جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سرمایه اجتماعی، دلالت بر مجموعه روابط، شبکه ها، تعامل ها، انجمن ها و موسسه هایی دارد که به واسطه هنجارها و ارزش های مشترک شکل گرفته و موجب گرمی اجتماع انسانی شده و کنش متقابل اجتماعی را تسهیل می کند. برخی از صاحب نظران رسانه های جمعی، از آن به عنوان ابزارهای اشاعه «سرمایه اجتماعی» یاد می کنند. بر این اساس اهداف این مقاله عبارت اند از: بررسی میزان و تاثیر استفاده از تلویزیون و اینترنت بر سرمایه اجتماعی افراد و ابعاد کیفیت (اعتماد و معامله متقابل) و ساختار شبکه (رسمی/ غیر رسمی و اندازه و ظرفیت شبکه). رویکرد نوشتار حاضر، رابطه ای ـ علی با روش پیمایشی در بین 391 شهروند تهرانی است. سنجش متغیر سرمایه اجتماعی با الهام از مدل استون پس از بومی سازی و متغیر مصرف رسانه ای، از طریق میزان ساعت صرف شده برای استفاده از تلویزیون و اینترنت صورت گرفته است. برخی از یافته های بررسی حاضر بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان می دهد که میزان زمان صرف شده برای تماشای تلویزیون و استفاده از اینترنت، با سرمایه اجتماعی، رابطه مثبت و معنادار دارد که در بررسی علی توسط آزمون رگرسیون، از بین دو متغیر مذکور، بیشترین تاثیر مربوط به میزان زمان صرف شده برای استفاده از اینترنت است.

حضور حوزه های علمیه در محیط های فراملی، ورود به محیط های متلاطم و پیچیده است، محیطی که در آن تهدید های و فرصت های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آنها را از یک سو با چالش ها و مشکلات سهمگین و از سویی دیگر با ظرفیت های گسترده و نامتعارف مواجه می سازد.این پژوهش به منظور بررسی فرصت ها و تهدیدات فراروی حوزه های علمیه در عرصه بین الملل انجام شده است. در این تحقیق با مطالعه نظری و اسنادی، ادبیات موضوعی تحقیق بررسی، تجزیه و تحلیل و تشریح شده است. نخست طرح موضوع شده و حوزه های علمیه و رسالت جهانی آن بررسی و در ادامه مطالعه محیطی صورت گرفته است. در حوزه فرصت ها به فرصت های محیطی (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی) و فرصت ها در حوزه فناوری اشاره شده ودر حوزه تهدیدات به تهدیدات محیطی (اجتماعی، اقتصادی، سیاسی) و تهدیدات در حوزه فناوری اشاره شده و در خاتمه راهکارهای مورد نظر جهت مواجهه با فرصت ها و تهدیدات فراروی حوزه های علمیه در عرصه بین الملل ارائه شده است.

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه کاربری رسانه ها به ویژه اینترنت با رفتار سیاسی (سنتی و غیرسنتی) دانشجویان است. علاوه بر تاثیر رسانه ها که از طریق میزان دسترسی، منابع مورد استفاده برای جستجوی اخبار و... مورد سنجش قرار گرفت، تاثیر عوامل محیطی و شناختی و اثربخشی سیاسی نیز کنترل شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دانشگاه تهران در چهار گروه علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و هنر تشکیل می دهند. 295 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد.بر اساس یافته های پژوهش، میزان استفاده از اینترنت برای پیگیری اخبار سیاسی بسیار بیش از سایر رسانه هاست و حدود 90 درصد از پاسخ دهندگان با هدف جستجوی اخبار سیاسی اینترنت استفاده می کنند. دانشجویان در میان رفتارهای سیاسی غیرسنتی (جدید) شرکت در تظاهرات و در میان رفتارهای سیاسی سنتی شرکت در انتخابات را بیش از سایر انواع فعالیت ها انجام می دهند. نتایج الگوی معادلات ساختاری (لیزرل) نشان داد که تاثیر متغیر مواجهه با اخبار رسانه بر رفتار سیاسی از طریق متغیر بینابین اثربخشی سیاسی است.

