جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: این کتاب کاوشی جامع از زندگی درونی در منابع یهودی ارائه می دهد. با پرداختن به موضوع از منظر دین تطبیقی، با ارائه زاویه ای بدیع در بررسی دین، بر مشترک بودن فرآیندهای درونی سازی تأکید می کند. با انجام این کار، نور جدیدی بر جنبه درونی زندگی مذهبی یهودیان می افکند.

پدیدارشناسی دانش تجربه آگاهی است. هگل نشانداد که تحقق دانش مطلق تنها از طریق روش دیالکتیک و منظر پدیدارشناسی امکان دارد. او بر خلاف متفکران روشنگری دین را جزو جدا نشدنی اندیشه بشری می دانست. در این ن.شتار برآنیم که به این سوال پاسخ دهیم که دین در نگاه پدیدارشناسانه هگل چه سرنوشتی پیدا می کند و چه جایگاهی در نظام دانش دارد؟ پاسخ اینست که دین یکی از مهم ترین موقف هایی است که مطلق در آن به ظهور می رسد. منزلگاه و ظهور مطلق در دین نه محسوس است و نه عقلی محض بلکه منزلی بینابینی است که هگل آن را (vorstellung) و یا انگار یا تمثل می‌نامد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی نظرات پدیدارشناسانه‌ی کاپوتو در مورد دین بپردازیم. برای این منظور در ابتدا با بنیان‌های نظری وی آشنا می‌شویم که مهمترین آن‌ها رویکرد پدیدارشناسانه‌ی هایدگری، لویناسی می‌باشد. او در رویکرد خود با قایل بودن به حذف هرگونه متافیزیک و به تبع آن مفاهیم مطلق‌انگار در حوزه‌ی مطالعات دین‌شناختی به دنبال سوژه‌زدایی از معرفت دینی است و برای این مهم از رویکرد پدیدارشناسانه‌ی لویناس و رویکرد آنتولوژیک هایدگر برای تقرب به هستی دین مدد می‌جوید. در نهایت این‌که نبایستی رویکردهای دین‌شناختی پسامتجدد را جدای از فلسفه‌های پسامتجدد سده‌ی اخیر در نظر گرفت و این‌که این حوزه تا چه اندازه در معرفت‌بخشی مطالعات دینی شخص موثر است وابسته‌ی با نسبتی است که وی با پساتجدد و نظرات پیرامون آن برقرار می‌کند و این‌که چنین رویکردهایی تا چه اندازه در مقام اثبات ادعای خود برامده‌اند، وابسته به چنین نسبتی است و اصولا هم در چارچوب معرفت‌شناختی چنین نسبتی بایستی درک شود.

ممکن است زندگی‌نامه دین‌پژوه‌های مطرح، شیوه تکامل رشته دین‌پژوهی را به ما نشان بدهد. اما جیمز کاکس در این کتاب چیزی جالب‌تر و مهم‌تر را به ما عرضه می‌کند. او به ما نشان می‌دهد که دین‌پژوهی به چه معنا بوده است، اکنون به چه معنا است و چه معنایی می‌تواند داشته باشد. کاکس در این کتابِ چالش‌برانگیز و خوش‌خوان، دانشجویان دین‌پژوهی را به فکر وامی‌دارد و فرامی‌خواند تا درباره ماهیت این رشته و نحوه مطالعه بهترِ آن ذهنی شفاف‌تر داشته باشند. در این روزگار که برنامه‌های خبری مملو از مـاجراهایی درباره دین است، مطالعه پدیدارهای دینی به نحوی صحیح، اهمیتی بیش از پیش می‌یابد. جیمز کاکس ـ متخصصی شناخته شده ـ در این کتاب، به بررسی متفکرانِ اصلی و مکاتبِ مهمی می‌پردازد که به تفکرات انتقادی امروزین درباره پدیدارشناسی دین شکل داده‌اند. او با استفاده از روشی تاریخی، ارتباط پیوسته این افراد و مکاتب با مباحث جاری در دین‌پژوهی را نشان می‌دهد. این کتاب راهنمایی جامع و روشنگر است، که نگارشی واضح و ساختاری سامانمند دارد، هم برای اساتید و هم برای دانشجویان از ارزشی چشمگیر برخوردار است. تحلیلی بجا و مهم برای کسانی که در حوزه دین مطالعه و پژوهش می‌کنند. این کتاب که از دقتی عالمانه برخوردار است، حاوی پیشنهادهایی مهم و تازه درباره شیوه‌های ممکنِ نگریستن به روش‌ها، منظر‌های پژوهشی و دغدغه‌های اجتماعیِ محافل دانشگاهی در این حوزه است. جیمز اِل. کاکس، استاد دین‌پژوهی در دانشگاه ادینبورو است.

