جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

به‌درستی که نبوغ قوة نوآوری است که آدمی از رهگذر آن شایستگی اکتشاف جدید در علم یا تولید آثار هنری اصیل را کسب می‌کند. ممکن است ما ذوق، حکم یا دانش را به فردی که فاقد توان نوآوری است نسبت بدهیم؛ اما نمی‌توانیم او را فردی دارای نبوغ برشمریم. برای تعیین اینکه آن شخص تا چه اندازه برازندة این ویژگی است، باید تحقیق کنیم که آیا او اصل جدیدی را در علم کشف کرده یا هنر جدیدی آورده است یا هنرهایی را که قبلا به‌کار رفته‌اند به درجة بالاتری از کمال نسبت به آثار استادان پیشین رسانده است؟ یا دست‌کم آیا او در زمینه‌های علمی، اکتشافات پیشینیانش را بهبود بخشیده است و اصول شناخته‌شدة قبلی را به سطح بالاتری از انسجام منطقی رسانده یا نتایج پیش‌تر ناشناختة آن اکتشافات را پی گرفته است؟ یا در حوزة هنر، آیا اثر جدیدی طراحی کرده است که متفاوت با اسلافش-نه لزوما برتر از آن‌ها-باشد؟ هر چیزی که فاقد این ویژگی‌ها باشد، تقلیدی کوته‌بینانه یا تلاشی بی‌حاصل و جان‌کندن است و چون متضمن نوآوری نیست، حتی اگر شامل هر ظرفیت، مهارت یا مجاهدتی باشد، گواهی بر نبوغ آن فرد نخواهد بود.

معروف ترین آثار قدما در زمینه متشابهات کتاب «متشابه القرآن» عبد الجبار و «متشابه القرآن و مختلفه» ابن شهرآشوب مازندرانی است. تعاریف آنان از محکم و متشابه مشترک بوده و بر لزوم پی بردن به مقصود آیات متشابه، به کمک دیگر ادله و رجوع به محکمات استوار است.در مبانی تفسیری عبدالجبار معتزلی، عقل، مقدم بر نقل است، اما در دیدگاه ابن شهرآشوب، عقل و نقل مکمل یکدیگرند. هر دو مفسر، در آیات 22 و 23 قیامت، «نظر» را به معنای انتظار دانسته اند. البته عبدالجبار در آیه 5 طه «استواء» را به معنای استیلاء و اقتدار گرفته اما ابن شهرآشوب با استناد به روایتی از امام صادق× به معنای نسبت یکسان با همه چیز می داند. از این رو عبدالجبار غالباً با محوریت عقل و بی اعتنایی به روایات، اما ابن شهرآشوب، با بهره گیری از گفتمان کلامی اهل بیت^ به تأویل آیات صفات خبری خداوند پرداخته اند.

قلب جزئی از بدن است که با نفس انسان ارتباط جسمانی دارد و ابزاری در خدمت نفس برای ارتباط با عقل مجرد است که این ارتباط در بدن انسان به وسیله مغز صورت می پذیرد. حاصل این ارتباط یا در ادراک و شناخت انسان ظهور و بروز می یابد یا به عنوان محرکی برای انجام فعل توسط نفس است. در صورت نخست یا به واسطه ابزار حسی موجب شناخت می شود و یا بدون واسطه ابزار حسی شناخته می گردد؛ اما محرک بودن عقل نیز به واسطه حکم عقل نظری صورت می پذیرد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی آیه 46 سوره حج: «أَفَلَمْ یَسیرُوا فِی الأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها» پیرامون تعامل عقل و قلب در فرایند تکامل نفس انسان می پردازد. ازجمله یافته های تحقیق چنین است: اگر این ارتباط با عوامل درونی و بیرونی تقویت گردد، حاکمیت عقل بر قلب بیشتر خواهد شد. این حرکت از عقل فطری که خدای متعال با آفرینش قلب در اختیار انسان قرار داده است، صورت می گیرد و در این صورت، نزاعی میان عقل و قلب متصور نیست و سیر شکوفایی نفس انسان به درستی صورت می پذیرد.

کتاب «نو ارغنون» یک اثر فلسفی است که توسط فرانسیس بیکن ، به زبان لاتین نوشته شده و در سال 1620 منتشر شده است. بیکن در مورد سیستم جدیدی از منطق توضیح می دهد که معتقد است از شیوه های قدیمی قضاوت برتر است. این روش امروزه به عنوان روش باکونی شناخته می شود. برای بیکن ، یافتن ماهیت یک چیز یک فرایند ساده کاهش و استفاده از استدلال استقرایی بود. برای یافتن علت "طبیعت خارق العاده" مانند گرما ، باید همه موقعیتهایی را که در آن گرما یافت می شود ، لیست کنید. سپس باید فهرستی دیگر تهیه شود که مواردی مشابه با موارد لیست اول را به جز کمبود گرما فهرست کند. جدول سوم مواردی را نشان می دهد که گرما می تواند در آن متفاوت عمل کند. "ماهیت شکل" یا علت گرما باید آن چیزی باشد که در همه موارد جدول اول مشترک است ، از همه موارد جدول دوم فاقد است و در موارد جدول سوم از نظر د

این کتاب شرح موجزی از معرفت شناسی و فلسفة اخلاق کانت است. نویسنده با محوریت انقلاب کپرنیکی کانت کوشیده است اهمیت تلاش های وی برای تعیین حدود معرفت بشر و تبیین بنیاد های عقلانی اخلاق را برای خوانندگان روشن کند. شرح جذاب نقد های کانت بر متافیزیک سنتی یکی دیگر از نکات برجستة اثر حاضر است. اندرووارد استاد فلسفه در دانشگاه یورک انگلستان است و...