رسانه ها به عنوان جزیی از فرهنگ غیرمادی جوامع انسانی که نقش تعیین کننده ای در ساختن و پرداختن افکار عمومی بر عهده دارند، تنها آن گاه که زمینه پذیرش ذهنی در مخاطبان داشته باشند، قادر به تاثیرگذاری هستند و گرنه اثر آن ها موقتی و گذراست. با شکل گیری نهاد جدید دولت و لزوم بهره گیری از نظرات و افکار عمومی در روند تصمیم سازی، ضرورت واقعی شدن ارتباط بین دولت و مردم و درنتیجه شکل گیری عرصه عمومی، نقش رسانه ها دراین رابطه درمقایسه با گذشته تقویت شد؛ چه آن که دامنه توازن از قدرت حاکم به سپهر عمومی نیز کشیده شده و ضرورت حضور فعال آحاد جامعه در این روند آشکار شده است. درنتیجه چنین تغییر و تحولی، دیگرحاشیه نشینی و انفعال حاکم بر اجزایی از جامعه که به دلایل سیاسی و اجتماعی بیشتر ازسایر اقشار زنان را دربرمی گیرد، معنایی نخواهد داشت و رسانه ها می توانند زمینه این انتقال ازحاشیه به متن را فراهم سازند.این انتقال درگرو احساس هویت مستقل و افزایش ضریب تاثیرگذاری به ویژه در لایه های ضعیف جامعه است. فرایند جهانی شدن نیز با ایجاد نوعی تغییرگسترده در برداشت از هویت، ضرورت گذر ازتفاوت های جنسیتی و توجه به جنبه های اجتماعی را در حوزه مسایل زنان آشکارساخت. این مقاله با تمرکز بر نقش رسانه ها در تبیین شأن واقعی زن در عرصه عمومی، در پی اثبات این فرضیه است که تاکید بر هویت جنسی در عرصه عمومی باعث آن  می شود که مقوله حضور برابر زنان در این عرصه بیشتر از آنکه جنبه واقعی پیدا کند، در چارچوب حقوقی محدود و منحصر شود. در برابر، این قلم با بهره گیری از مطالعه کتابخانه ای بر پایه شیوه توصیفی، تحلیلی برآن است که حضور زن آن گاه ظهور پیدا می کند که خودجوش، رقابت آمیز، گروهی، سازمان یافته و مبتنی بر آگاهی باشد. چنان چه پافشاری رسانه ها برحضور و فعالیت زنان در عرصه عمومی تنها بر پایه هویت جنسی و در رقابت با مردان به عنوان پایمال کنندگان حقوق زنان صورت پذیرد، پویایی لازم را نخواهد داشت؛ چرا که این روند با تقویت حسی غیریت جز تضعیف همبستگی مدنی، نتیجه و پیامد دیگری در پی نخواهد داشت.

امروزه یکی از مسائل برجسته و مهم در تحقیقاتی که در حیطه بزه دیده شناسی در کشورهای مختلف دنیا بدان پرداخته می شود بحث ترس از جرم است، که به عقیده برخی به اندازه خود جرم اهمیت دارد، اما پدیده ترس از جرم موضوعی بسیار پیچیده است که میزان و عوامل آن در هر شهر یا منطقه ممکن است متفاوت باشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان و عوامل موثر بر ترس از جرم در دو منطقه شهر مشهد صورت پذیرفته است. روش این پژوهش به صورت پیمایشی و از نوع همبستگی است که برای توصیف داده ها از روش آمار توصیفی میانگین و برای آزمون سوالات از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است. جامعه آماری آن تمامی افراد ساکن در دو منطقه 9 و 4 شهر مشهد بودند که از میان آنها نمونه ای 228 نفره با استفاده از فرمول کوکران، از دو منطقه انتخاب شد. برای روش نمونه گیری از روش نمونه گیری چندمرحله ای که ترکیبی از روش های طبقه ای، خوشه ای و تصادفی ساده است استفاده شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش حاکی از آن است که ترس از جرم در میان افراد منطقه 4، بیش از افراد منطقه 9 بود. عوامل موثر بر ترس از جرم در این دو منطقه عبارت بودند از: بی سازمانی اجتماعی، عدم رضایت از پلیس و تنوع خرده فرهنگی. از سوی دیگر میان نقش رسانه ها و پیوند اجتماعی افراد دو منطقه رابطه معکوس بود، بدین معنا که پیوند اجتماعی در میان ساکنان منطقه 4 قوی تر بود و میزان پیگیری اخبار حوادث میان ساکنان منطقه 4 کمتر از افراد منطقه 9 بود.

