جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «عقائد الإمامیة في ثوبة الجدید» در اصل مجموعه سخنراني هاي علامه مظفر در سال 1363 هجری قمري در دانشکدة ديني «منتدي‌ النشر» است که ايشان آن را بازبيني كرده و در سال 1370 هجری قمري منتشر نموده است. در سال 1380 هجری قمري، اصلاحاتی دیگر بر روی کتاب صورت گرفت و به همراه مقدمة مؤلف و مقدمه‌ای دیگر از حامد حفنی، استاد سنی مذهب دانشگاه قاهره، در مصر منتشر شد. در پايان این کتاب، مؤلف منابعی را که از آنها بهره جسته ذکر می‌کند. برخي از اين منابع عبارتند از: اعتقادات شیخ صدوق، شرح عقائد صدوق، اوائل المقالات از شیخ مفید، تجرید الاعتقاد خواجه نصیر، شرح التجرید علامه الحلی، شرح الباب الحادی‌عشر فاضل مقداد، اعتقادات علامه مجلسی، بخش اصول عقاید از کتاب کشف الغطاء، اصل الشیعه و اصولها از محمدحسین کاشف الغطاء و دلائل الصدق فی نهج الحق از برادرش محمدحسن مظفر. نویسنده فقط در یک مورد در پاورقی به کتاب کشف الغطاء شیخ جعفر ارجاع داده است و در پاورقي و متن به كتاب‌هاي ديگر ارجاع نداده است و در پایان کتاب به ذکر نام آن کتاب‌ها بسنده کرده است. با مقایسة مطالب و موضوعات کتاب عقائد الامامیه، با ديگر کتب، شباهت‌ها و تفاوت‌هايي را مشاهده مي‌كنيم. از این رو، مي‌توان گفت كه ایشان بدون آنکه مقید به یک کتاب خاص باشد، از مجموع آن کتب بهره گرفته است. طرح برخی از مطالب همانند طرح مباحث تربیتی و اجتماعی در فصل چهارم عقائد الامامیه را می‌توان از ابداعات ایشان تلقی کرد که در ادامه بدان خواهیم پرداخت. مرحوم مظفر دو مقدمه بر چاپ اول و دوم کتاب نوشته است. علامه مظفر در مقدمة کتاب عقائد الامامیه، بحث وجوب عقلي تحقيق و تفکر در اعتقادات را مطرح می‌کند و در چهار اصل ديني توحيد، نبوت، امامت و معاد، پرهيز از تقليد را لازم می‌داند.علامه مظفر در فصل اول دیدگاه امامیه را در مسائل خداشناسی بیان می‌کند

عقايد و انديشهھاى بنیادى اسلام كه از آنھا بهعنوان اصول عقايد ياد مىشود پايه و اساس آيین حیاتبخش اسلام را تشكیل مىدھند و در شكلگیرى رفتار مسلمانان اثر مىگذارند، زيرا بهطور كلّى رفتار انسانھا- خودآگاه يا ناخودآگاه- تحت تأثیر اصول عقايد و بهعبارت ديگر، جھانبینى قرار دارد. از اين رو، براى استقرار و تثبیت نظام ارزشى و رفتارى اسلام، بايد مبانى عقیدتى آن مورد بررسى قرار گیرد. کتاب حاضر که درباره امامت است به شکلی تهیه و تنظیم شده است که متناسب با سطح افكار و نیازھاى فکر زمان حاضر باشد.

" فى رحاب اهل البيت " مجموعه كتابچه‌هايى است كه در بیش از چهل مجلد موضوعات مختلف كلامى، فقهى و احياناً تاريخى و قرآنى را مورد بررسى قرار داده است. سيد عبدالرحيم موسوى و يك گروه تحقيقى تدوين و تنظيم آن را به انجام رسانده‌اند. "انگيزه تأليف" پاسخگويى و ردّ شبهاتى كه در عصر جديد از طرق شبكه‌هاى اينترنتى و ارتباطى در مسائل اسلامى مطرح مى‌شود، سبب ايجاد گروه‌هاى بحث و پاسخگويى به شبهات در مجمع جهانى اهل بيت علیهم السلام گرديد كه اين مجموعه حاصل آن جلسات است. "ساختار كتاب" در هر جلد از اين مجموعه مهم‌ترين مباحث پيرامون آن موضوع اعتقادى يا فقهى و نيز نظرات و آراء اهل سنت و شبهات مرتبط به اختصار آمده است. در پايان نيز نتيجه و خلاصه بحث ديده مى‌شود. "جلد16" موضوع مورد بحث کتاب درباره خلافت بعد از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم می باشد. این که آیا خلیفه نبوی به نص آن حضرت تعیین شده است و یا باید توسط شورا و یا توسط مردم انتخاب شود، از مباحث کتاب است.