ترجمه ماشینی: کاوش در روایت های اول شخص از سه شخصیت از سنت های عرفانی مسیحی، یهودی و اسلامی - St. ترزای آویلا، خاخام داو بائر، و رازبیهن باقلی- آنتونی جی. اشتاین باک پدیدارشناسی کاملی از عرفان مبتنی بر سنت های دینی ابراهیمی ارائه می دهد. او طیف وسیعی از تجارب دینی یا عمودی بودن را به مسائل فلسفی شواهد، خود بودن و غیریت مرتبط می کند. از این توصیف فلسفی از تجربه عمودی، اشتاین باک نقد اجتماعی و فرهنگی را در قالب بت پرستی - مانند غرور، سکولاریسم و ​​بنیادگرایی - توسعه می دهد و پیشنهاد می کند که درک معاصر از تجربه انسانی باید از دید کاملتر و بازتر از تجربه دینی ناشی شود.

در مقاله «نبوت در دین های یهود و مسیحیت» نویسندگان ادعا کرده اند که بر مبنای روش «پدیدارشناسی دین» مقاله را تدوین کرده اند، اما نگارنده این سطور این ادعا را نقد کرده، بر این باور است که این مقاله نوعی گردآوری داده های تاریخی جریان نبوت در یهودیت و مسیحیت است بدون اینکه با تفسیر پدیدارشناسانه همراه باشد. نگارنده ضرورت می داند مطالعه پدیدارشناختی موضوع مذکور را به اجمال نشان دهد:برای تبیین بهتر حیث التفاتی جریان نبوت در یهودیت، مسیحیت و اسلام، این دوره از تاریخ ادیان باید به عنوان یک حلقه فکری در فرآیند تفکر بشر در تاریخ بررسی شود. تاریخ ادیان از حیث مرکز معنا (مرکز و شکل ساختار قدسی) به سه دوره کلی ابتدایی، اعتدالی و افراطی سکولار تقسیم می شود:1. دوره ابتدایی: برای انسان های ابتدایی از یک طرف طبیعت به طور کلی مرموز و مقدس بود و در نتیجه تمام اجزا و پدیده های طبیعت نظیر آسمان، زمین، ماه، خورشید، سنگ، آب، آتش، رود و ... به عنوان مظهر نیروهای فوق انسانی و خدایان پرستش می شد. از طرف دیگر انسان ابتدایی از حیث اجتماعی قبیله محور بود و هنوز بشر با پدیده ای به نام «جامعه» آشنا نشده بود. به همین دلیل به کارگیری اصطلاح «جامعه ابتدایی» از حیث فلسفی درست به نظر نمی رسد و از طرف دیگر بشر از تاریخ و زمان به شدت هراس داشت و آن را فاقد حقیقت و معنا می پنداشت. از این رو انسان های ابتدایی دایما از طریق جشن ها و آیین های مذهبی به زمان قدسی که در اول تاریخ اتفاق افتاده بود باز می گشتند. بدین ترتیب تاریخ برای انسان های ابتدایی شکل دوری داشت و آنها از تاریخ خطی و تکاملی به شدت گریزان بودند.2. دوره اعتدالی: در این دوره مرکز معنای انسان (مرکز و شکل ساختار قدسی) عوض می شود. این تحول مرکز معنا و ترسیم ساختار قدسی جدید با جریانی به نام «نبوت» صورت پذیرفت. پیامبران از یک طرف مرز بین مقدس و نامقدس را در عرصه طبیعت تفکیک و مشخص کردند و مقدس را تحت عنوان خداوند منزه و متعالی از طبیعت مطرح کردند و در نتیجه طبیعت فقط در برخی موارد ابزار عمل خداوند قرار گرفت. این رویکرد جدید پیامبران در عرصه طبیعت سبب شد که تا حدودی ترس انسان از مرموزیت و هیبتناکی طبیعت زدوده شود و در نتیجه امکان و آزادی عمل و فعالیت در بستر طبیعت برای انسان با توجه به اوامر خداوند پدید آید. از طرف دیگر پیامبران در عین عدم نفی قبیله گرایی، انسان ها را به مرکز معنای جدیدی به نام «جامعه» دعوت کردند. در یهودیت موسی بنی اسراییل را از عرصه نامقدس و بردگی در مصر به سوی ایجاد یک جامعه قدرتمند دعوت کرد تا آنها بتوانند به عزت، معنا و کمال دست یابند، و همین طور پیامبران بعدی بر تشریح ابعاد این «جامعه» همت گماشتند. جامعه مورد نظر پیامبران در عین حال جامعه تاریخمند و تکاملی بود و بشر با ورود به عرصه جامعه با مفهوم تاریخ نیز آشنا می