تحقیق حاضر با توجه به گسترش رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی و تاثیر مستقیم و غیرقابل انکار آنها بر زندگی افراد جامعه در تمامی زمینه ها، از جمله: رفتارها، عادات، هنجارها و ... با استفاده از نظرهای دبیران و سردبیران «باشگاه خبرنگاران جوان» و با هدف بررسی و ارزیابی نظرهای این رسانه به عنوان یک خبرگزاری در خصوص تاثیر رسانه ها بر ترویج مد و مدگرایی انجام پذیرفته است. در این پژوهش تلاش شده است با اثبات نقش کلیدی رسانه ها بر ترویج مد و مدگرایی و کسب نظرهای متخصصان حوزه رسانه به آسیب شناسی این مساله پرداخته شود و نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود.در این تحقیق که با روش پیمایشی انجام شد، نمونه گیری صورت نگرفت و کلیه دبیران و سردبیران باشگاه خبرنگاران جوان به شیوه «کل شماری» مورد سنجش قرار گرفتند. پرسشنامه محقق ساخته ای در اختیار پاسخ گویان گذاشته شد. بعد از جمع آوری پرسشنامه ها، داده ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند و نتایج زیر به دست آمد:متغیرهای تحقیق در حوزه های استفاده از «رسانه های داخلی» و «رسانه های خارجی» به عنوان متغیرهای مستقل و گرایش به سمت «مد و مدگرایی»، تاثیر گرایش های «برنامه سازان» و «مدهای ایرانی» به عنوان متغیرهای وابسته تقسیم شده بودند. و روابط میان این متغیرها و ترویج مدگرایی در کشور مورد بررسی و آزمون قرار گرفت که آزمون فرضیه های پژوهش نشان دهنده این موضوع بود که اکثریت رابطه های مطرح شده در این پژوهش معنادار و در جهت مستقیم بوده است و سطوح ارزیابی این رابطه ها اکثریت متوسط و بعضا پایین بوده است.

جنگ رسانه ای، جنگ در عرصه افکار عمومی است. ابزارهای اصلی این مقابله، رسانه ها و سربازان آن یعنی: خبرنگاران، گزارش گران، سردبیران و نویسندگان رسانه های مختلف اعم از مکتوب، صوتی و تصویری، ماهواره ای، بین المللی، اینترنتی و الکترونیکی هستند. این مقابله رسانه ای با استفاده گسترده از شبکه های تلویزیونی - ماهواره ای در کشور به مرحله حساس و اثرگذاری رسیده است. در شرایط کنونی علی رغم قانون منع استفاده از تجهیزات ماهواره ای، تعداد قابل ملاحظه ای از مخاطبان، به ویژه در تهران در معرض دریافت شبکه های تلویزیونی ماهواره ای قرار دارند. با توجه به سلطه رسانه ای موجود بر این شبکه ها، این پژوهش به دنبال شناسایی و ارائه راهبردها و راهکارهای عملی برای مقابله با این نبرد رسانه ای فرهنگی در شرایط کنونی کشور، متناسب با توانمندی های موجود رسانه ای کشور می باشد. در این پژوهش با استفاده از روش «دلفی»، راهبردها و راهکارهای پیشنهادی مورد ارزیابی متخصصان قرار گرفته است. جامعه آماری این مطالعه، متخصصان علوم ارتباطات، جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی و کارشناسان و متخصصان رسانه و جنگ رسانه ای در کشور بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند تعداد 30 نفر انتخاب و مورد مصاحبه نیمه ساختار یافته قرار گرفتند.نتایج تحقیق نشان داد که مهمترین راهبردهای مقابله با جنگ رسانه ای غرب بر ضد جمهوری اسلامی ایران افزایش اعتماد مخاطب به رسانه ملی از راه پاسخ گویی جامع و کامل به همه نیازهای خبری، اطلاعاتی، سیاسی و اجتماعی و اتخاذ سیاست رسانه ای مصون سازی مخاطب در برابر اثرات مخرب شبکه های ماهواره ای به جای تلاش در جهت حذف فیزیکی یا آزادگذاری کامل این رسانه ها می باشد و مهمترین راهکارهای پیشنهادی، افزایش اعتماد مخاطب به رسانه از راه ارائه اخبار و اطلاعات شفاف، روشن، چند جانبه و دقیق به مخاطب، افزایش اعتماد مخاطب به رسانه ملی از راه تهیه و تولید اخبار و گزارش های داخلی و خارجی بی طرفانه و غیرجانب دارانه و افزایش تطابق پیام رسانه ملی با نیازهای اطلاعاتی و خبری مخاطب از راه ارزیابی مداوم نیازهای مخاطبان در گروه های مختلف اجتماعی و سنی است.