در «فرجام عقل» اثر فردریک بیزر، خوانندگان به سفری فکری دعوت می‌شوند که به تعامل پیچیده بین عقل، ایمان و تغییرات فرهنگی گسترده‌تر که تفکر غربی را شکل داده است می‌پردازد. بیزر با مطالعه دقیق و نثری جذاب، در طول قرن‌ها گفتمان فلسفی پیمایش می‌کند تا سرنوشت عقل را در عصر مدرن کشف کند. این کتاب فقط یک بررسی تاریخی نیست، بلکه تأملی عمیق در ماهیت درک و سیستم‌های اعتقادی بشر است. در بطن کاوش بیزر، تنش بین عقل و ایمان نهفته است. بیزر با اقتباس از مجموعه‌ای از سنت‌های فلسفی، چگونگی دفاع و چالش عقل را در طول اعصار روشن می‌کند. از عقل‌گرایی دکارت تا اگزیستانسیالیسم کی‌یرکگور، از آرمان‌های روشنگری تا ظهور رمانتیسیسم، بیزر به‌طرز ماهرانه‌ای سیر تحول اندیشه و تغییر نگرش نسبت به عقل را دنبال می‌کند. یکی از قانع‌کننده‌ترین جنبه‌های «فرجام عقل»، تحلیل ظریف بیزر از چگونگی درهم‌آمیختگی عقل با تحولات فرهنگی، سیاسی و مذهبی گسترده‌تر است. او نشان می‌دهد که چگونه ظهور علم مدرن، گسترش شک‌گرایی مذهبی و ظهور جنبش‌های فلسفی جدید، همگی به تغییر سرنوشت عقل کمک کرده‌اند. بیزر همچنین تأثیر رویدادهای تاریخی مانند اصلاحات پروتستانی، انقلاب فرانسه و ظهور ناسیونالیسم را بر مسیر عقل بررسی می‌کند. بیزر در سراسر کتاب، خوانندگان را به چالش می‌کشد تا با پرسش‌های اساسی درباره‌ی ماهیت دانش، حقیقت و وجود انسان مواجه شوند. او محدودیت‌های عقل، نقش شهود و احساسات در تصمیم‌گیری‌ و جست‌وجوی همیشگی معنا را در جهانی که با عدم قطعیت مشخص‌شده است، بررسی می‌کند. بیزر با درگیر شدن با اندیشه‌های متفکران گوناگونی چون کانت، هگل، نیچه و هایدگر، مجموعه‌ای غنی از بینش‌های فلسفی را به خوانندگان ارائه می‌دهد که درون‌نگری و تحقیق فکری را برمی‌انگیزاند. در نهایت، «فرجام عقل» گواهی بر ارتباط پایدار فلسفه در جهان معاصر ما است. در‌ عصری‌ که با پیشرفت‌های سریع فناوری، تحولات‌اجتماعی و قطبی‌شدن ایدئولوژیک مشخص‌شده است، بیزر اهمیت تفکر انتقادی و گفتمان‌ عقلانی را به ما یادآوری می‌کند. او ما را به چالش می‌کشد تا با ایده‌های پیچیده دست‌و‌پنجه نرم کنیم و درک عمیق‌تری از خود و دنیای اطرافمان پرورش‌ دهیم. به قول خود بیزر: «سرنوشت عقل یک کنجکاوی تاریخی نیست، بلکه مسئله‌ای است که برای زندگی و فرهنگ خود ما اهمیت حیاتی دارد. اگر بخواهیم پیچیدگی‌های دوران مدرن را مرور کنیم، توجه و تأمل ما را می‌طلبد.» با این‌کتاب، خوانندگان دعوت می‌شوند تا سفری فکری‌ای را آغاز کنند که نویدبخش درک آنها از عقل، ایمان و شرایط انسانی است.

کتاب حاضر، به مطالعه بخش اول نقد قوه حکم «کانت» می‌پردازد و با عنوان نقد حکم زیباشناختی را بر خود دارد. دغدغه اصلی این کتاب تفسیر آن چیزی است که به تحقیق مهم‌ترین موضوع زیبایی‌شناسی «کانت» است؛ یعنی مفهوم هماهنگی آزاد خیال و فاهمه. «کانت» در نقد حکم زیباشناختی معتقد است که یکشی زیباست اگر و تنها اگر لذتی به ما بدهد که منشأ آن حالتی ذهنی شبیه به شناخت باشد. این حالت ذهنی، هماهنگی آزاد خیال و فاهمه نامیده می‌شود. او معتقد است اگر و تنها اگر لذت زیباشناختی ما مبتنی بر این حالت باشد، می‌تواند احکام ذوقی ما را آن‌سوی ذهنیت محض برده و ادعایی کند که برای تمام کسانی که اعیان زیباشناختی را به‌درستی ارزیابی می‌کنند، معتبر باشد.