شد. در این میان ایده «معاد» نقش مهمی در پذیرش مفهوم تاریخ در نزد انسان ها بازی کرد؛ به طوری که انسان ها اطمینان یافتند که بهشتی که در دوره ابتدایی در اول تاریخ جست و جو می کردند، این بار پس از ورود آنها به تاریخ و کسب کمالات انسانی در آخر تاریخ حاصل خواهد شد. بدین ترتیب تاریخ چون دارای کاربردی معادی شد، برای بشر دوره دوم پذیرفتنی و قابل تحمل گردید. در یهودیت به اندازه ای که پیش گویی های پیامبران با وقوع حوادث ناگوار به واقعیت می پیوست، وقایع تاریخ مفهوم قدسی به خود می گرفتند و اندک اندک این باور برای بشر دوره دوم حاصل می شد که حوادث تاریخی و رنج ها و کیفرها از مشیت الهی صادر می گردند. به تعبیر دیگر برخلاف انسان دوره اول که اثری از خداوند در عرصه تاریخ نمی دید، انسان دوره دوم بر این باور شد که در تاریخ، خداوند به اعتبار افعال و صفات خود حضور و سریان دارد و آنها به اندازه پیروی از اوامر خداوند در متن جامعه و تاریخ به معنا، تقدس و کمال دست می یابند. برای یهودیان تاریخ صحنه عمل خداوند و عکس العمل یهودیان بود و «ارض موعود» تجلی صفت قدرت یهوه تلقی می گردید.

عنوان این پایان نامه اختصاص به تفسیر خاص هیدگر از یکی از مهم ترین منابع فهم بشری و منابع موثر در فرهنگ یعنی دین و به طور خاص دین مسیحیت دارد. پس از آشنایی هیدگر با پدیدارشناسی هوسرل، چندین درسگفتار از درسگفتارهای اولیه او که بعدا در کتابی به عنوان پدیدارشناسی زندگی دینی گردآوری شد،‌ در مورد دین بود. به طورکلی خوانش هیدگر در دوره متقدم اندیشه اش چند بنیاد اصلی دارد: 1- تفسیر مبحث معاد و ربط آن با زمان با ارجاع به نامه های پولس مقدس 2- مسیله واقع بودگی و پروا در انسان با ارجاع به کتاب اعترافات اگوستین 3- بررسی تفاوت نگاه تیوریک و نگاه دینی به زندگی و جهان. من در این پایان نامه قصد دارم خوانش هیدگر متقدم را با تاکید با پرسشهای زیر بررسی کنم: ماهیت زندگی دین چیست؟بنیادهای تفکر دینی چیست؟ عناصر اصلی و فرعی دین چیست؟ زبان دین چه نوع زبانیست و نظر دین در مورد تعریف انسان و نسبت های بنیادین آن با جهان چیست؟ فواید و مضرات دین چیست؟ آیا روایت رایج در محافل فکری امروزین بشر از دین، یگانه روایت و صحیح ترین روایت از آن است؟ نسبت دین و جهان امروزین چیست و آیا با بازخوانی متون پایه و اساسی دینی می توان تفاسیری جدید و عقلانی از دین و حل معضلات جهان کنونی ارایه کرد؟ دین یکی از مهم ترین عناصر زندگی بشر در طول تاریخ بوده است. دین معنا بخش زندگی بشر، ‌نظم دهنده به آن و همچنین افق گشای دانش او از جهان است. میزان اثر بخشی دین به زندگی بشر در طول تاریخ متفاوت بوده که پس از آخرین قله اثرگذاری اش، ‌یعنی ظهور ادیان ابراهیمی مانند مسیحیت و اسلام، از آغاز رنسانس به مرور نقش خود را در زندگی بشر از دست داده و جای خود را به عقلانیت انسان محور و علم تجربی داد. امروزه در جامعه جهانی دیگر دین نقش اثرگذاری در شکل دهی بنیادهای معرفتی بشر و همچنین ساختارهای اجتماعی ندارد، ‌بلکه بیشتر به صورت امر شخصی در آمده است. سؤالات بسیاری در مورد دین ذهن متفکران غربی و همچنین متفکران ایرانی پس از مشروطه که تجربه مواجهه با غرب پس از رنسانس را داشته اند، به خود مشغول کرده است که از جمله انها، می توان به موارد ذیل اشاره کرد: ماهیت زندگی دین چیست؟ عناصر اصلی دین چیست؟ زبان دین چه نوع زبانیست و نظر دین در مورد تعریف انسان و نسبت های بنیادین آن با جهان چیست؟ فواید و مضرات دین چیست؟ آیا روایت رایج در جامعه امروزین بشر از دین، یگانه روایت و صحیح ترین روایت از آن است؟ نسبت دین و جهان امروزین چیست و آیا با بازخوانی متون پایه و اساسی دینی می توان تفاسیری جدید و عقلانی از دین و حل معضلات جهان کنونی ارایه کرد؟ مارتین هیدگر یکی از بزرگترین فیلسوفان غرب است که به این سوالات با ابتکارات وایده های بدیع خود پاسخ داده است. ایده ها و تفاسیر بدیع او در زمینه های مختلف راه گشای بسیاری از فلاسفه بعد از او بوده است. او با تأکید بر هرمنوتیک، پدیدارشناسی و حیث تاریخی(historicity) انسان، نقدها و لایه های عمیقی از تاریخ غرب و متافیزیک را بیان کرد که بر بسیاری از فلاسفه بعد از او تأثیر گذاشت. هیدگر که تحصیلات دانشگاهی خود را ابتدا با الهیات آغاز کرده بود، پس از مدتی به فلسفه روی آورد و با پدیدارشناسی هوسرل آشنا شد. از دغدغه های اولیه ی تفکر او پس از آشنایی با پدیدارشناسی، تفکر در مورد دین و بررسی پدیدارشناسانه عناصر زندگی دینی بود که بعدا برخی عناصر و نتایج این تحلیل، خود را در هستی و زمان یعنی مهم ترین کتاب دوره اول تفکر هیدگر نشان دادند. همانطور که خود او اشاره میکند: اگر اصل و خاستگاه الهیاتی‌ام نبود هرگز به راه تفکر نمی‌افتادم، تفکر در مورد دین برای او،‌ در شکل گیری تفکرش بسیار موثر بوده است. پاسخهای هیدگر به این سوالات از چند منظر برجسته و منحصربه فرد است: اولا تفکر هیدگر صرفا مفهومی نیست و به حضور، عواطف و اگزیستانسهای آدمی نیز می پردازد . او در بررسی دین برخلاف بسیاری از فیلسوفان دین که صرفا به مباحث مفهومی دین میپردازند، دامنه مباحث خود را گسترده تر کرده و به فراخور تفکر دوره اول خود که مباحث زندگی در اولویت کار اوست، به نحوه حضوری زندگی دینی نیز می پردازد. از نظر هیدگر زندگی دینی، ‌به ویژه زندگی مسیحی،‌ نمونه ای اصیل از یک تجربه اساسی از زندگی انسانی است. . هیدگر مسیحیت اولیه را به عنوان دستاوری بدیع از تاریخ فرهنگی غرب معرفی میکند که بعدها مغلوب فلسفه ارسطو شد و اصالت خود را از دست داد. تحلیل هیدگر از متون تنها به تحلیل مفهومی و استدلالی محدود نیست، بلکه به ورای متون، یعنی جنبه حضوری که نویسندگان از طریق متون قصد بیان آن را داشتند نیز توجه دارد و از همین منظر است که هانری کربن هرمنوتیک هیدگر را هرمنوتیک حضوری می نامد. ثانیا ازآنجاییکه تفکر او پدیدارشناسانه است ما را در رسیدن به اعماق تفکر دینی و بنیادهای آن یاری می رساند. ثالثا برخلاف اکثر فلاسفه پس از رنسانس که به نحوه ای از سیر خطی پیشرفت در فرهنگ و تمدن بشری قائلند و نسبت به گذشتگان دینی فرهنگ خود اغلب بی اعتنا و بی مهرند، هیدگر با بررسی دقیق این متفکران و متفکران سایر حوزه ها که قبل از رنسانس می زیستند، برخی از آنها را متفکرانی بزرگ می داند که در بسیاری از موارد عمیق تر از متفکران هم عصر او و فرهنگ مدرن هستند رابعا هیدگر با نگاه حیث تاریخی به مباحث، به ما کمک میکند تا عناصر ذاتی را از عناصر عرضی دین بازشناسیم و نسبت خود را با حقیقت دین بهتر برقرار کنیم. این پایان نامه می تواند به عنوان نمونه ای که در آن دین مسیحیت توسط هیدگر با روش پدیدارشناسی بررسی شده، نمونه ای مناسب برای بررسی دین جامعه خودمان باشد هرچند که بحث بررسی دین اسلام با روش پدیدارشناسی در آن انجام نمی گیرد. این پایان نامه با محوریت کتاب پدیدارشناسی زندگی دینی که یکی از مجلدات مجموعه آثار اوست انجام گرفته که البته به فراخور بحث، نگاهی نیز به سایر آثار دوره اول هیدگر یعنی پدیدارشناسی و الهیات، تفسیر پدیدارشناسانه ارسطو و غیره دارد.