل برتری این شعر را بیان کنیم؛ ثانیا به تفسیری دست یابیم که در افقی نزدیکتر به ذهنیت شاعر باشد. برای این کار و نیز گریز از جزم اندیشی، شعر را بر مبنای اندیشه سیال شاعر در هشت کتاب تفسیر کرده ایم؛ یعنی مفاهیم مختلف کلمات کلیدی شعر «نشانی» را در این کتاب یافته، نزدیکترین مفهوم با شعر «نشانی» را انتخاب کرده ایم و بر مبنای آن به توضیح شعر پرداخته ایم.

این نوشته حاصل پژوهشی است، نقادانه درباره کتاب امثال و حکم دهخدا که نگارندگان با هدف بررسی و برطرف کردن برخی از کاستی های این مجموعه به آن پرداخته اند. با این که امثال و حکم دهخدا، یکی از مهم ترین کتاب ها در زمینه امثال فارسی و یکی از منابع معتبر در تحقیقات زبان و ادبیات فارسی و پژوهش های مربوط به مثل شناسی تطبیقی است، باز به سان همه آثار قلمی خالی از نقص نیست و در مواردی به بازنگری و بازنگاری نیاز دارد.از جمله کاستی های این کتاب نداشتن مقدمه و تعریفی جامع از مثل، عدم تفکیک مثل، تمثل، تضمن مثل، جاری مجرای مثل و حکمت، نداشتن فهرست موضوعی، مطابقت نداشتن برخی از زیرمدخل ها با مدخل های مربوط به آن، عدم تفکیک امثال عامیانه از مثل های فصیح ادبی، وجود خطاهای فراوان چاپی و غیر چاپی، نداشتن شیوه ای یکسان در ارجاع ابیات و سخنان حکمت آمیز و نیاوردن نام گوینده یا ماخذ در بیشتر موارد، بی نظمی و عدم انسجام کتاب از نظر اسلوب و ساختار و نقل عبارت های منظوم و منثور بدون توجه به سائره بودن یا نبودن آنهاست.نگارندگان پس از بررسی این کتاب و با در نظرداشت نوشته ها و مقالاتی که در نقد این مجموعه به نگارش درآمده، به جمع آوری و بررسی این نواقص همراه با ذکر شواهد و نمونه های فارسی و عربی اقدام نموده اند.

از قرن هشتم تا کنون بر مثنوی شرحهایی نوشته اند و هر کدام از شارحان بنا بر روشی خاص و پسند شخصی و زمانی خود، مثنوی را شرح کرده اند و کوشیده اند، پرده از اسرار این منظومه ارزشمند بردارند. برای آنکه بدانیم شارحان تا چه اندازه به متن مثنوی و حل مشکلات آن اهتمام داشته اند و تا چه میزان در این راه توفیق؛ چهار شرح نیکلسون، استعلامی، زمانی و شهیدی را که از معروفترین شرحها هستند، برگزیده ایم و برای نمونه، با آغاز دفتر سوم مثنوی تطبیق داده ایم. در این نوشتار، به متن مثنوی به دور از هر گونه تفسیر و تاویل نگریسته ایم و به کوشش شارحان برای ارایه معنای دقیق واژه ها، اصطلاحات و باز کردن مشکلات مصرع ها و بیت هایی توجه کرده ایم.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

«آینه های دردار» (1371)، پس از انتشار، واکنش های مختلفی در میان مولفان و منتقدان برانگیخت. سویه ای از این واکنش ها، متعلق به کسانی بود که صرفا به ایرادگیری و انکار ارزش های اثر پرداختند تا به آن حد که گویی در کل اثر، حتی یک نکته مثبت هم وجود نداشته است؛ نقد درویشیان، براهنی و مهدی قریب از این دسته است اما البته با تفاوت هایی. براهنی با محمل تراشی از تئوری های رمان، استدلال گرانه نقد می کند و گاه به جنبه های مثبت هم اشارات کوتاهی دارد ولی مثل همیشه، کشدار و پرطول و تفصیل می نویسد. نقد درویشیان، با ایده های ایده آلیستی و ایدئولوژیک نوشته شده است و به طور تمام عیار، متکی بر وسواس های سیاسی در محتویات و وفاداری به معیارهای سنتی در داستان نویسی است و به همین سبب،توأم با عصبانیت و تعصب است. در این میان لحن قریب، اگر چه بسیار آرام و توأم با انعطاف است، استدلال ها و استنادات او عمق چندانی ندارد و اغلب آنها را می توان به سادگی رد کرد. در سویه دیگر، موافقان و معتقدان به گلشیری قرار دارند که سبک داستان نوسی او را در مجموع، برخوردار از بدعت و بارآوری بسیار و سازه های ساختاری آن را نیز مطلوب و مبرا از هرگونه عیب قلمداد می کنند و در این میان، آینه های دردار نیز نمونه کامل عیاری از نمط عالی داستان نویسی محسوب می شود که «حرمت ریشه ها» را «در آینه خلق هنری» پاس داشته است. اما مخالفان بر این باور هستند که آینه های دردار، تصویری «مجازی» و «مغشوش و مخدوش» از ما ارائه می دهد. نقد فرج سرکوهی، و شهریار وقفی پور، نمونه ای از این نقدهای مثبت است.

نوشتار حاضر تاملی است تحلیلی و انتقادی بر بخش نخست از شروح دفتر سوم شاهنامه (داستان سیاوش) در شرح های خالقی مطلق، کزازی و جوینی. این نوشتار مقایسه شرح ابیاتی است از این پژوهشگران و معرفی شیوه های شروح آنها و احیانا سهو و لغزش هایی که در گزارش متن دچار شده اند. به بیان دیگر، کوشیده ایم نشان دهیم که ماجرای تفسیر و گزارش شاهنامه ماجرایی است پایان ناپذیر و پیوسته گام های تازه ای برای رسیدن به فهم دقیق تر ابیات مبهم این اثر گرانسنگ، برداشته می شود. در ابیات انتخاب شده، سعی کردیم در مواردی که تفسیر سه شارح با یکدیگر اختلاف فراوان دارد، با بهره گیری از تحلیل و استناد، شرح و تفسیر برتر، برگزیده و ارائه شود. در این مختصر پاره ای از نقدهای شروح معتبر شاهنامه، به لحاظ جامعیت و مطرح بودن در محافل دانشگاهی، به ویژه شرح اندیشمندانه و عالمانه استاد خالقی مطلق آمده است.