تمام جوامع انسانی از دیرباز تا امروز تدبیری برای ادارۀ امور جامعۀ خویش اندیشیده اند، این گونه که شخص یا اشخاصی به شیوه های مختلف این مهم را به عهده گرفته اند. در جامعۀ اسلامی که شکل گیری آن به وجود حضرت محمّد (ص) صورت گرفته و حیات سیاسی و اجتماعی آن نیز تحت الشعاع آموزه های اسلامی است، ادارۀ جامعه اسلامی تا زمان حیات پیامبر اکرم (ص) به عهدۀ ایشان بود، اما این موضوع یعنی رهبری جامعۀ اسلامی پس از فقدان ایشان به مسئله ای اختلافی بین مسلمانان مبدل گشت، هر چند اصل نزاع آنها بر سر مصداق امام شکل گرفت، اما بعدها اصل مسئلۀ امامت به عنوان موضوعی کلامی مطرح شد. اما بحث در مورد امامت صرفاً یک بحث تاریخی نیست تا در شرح و تبیین یک رخداد مهم در تاریخ اسلام خلاصه شود؛ امامت، ابعاد و زوایای مهم دیگری نیز دارد؛ این مسئله، با حیات فکری، اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی امت اسلامی رابطه ای استوار و تعیین کننده دارد. جایگاه مهم و برجسته بحث امامت در تفکر و تعالیم اسلامی نیز از همین ابعاد اساسی و سرنوشت ساز آن، ناشی می شود. موضوع این نوشتار چنانچه گفته شد بررسى تطبیقی ادلۀ عقلی و نقلی امامت عامه در کتاب المغنی از قاضی عبدالجبار و الشافی، اثر سید مرتضی است. مقصود از ادلۀ عقلی و نقلی امامت عامه، صرفاً تمام دلایلی از این دو جنس برای اثبات امامت عامه نیست بلکه تمام ادلۀ عقلی و نقلی ای است که ضمن مباحث امامت عامه، از سوی این دو متکلم عنوان شده است، و هدف نویسنده نیز بیان گزارش توصیفی و تحلیلی مباحث امامت عامه از کتاب الشافی فی الامامة سید مرتضی است که چون المغنی را هر چند در قالب عباراتی کوتاه در بطن و متن خود دارد، همزمان المغنى نیز گزارش می شود، گاهی در کنار این روایت گری به نقد عبارات نیز پرداخته شده است. این کتاب اثری است تخصصی در زمینه امامت عامه که شیوه تالیف کتاب ترجمه، تحقیق، بررسی، تطبیق و تحلیل است. در این اثر در کتاب الشافی فی الامامه نوشته سید مرتضی علم الهدی و المغنی فی ابواب التوحید و العدل اثر قاضی عبدالجبار معتزلی را که هر دو به زبان عربی هستند مورد بررسی تطبیقی قرار گرفته است. الشافی فی الاماه در پاسخ به شبهات قاضی عبدالجبار در جلد بیستم کتاب المغنی به نگارش درآمده است و مباحث مربوط به امامت اعم از امامت عامه و خاصه را در بر دارد.اما شکل و ساختار کتاب به گونه ای نیست که بتوان مباحث آن را به صورت منظم و دسته بندی شده مانند دیگر کتب کلامی یافت. این مسئله و همچنین قلم دشواریاب سید مرتضی سبب شده بود این کتاب علیرغم اینکه توسط شیخ طوسی شاگرد سید مرتضی نیز تلخیص شود، همچنان در مجامع علمی مهجور باشد. این دو متکلم شیعی و معتزلی، معاصر با یکدیگرند و هر دو از بزرگان نحله فکری خور به شمار می آیند و این اهمت بررسی اثر ایشان را دو چندان می ساخت. در این اثر تقریبا دو جلد از چهار جلد الشافی فی الامامه که به مبحث امامت عامه پرداخته بود، ترجمه شده و برای تحقیق و تکمیل آن از ۷۴ منبع عربی و ۱۲ منبع فارسی استفاده شده است. این کتاب در یک مقدمه و چهار فصل تنظیم شده است: فصل اول در وجوب عقلی امامت، فصل دوم در وجوب نقلی و شرعی امامت، فصل سوم و چهارم نیز به صفات امام و تحقق امامت اختصاص یافته است. در ابتدای هر موضوع در هر فصل پیشینه بحث از جانب متکلمان شیعه و معتزله به سیر تاریخی قرن دوم تا هشتم ذکر شده است.

«بهجة النظر في إثبات الوصاية و الإمامة للأئمة الإثنی عشر» اثر سید هاشم بحرانی (متوفای ۱۱۰۷) محدث قرن دوازدهم هجری است. این کتاب درباره نصوص امامان شیعه است. مؤلف در فصول شانزده گانه کتاب بر نص خداوند بر ائمه اطهار، نص پیامبر اکرم (ص) بر علی (ع) و نص هر امام بر امام پس از خود اشاره می کند. بحرانی از روایات اهل سنت نیز در این فصول استفاده کرده است.

ِاِحْقاقُ الحَقّ و اِزْهاقُ الباطِل مشهور به احقاق الحق کتابی کلامی نوشته شهید قاضی نورالله شوشتری (متوفای ۱۰۱۹ هجری قمری) عالم شیعه است. شوشتری این کتاب را در دفاع از تثبیت ولایت و امامت امیرمؤمنان و تبیین اندیشه‌های کلامی شیعه و در ردّ کتاب ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل نوشتۀ فضل الله بن روزبهان عالم شافعی نوشته است. قاضی نورالله به علت نگارش این کتاب، شهید شد. پژوهش‌های متعددی در حوزه ترجمه و شرح پیرامون این اثر صورت گرفته است.