از آن جا که بین نظام جمهوری اسلامی ایران، اندیشه انتظار و زمینه سازی ظهور، ارتباطی محکم برقرار است، مفهوم شیعی انتظار در زمان حاضر به همراه خود، پژواک هایی در عرصه روابط بین المللی داشته است. از این رو مساله زمینه سازی به عنوان سازه ای معنایی در موازات سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مورد توجه قرار گرفته است. در بعد رسانه ای، اعتقاد به اندیشه انتظار و توجه به زمینه سازی در جهت ظهور امام زمان (عج) دست مایه خوانش هایی قرار گرفته است که بر اساس آن ها، این اندیشه محرکه و موجبه ایدئولوژیک نظام جمهوری اسلامی ایران در پی گیری سیاست خارجی است که پیامدی جز متزلزل کردن به اصطلاح امنیت بین المللی نخواهد داشت. بدین منظور، با ارایه تفاسیری مکانیکی از انتظار و مساله زمینه سازی در سطح رسانه ای، تفسیری کژدیسه از این مفاهیم القا می گردد، به نحوی که انتظار و زمینه سازی به عنوان سازه های معنایی متداول در سطح جهانی، با تروریسم، تلاش برای دست یابی به سلاح های کشتار جمعی و ... به یادآورنده هر گونه اقدام وحشتانگیز در نظر آورده شود. هدف این نوشتار، تبیین نحوه این سوء استفاده و امکان تصحیح این فهم کژدیسه از سازه های معنایی انتظار و زمینه سازی در فضای رسانه ای و سیاسی بین المللی است.

از جمله تحولات جهانی که بر اساس متون دینی باید رخ دهد، قیام جهانی امام عصر (عج) است. بر اساس اندیشه دینی، هیچ تحولی در جامعه بشری رخ نمی دهد، مگر آن که ابتدا تحولی در انسان ها ایجاد گردد. از طرفی بر اساس نظر دانشمندان علوم اجتماعی، خاستگاه تحولات اجتماعی رسانه های ارتباط جمعی هستند. از این رو برای ایجاد آمادگی در انسان ها و مشارکت آنان در قیام جهانی حضرت مهدی (عج) نیازمند به کارگیری رسانه های ارتباط جمعی هستیم. با این حال، پرسش اساسی این است که ظرفیت ها و محدودیت های این رسانه ها چیست؟مقاله حاضر با بررسی ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری رسانه های ارتباط جمعی و ظرفیت ها و محدودیت های آن ها به این نتیجه رسیده است که نمی توان در راستای تحول جهانی قیام حضرت مهدی (عج) به آن ها امیدی بست، ولی با توجه به تعریف رسانه که عبارت است از هر پدیده ای که عامل انتقال فکر و فرهنگ باشد، در جهان اسلام رسانه های مغقول شده ای وجود دارد که در صورت بهره برداری درست، بسیار کارآمدتر از رسانه های موجود هستند. این رسانه ها در سه بخش مراسم (مانند حج، نماز، عیدفطر، نماز جماعت، جلسات مذهبی)، اماکن (مانند کعبه، مشاهد و مساجد) و مناسبت ها مانند عاشورا، اربعین، فاطمیه، شهادت ها و ولادت ها) بررسی و ظرفیت ها و محدودیت های هر یک مشخص شده است.

دکترین مهدویت از کدهای دینی مانند خدا، انتظار، عدالت، جهاد و منجی بهره می گیرد تا در عصر سرمایه داری اطلاعاتی با استفاده از ابزارهای ارتباطی و رسانه های جدید از آموزه های اصیل الهی پاسداری نماید. برساخت رسانه ای از مهدویت در صورتی بهینه خواهد بود که محصول دیالکتیک هر سه شیوه تعامل (رودررو، رسانه ای و شبه رسانه ای) باشد. از طرف دیگر این برساخت باید در چرخه انتقال و بازخورد با مخاطبان عام نیز تقویت و اصلاح شود. توجه به سه بحران بازنمایی، بحران ترجمه و تنزل معانی و بحران غلبه پارادایم علایم ظهور بر پارادایم علل ظهور و نیز بازبینی تعاملات و بازخوردها در بستر جغرافیایی باید مورد توجه باشد. راهبردهای رسانه ای بر اساس نقشه فرهنگی مهدویت شامل راهبرد موجی، راهبرد گلوله برفی و راهبرد ترکیبی است. شناسایی پتانسیل های کشورهای شیعه در اشاعه جغرافیایی مهدویت گامی اساسی در راهبردهای رسانه ای است. مهدویت برای رسانه ای شدن ضرورت دارد که عناصر جغرافیای زبان، ابزارها و نهادهای رسانه ای، مخاطب گزینی رسانه ای و محصولات رسانه ای را فراهم نماید. برای مقابله با مهدویت ستیزی رسانه ای باید چهار مرحله چرخه ای رصد، نقد، پاسخ و بازتاب را طی نمود.